Cánh rừng còn sót lại
Tiểu thuyết
Chương 1
Sướng nhất là ngồi bè ngược. Chẳng phải vất vả gì, ngoài việc ngồi ngắm trời, ngắm đất, hoặc thi thoảng kiểm tra dây nín bè có còn chắc không. Chỉ tiếc quãng sông này ngắn quá, ca nô kéo một ngày là tới cảng Đại. Khổ nhất là thả bè mùa nước cạn. Phải bốn năm ngày mới từ bến Quân về tới ngã ba sông Hạc. Một mình suốt ngày phơi mặt, phơi lưng trên chiếc mảng nhỏ để lái bè. Muốn lái bè sang trái thì bỏ neo bên phải. Muốn lái bè bên phải thì bỏ neo bên trái. Neo cắm xuống lòng sông rồi, dây cáp kêu tưng tưng, chiếc bè đột ngột bị kéo lại, vặn mình răng rắc. Mũi bè chuyển hướng rồi phải đứng cho vững, cong đít nhổ neo lên. Lúc thả neo cũng phải chọn tư thế đứng cho chuẩn, kẻo dây óc cuốn vào chân, kéo hút người xuống đáy sông, chỉ còn cách làm bạn với Hà Bá.
Ca nô chạy gần, thở phịt… phịt như lão già cày ruộng trưa. Sợi cáp “mười hai” daì hai chục mét nối từ ca nô đến bè rung lên bần bật. Chân vịt cuống cuồng tung từng cuộn bột nước trắng, trôi về tận mép bè. Chiếc bè dài 60 đạy gỗ, lượt thượt như con thuồng luồng cố ngóc đầu lên khỏi mặt nước, phía trước dập dềnh rều rác. Bè chậm chạp bò ngược, nhìn sang hai bên bờ sông thì tưởng bè đứng tại chỗ. Thằng ranh kia đúng là đi sông nước lần đầu, cứ rách mắt mà ngắm. Bờ bên phải dựng đứng, lở loét đất ven đê. Bờ trái có bãi bồi trông như con rùa xanh cõng trên lưng ngàn ngạt ngô trổ cờ cố bò ra mép nước.
- Bố sư mày con ạ! Mới thế mà đã nôn mửa lả ra. Cái xác chết trôi tấp vào đầu bè có gì lạ đâu. Hơn ba mươi năm sông nước, tao gặp hàng trăm xác chết trôi. Đàn ông có, đàn bà có. Kẻ thì nguyên thây, kẻ cụt đầu, kẻ cụt chân. Đàn ông chết trôi thì nằm sấp. Đàn bà chết trôi thì nằm ngửa, vẫn giơ chân giơ tay dạng háng như tiếp đàn ông. Chả có gì buồn cười. Trời sinh ra thế. Cái cánh đàn ông, đàn bà ngủ với nhau thế nào lúc bị chết đuối dưới nước y như vậy.
Cách làm lều cánh tiên hợp lý chưa? Cãi bố mày mãi. Làm lều trên bè không cần buộc bịn kĩ như lều trên bờ. Chỉ cần hai chiếc cột cái cao ngang đầu. Hai đốc che cho kín. Kèo buộc hình tam giác thế này là khi làm hai mái, chỉ cần buộc chặt vào cây nóc lều, còn cứ để xập xoè thế này. Ban ngày chống lên thành mái nghỉ. Ban đêm thả xuống cài chặt lại thành phòng ngủ. Mưa không sợ, bão không sợ. Hôm đầu cô Mận đưa mày xuống, thấy cung cách giật mãi đầu hồi để chui vào lều. Tao biết ngay mày là người chưa biết đi bè. Chẳng biết chó gì về bè, có mày là một, nhưng được như hôm nay cũng là khơ khớ rồi đấy.
Tên tao gọi là Pháo, nhưng không phải là Pháo! Cười cái đếch gì. Tên khai sinh của tao là Lê Đình Phao. Phao nổi ấy. Hồi đi bộ đội tao là thằng rất máu gái, cứ đến địa phương nào, dù đơn vị chỉ qua đêm tao cũng phải mò bằng được một con đàn bà, nạ dòng, gái góa ở đâu chẳng có, đánh vào mấy cái đồn ấy dễ lắm, cũng có khi gặp may vớ được mấy em còn trẻ. Đời lính sống chết biết thế nào, nên tao cứ phải chơi cho biết mùi đời. Đơn vị họp hành kiểm điểm mấy bận xong cũng nhạt dần. Chiến trận ầm ầm, hơi sức đâu mà lo những chuyện ấy. Anh em thấy thế mới thêm cho tao dấu sắc. Thế là thành Pháo. Không phải pháo “ ba bẩy”, không phải pháo “ một linh năm” mà là pháo “ mười bốn li năm” bốn nòng, bắn cấp tập. Kha…Kha! Nhoáng cái đã 70 tuổi, tao vẫn mắc bệnh nghiện đàn bà. Đi làm cho cô Mận thế này, chẳng phải thiếu đói gì, nhưng cũng có khớ tiền. Mũi bè này 60 đạy, về đến cảng tao có sáu trăm nghìn. Nếu phải nằm lại trông bè mỗi ngày ba mươi nghìn nữa. Tao chỉ cho mụ vợ một nửa còn để giải quyết khoản sướng. Đố mày nhé: “ Con gì ăn ít nói nhiều. Mau già lâu chết miệng kêu triền triền”? Không biết à? Là con mụ vợ già khú đế nhà tao đấy. Lắm điều như quạ, chưa thấy mặt đã thấy nó hỏi tiền đâu? Tiền đâu? Chỉ giỏi cơm nước quét nhà chứ cái khoản kia thì tịt lâu rồi. Đi bè vất vả nhưng cũng sướng mày ạ. Dọc các bến sông, chỗ nào chẳng có vài con đàn bà sẵn lòng lên bè ngủ với mình. Có thì cho nó năm mười nghìn, không thì cây gỗ, bó nứa cũng xong. Cứ bảo đàn ông 60 tuổi đầu gối cắt không còn hạt máu, không trèo lên nổi bụng đàn bà. Thế mà tao 70 rồi, vẫn còn khoẻ như vâm thế này. Da bánh mật này, bắp tay, bắp chân săn như chão này. Mày bảo chịu thế đếch nào được. Tao nói thật, cái khoản gái chúng mày còn theo khướt. Càng già càng dẻo, nhát nào ra nhát ấy, chứ như mấy thằng thanh niên, chưa trèo lên tới nơi đã phụt ra hết, mất công chị em cởi quần. Con Đức ở cảng An Đại, nổi tiếng vì một lúc tiếp mười ba thằng. Nó quá điêu luyện. Thằng nào lên, nó quặp chặt lấy, vừa khép đùi, vừa “ sàng gạo”, chưa đầy nửa phút là xong. Lần gặp tao giở đủ ngón ra mà không hạ nổi, tao đỏi cho gần tiếng đồng hồ, sướng quá chả rú như chó rồ. Caí nhà cô Mận góa chồng hơn chục năm rồi mà không lấy ai. Béo phây ra thế, có cải thiện ở đâu không để thế phí của giời. Nói thật là tao vừa thương, vừa nể nên đi bè cho hai năm nay. Chứ nó kiệt bỏ mẹ chi li với tao từng cái lạt nứa. Nhưng được cái sòng phẳng. Bè về mũi nào là móc tiền thanh toán ngay, lại còn cho năm bảy chục đi “ cải thiện”. Đêm qua mày nhát quá. Con bé ở bến Chè mới hai mươi tuổi thôi, nhà nó nghèo lắm, mẹ già bị mù, nên lảng vảng xuống bè kiếm thêm. Tao cho nó ba chục và cây mỡ cặp thêm cạnh bè. Mày cứ hỏi buộc hờ cạnh bè làm gì? Bây giờ hiểu chưa? Hừm! Thanh niên con trai gì, hơn hai chục tuổi chưa biết mùi đàn bà. Tưởng bọn thanh niên trong rừng ngứa cựa sớm lắm kia mà? Nghe tao tối nay về cảng, gọi con Đức xuống, cứ thử một nhát xem,. xong lại chả nghiện ngay ấy mà. Tiền nong không phải lo. “ Quân tử phòng thân-Tiểu nhân phòng gậy”, mày thấy những bó đũa, xâu rế bắc nồi kia không? Nhà tao có hai mống, dùng đến sang cát không hết. Đấy là tao rỗi rãi cứ vót, cứ đan sẵn đấy, con nào lên ngủ bè, cho nó. Cũng là trả công đúng không? Hừm! Chỉ thương nhà cô Mận. Béo nần nần. Của ấy chỉ để sờ là thích. Nói thật với mày, mỗi lần đứng gần cô Mận, tao toàn phải ngó lơ chỗ khác, không giám nhìn vào thân thể cô ấy, sợ cái thằng mất dạy của tao nó bật lên thì ngượng mặt.
Bố sư mày! Có cái xác trẻ con mà sợ vã mồ hôi ra. Đã thế từ nay có cái xác nào tấp vào bè ông cho mày ra dọn. Hả? chôn làm phúc á? Mày nói dở như con c… Đang ngồi trên bè thế này làm phúc kiểu gì? Cứ lấy sào mà đẩy nó ra. Dưới Vĩnh Hưng có cái vụng sông, xác nào cá chưa rỉa hết thịt thì rồi cũng trôi về đây. Chả thế những nhà có người chết trôi thường về đón ở dưới ấy. Vạn bất đắc dĩ, dân làng cũng chôn cất làm phúc. Bố sư mày! Có thế mà cũng nôn mật xanh, mật vàng ra. Nhớ lấy. Đêm ngủ trên bè sáng ra phải để ý, thấy có mùi lạ phải kiểm tra đầu bè, thế nào cũng có xác động vật, hay xác người trên thượng nguồn trôi về. Mãi khắc quen. To xác mà dái teo lại bằng quả xoan. Tao ngày nhỏ còn nằm cạnh người chết cơ. Bố mày lại thèm nói phét à! Năm tao 14 tuổi thằng Trương trê bạn tao bị ốm nặng. Hả? Thì cũng như tao thêm dấu sắc gọi là Pháo ấy. Thằng Trương rất giỏi câu cá trê. Nó chịu bẩn nặn mồi câu bằng phân người. Đầm, ao nào có cá trê, nó câu bằng tiệt. Bọn tao mới đặt tên cho nó là Trương trê. Bố nó đi dân công Điện Biên, bị sốt rét ngã nước chết ở Sơn La. Mẹ nó mấy năm sau đi cấy giữa trưa hè, bị cảm nắng chết nốt. Nhà còn có hai anh em. Anh Cự 18, khoẻ như vâm. Trương trê lẻo khoẻo như hình nhân, nhưng chẳng ốm đau bao giờ. Nó phải đi chăn bò thuê lấy tiền đi học. Một buổi chiều anh Cự làm đồng về, vừa mở cánh cửa treo lên thì trong nhà có tiếng đập bịch vào cửa, không cho mở. Mấy lần như vậy, anh Cự nghi có trộm, bèn cầm đòn gánh ống cố đẩy cửa. Chỉ có con rắn trắng mốc to bằng cổ chân anh, đang nằm khoanh tròn trên chiếc phản gỗ sau cửa. Con rắn nằm khoanh tròn một khúc bằng cái miệng thúng giang. Cứ nghe tiếng động, nó lại ngóc đầu lên, thụt thò cái lưỡi chẻ hai, quăng mình vào cánh cửa liếp. Không có đường lui anh Cự xông vào quần nhau với con rắn, mấy lần suýt bị nó mổ trúng người. Người và rắn rình rập, đuổi nhau quanh hai gian nhà chật, sau con rắn bị kẹt vào giữa khe tường và chiếc hòm đựng thóc, chưa thoát ra kịp liền bị đòn ống của anh Cự đánh chết.. Anh Cự ném con rắn ra sân, nó lại nằm khoanh tròn như bánh xe cút kít. Lúc anh Cự châm điếu cày, rít thuốc lào sòng sọc, thì con rắn bỗng lật nghiêng, cứ như bánh xe lăn tròn ra cổng. Thằng Trương đi thả bò về trông thấy chiếc bánh xe rắn vội kêu toáng lên, nhổ cọc rào xông vào đập, anh Cự chạy ra vụt vô kì trận vào con rắn, đến lúc chết hẳn. Con rắn bị lột da làm thịt, hai anh em chén hai ngày không hết. Mấy hôm sau Trương trê bị ốm. Nó nằm liệt không ăn được gì, chỉ húp nước cháo. Tưởng ốm xoàng ai ngờ nó nằm mấy tháng, thối cả thịt. Nghe nó ốm nặng ba thằng bạn học chúng tao góp tiền mua được nải chuối tiêu và ba chiếc bánh đa vừng đen đến thăm. Vào nhà, thấy anh Cự đang vừa khóc vừa lau rửa cho Trương. Anh mếu máo:
- Chúng mày ơi! Thằng Trương chết rồi.
Dân làng kéo đến giúp anh Cự khâm liệm. Nhà nghèo quá chẳng có vải bó, đành mặc cho thằng Trương bộ quần áo lành lặn nhất. Quan tài sẻ từ bộ phản gỗ ra, ghép lại. Nải chuối và ba chiếc bánh đa của bọn tao biến thành đồ thắp hương cho Trương trê. Dân làng định chôn cất nó ngay hôm ấy. Nhưng quan tài chưa ra khỏi nhà thì trời đổ mưa tầm tã cho đến tối. Việc chôn cất đành hoãn đến mai. Đêm ấy ba thằng học trò ở lại canh thi hài người chết cùng anh Cự. Mưa suốt đêm, lúc ràn rạt, lúc tí tách. Quanh nhà nỉ non tiếng dế khóc. Lại nghe kèn kẹt tiếng cá trê kêu sau nhà. Lại có tiếng Trương trê khóc thút thít. Ba thằng sợ run nhong nhóc. Gần sáng trong quan tài thằng Trương có tiếng lục đục. Hình như có con mèo hay con chuột nào chui vào. Chúng tao ngồi cả dậy. Thằng Thi đái ra quần. Tao nghiến răng trẹo cả quai hàm. Bọn tao tưởng tượng ra đằng sau thằng Trương bị loét lở vì nằm quá lâu, mấy con chuột đang rúc rích chén món thịt thối của nó. Anh Cự đốt thêm chiếc đèn dầu, soi dọc quan tài. Không thấy bóng con mèo, chuột nào, mà lục cục phía trong quan tài, tiếng thở phì như rắn phun. Anh Cự hô bọn tạo soi đèn, rồi tháo tung nắp quan tài. Mọi người trợt tròn mắt. Tao ngã ngồi xuống đất. Chẳng biết người hay ma? Trương trê đang khua tay, miệng nhai nhóp nhép mấy hạt gạo ban chiều anh Cự thả vào lúc khâm liệm. Trương trê được khiêng ra khỏi quan tài, nó ngồi dựa lưng vào tường, kêu như mèo hen:
- Đó …ói…q…ú…a!
Anh Cự vội bóc một quả chuôí tiêu đưa vào miệng Trương, nó tóp tép ăn hết, đưa mắt ra hiệu đòi ăn nữa. Lạ quá! Nó chén sạch nải chuối 21 quả bọn tao mua. Mấy tháng sau nó mới khoẻ hẳn, bỏ học đi chăn bò. Bố sư mày! Tao lại thèm nói khoác. Hôm này về Dộc Cạn với tao, hỏi cả làng xem. Trương trê đi bộ đội, mãi năm Mậu Thân mới chết thật. Nó là liệt sĩ duy nhất của xóm tao thời chống Mỹ đấy.
*
* *
Hai mái lều cánh tiên lợp lá cọ, phành phạch gió, mát rượi. Bụi nước bắn lên tận lều, tanh mùi rong rêu, bùn và mùi cá chết. Chiếc chiếu hoa ẩm mốc, chữ Hạnh phúc gia đình in bằng mực đỏ nhoè nhoẹt. Lão Pháo có vẻ sung sướng thế nhỉ? Trông lão có vẻ thư thái. Lão sung sướng vì có cái tên Phao thêm dấu sắc thành Pháo? Tên tôi là Học, chẳng thay dấu nào được nưã. Mới vào nghề chưa đầy tháng, lão phải biết tôi đã gặp xác chết trôi bao giờ? Một lần trong tù, tôi có nhìn thấy xác chết. Không hiểu tại sao thằng điên đó lại tự tử. Y như con lửng chết trong rừng, chẳng ai biết đến, chẳng thành cỗ thành tiệc cho ai. Tôi ở tổ tự giác, khi đắp chiếc vỏ chăn nhàu nhĩ lên mặt thằng tự tử, tôi thấy con mắt hắn he hé, cái miệng méo xệch. Bấy nhiêu cũng đủ làm tôi mất ngủ cả tuần, ở bản Gió, chưa thấy ai chết trôi như thằng bé sáng nay. Chỉ nghe nhà họ Triệu có người leo cây lấy mật ong, bị ngã chết. Người nhà họ Cấn đi săn thú ban đêm bắn nhằm vào mặt nhau chết, nhưng tôi không được nhìn. Thằng bé sáng nay trần như nhộng, cặp mông căng tròn như quả bóng chổng lên trời. Nó nổi lập lờ ở đầu bè, ném vào mũi hai kẻ còn sống mùi rắm thối khẳm, buồn nôn.
- Sợ gì cơ chứ? Lấy cây sào mảng mà đẩy nó ra giữa dòng ấy. Lão Pháo quát tháo làm tôi sợ cuống. Một tay bịt mũi, một tay cầm sào chọc vào cái xác. Chiếc sào trượt đi như chọc vào chiếc săm ô tô bơm căng. Cái xác làm mình làm mẩy, lăn qua lăn lại như đùa giỡn, mãi mới chịu lừ lừ bơi ra khỏi đầu bè, xuôi dòng theo kiểu bơi ếch. Tôi cũng trượt chân tụt xuống giữa khe hai đạy gỗ, hốt hoảng vì con rắn nước ướt rượt cuốn vào cổ. Tôi vội túm lấy con rắn vứt bừa lên bè. Thì ra bè rau muống. Những gốc rau muống chúng tôi vứt đi, từ hồi mới đóng bè trên bến Quân, giờ đã mọc thành bè, sống nhởn nhơ giữa khe bè gỗ, theo dòng sông chu du từ đầu nguồn sông Đà tới giữa khúc sông Lô.
Chị Mận bảo tôi hãy cố mà học thành nghề. Nghề gì cũng được, miễn là kiếm ăn chân chính. Muốn thế phải nghe lời lão Pháo. Lão là thợ đi bè nổi tiếng dọc sông Hồng. Khi cánh cổng trại giam khép lại sau lưng, tôi bàng hoàng chưa tin mình là người tự do. Ba năm tròn vo như viên bi đá vôi xoáy bằng vỏ ốc biêu. Dù tích cực cải tạo nhưng tôi không được giảm án ngày nào vì hay đánh nhau trong tù. Bọn tù cũ hay bắt nạt tù mới. Vào trại là bị chúng làm luật ngay. Tôi không chịu. Tao mang tội vì chống người nhà nước, sợ gì mấy thằng tù. Với lại mấy thằng đầu gấu trong tù huyênh hoang “ rung cây doạ khỉ”, chứ bị nhốt lâu ngày, bấy bớt thế kia, một thằng trai núi như tôi, khoẻ hơn gấu, sợ gì chúng. Buồn chán! Mới hai mươi ba mùa hoa Hồng trà mà tương lai như đỉnh núi bị mây mù che kín. Cả bản, cả động nhìn tôi với ánh mắt người nhìn con khỉ chột mắt hay bẻ trộm ngô. Hầy dà! Có phải thằng Học đi tù về không? Mày đi tù mà béo trắng nhu con lợn cạo thế a? Chi đoàn thanh niên không cho đi họp chung. Xin đi bộ đội, xã bảo thành phần “ chống người thi hành công vụ” không đi được. Con Mây bên động Chóc đi học nội trú về, bảo tôi : “Anh Học à! Muốn làm dân bản tin mình, chính quyền tin mình, hãy tìm việc gì tốt mà làm. Con lũ qua lại lội suối được thôi…”
Tôi nghe con Mây ra bến Quân, cách bản hai ngày đường để xin vác gỗ thuê cho tay cai thầu gỗ. Cái ngày may mắn ấy mới cách đây một tháng. Đang vác gỗ thì có một bà mặc quần áo đen, béo núc ních tìm đến. Nghe ra đây mới là bà chủ thật sự, tay thầu gỗ kia chỉ là một trong bốn kẻ đi thu gom cho bà ta. Đó là chị Mận. Dựng chiếc xe máy đỏ chót trên đê, chị xắn quần đến bẹn, đi chân đất ra tận bãi gỗ.
- Có vất vả lắm không các em? Cầm mấy bao thuốc hút cho vui. Xếp từng loại riêng cho chị nhé. à? Có cậu nào tên là Học, người bản Gió làm ở đây không?
Tôi vứt mạnh cây gỗ trên vai xuống, gườm mắt nhìn dò xét. Lại có chuỵên gì liên quan đến mình nữa đây? Tôi bảo, tôi là Học đây, nhưng mấy tháng nay toàn vác gỗ trong rừng ra bến, không gây gổ với ai cả. Chị Mận cười như bắt được của. Cậu Học đây à! Đẹp trai thế này cơ à? Chị tìm cậu định nhờ chút việc. Kéo tôi lên đê, chị bảo luôn là đang rất cần một người khoẻ mạnh đi theo trông bè. Nếu em đi được, mỗi tháng chị trả lương ba trăm, cơm ba bữa. Tôi lại rơi vào trạng thái bàng hoàng như hôm mới ra tù. Sao tự dưng có người tốt với tôi thế. Tìm cho việc làm lại có lương hàng tháng. Tôi có thể ngẩng mặt lên với bố, mế và dân bản rồi. Tôi nhận lời ngay. Cậu có biết bơi không? Biết! Nhưng ít thôi. Thế thì được. Mai xuống bãi gỗ nhận việc. Mãi sau này tôi mới biết mình được chị Mận tin tưởng là vì thành tích mới ở tù ra. Tôi không có thời gian để suy xét xem chị Mận là người thế nào, chỉ biết chị đã giúp tôi vượt khỏi cảnh khốn khổ. Đã trốn được những con mắt khó chịu của dân bản, lại được tự do, thoải mái rong chơi sông nước. Lão Pháo bảo dọc bờ sông, nhan nhản lũ thanh niên vô công rồi nghề, cứ thấy bè trôi qua là bơi ra xin đểu. Từ ngày biết trên bè lâm sản có thằng tù mới ra, không đứa nào quấy rầy nữa. Tôi mới biết được tiếng tăm của mình có uy lực thế nào lúc bè gỗ qua Ghềnh. Lão Pháo hí húi thả neo, kéo neo đưa bè qua khúc sông ngoặt. Trong bè chỉ có mình tôi bó gối nhìn sông nước. Bên bờ trái, một mố cầu đang được xây lên. Chiếc cầu phao dưới kia chắc chỉ còn tồn tại được mấy tháng nữa. Lão Pháo dặn tôi qua khúc này cẩn thận trông nom bè, không bọn xin đểu hay bơi ra phá phách. Bè qua Ghềnh, rất chậm vì thi thoảng còn phải thả neo. Lái bè trôi vào lạch sâu. Nước vỗ róc rách. Gió thổ lồng lộng. Chẳng thấy chiếc thuyền nào bơi ra cả, chỉ thấy mạn phải cầu phao, những công nhân phà đang hò hét nhau đẩy những chiếc phao bằng sắt vào sát bờ. Bỗng hai vệt nước tung trắng xoá cạnh bè. Hai cái đầu tóc dài cợp nhô lên, lắc lắc giũ nước như con vịt vừa lặn ao lên. Hai cái miệng thở phì phì. Hai thằng thanh niên cởi trần lóp ngóp trèo lên bè, khật khưỡng đi về phía lều.
- Chào ông anh! Bè bến Quân về hả? Chúng nhệch miệng cười, tôi lãnh đạm không nói gì. Hai thằng nhìn nhau, rồi lại nhìn tôi.
- Mẹ kiếp! Chẳng bè bến Quân thì bè nào. Vẫn lão đầu bạc, da nâu kia thả neo. Nhìn gỗ cũng biết từ Quân về mà. Xin điếu thuốc!.
- Tao không hút thuốc! Tôi bực mình luồn tay vào trong quần lót, có con kiến vàng chiu vào bẹn từ lúc nào, thừa lúc tôi duỗi chân, đốt cho một phát buốt nhói.
- Chúng mày ra đây làm gì?
- Nói thật là mày chưa đi qua đây lần nào. Đúng không? Hai thằng tao vừa đi tù về, đói lắm, bơi ra xin ăn đây.
- Đi tù về bao giờ? Trại nào ra đấy?
Hai thằng tức giận, nhảy cỡn lên, tí nữa thì tụt chân xuống khe gỗ.
- Trại Tam Hoàng! Mày biết đéo gì trại với kho mà hỏi.
- Sao không biết! Tao ở trại Tam Hoàng ba năm mới ra, lính K5 đây. Thằng cao hơn có hình săm con đàn bà cởi truồng trên bả vai bỗng ngồi bệt xuống bè.
- Chết! Thế ông anh cũng mới trong kho ra à? Bọn em không biết, ông anh tha lỗi. Có… có chén rượu nào bọn em xin chén…
Tôi với tay ra phía sau, lấy chai rượu còn một nửa của lão Pháo đưa cho chúng.
- Uống đi! Rồi liệu mà lên bờ. Tao cũng đang chán đời đây.
Nghe giọng tôi trùng xuống, hai thằng vội ngửa cổ tu một hơi rồi chùi mép, chắp tay vái.
- Đại ca thông cảm, tụi em ngược đây.
Hai thân hình còm cõi lao ùm xuống sông, lặn mất tăm.
*
* *
Tôi ở trong ngôi nhà nhỏ ngay cạnh bến sông. Đây là quán bán hàng cũ khi bến đò sang lối này. Từ ngày bến chuyển xuống phía dưới nửa cây số, chủ quán cũng chuyển theo. Chị Mận thuê lại căn nhà này làm nơi ăn nghỉ, trông coi bãi gỗ. Chẳng có cửa giả gì. Phòng trong có chiếc giường kê bằng tre. Phòng ngoài ngổn ngang dây chão, cát, lạt còn xông khói đen nhẻm. Thùng phi đựng nước sông nổi váng vàng khè. Lổng chổng nồi xoong, bát đĩa, ấm chén…
Tay nhân viên của trạm nông sản được chị Mận cử lên thu mua gỗ ít khi về ăn cơm với Học, suốt ngày rong ruổi trên chiếc xe Mô kích màu lá mạ chạy từ Động Hào về bến Quân. Chỉ khi nào gỗ bắt đầu ra bãi mới thấy hắn phi xe về, người nồng nặc hơi rượu. Những con trâu đực đen trũi xếp hàng kéo gỗ ra bến. Những cây gỗ dài thượt, kẹp đôi kéo sau đít trâu, vừa lăn vào nhau vừa cãi nhau lộp cộp. Quy cách có sẵn, ra đến bến chủ trâu đo đủ 4 mét rồi chặt đôi, chặt ba cây gỗ. Dưới sông bì bõm mấy mảng gỗ nhỏ bơi ra từ phía hai con ngòi phía trên bến.
Mọi việc mua nhận gỗ do tay kia đảm nhiệm. Việc của Học là trông coi hàng đừng để mất mát. Khi nào bãi gỗ và bến sông đầy ngập gỗ thì chuẩn bị đóng bè.
Học đang vo gạo chuẩn bị thổi cơm thì chiếc xe Mô kích màu lá mạ lao xuống bến. Tay nhân viên trạm mặc xe đổ kềnh ra bãi, chạy vội vào nhà:
- Học! Chú Học! Ra đỡ anh với.
Trên đê, một thanh niên cởi trần, mặt tím bầm vác dao chạy xuống.
- Đ…mẹ thằng cán bộ nhá, thịt lợn bố mày còn kiêng, mày lại bảo bố mày ăn máu luồn nhá. Bố chém chết mày. Mày cậy là người nhà nước mày ép bố mày bán gie. ẻ ra?
Tay nhân viên mặt tái mét. Anh với nó vừa cãi nhau. Nó cứ đòi đo gỗ bằng thước kẹp bằng sắt. Chỉ tại cái bà Mận. Anh đo bằng thước gỗ nó không nghe, thế là chửi nhau. Học dựng chiếc xe lên, bước ra ngăn thằng cầm dao lại. Có lẽ nó là người Mường.
- Tỷ roọng à? ( Đi chơi à?)
Nghe Học hỏi bằng tiếng trong, thằng kia dừng lại.
- Mí e ẹ nó chứ! Tao lại có thì giờ đi chơi. Nó lại mua tranh bán cướp ngay ở đất bố nó à. Nó có biết bố nó vừa đi học võ về không? Bố mày học võ Tia côn đô mày biết không?
Thằng thanh niên xô Học ra, xông tới. Sẵn cây sào nứa, Học vụt ngang chân thằng mặt đỏ, nó ngã sấp. Tay nhân viên vác khúc gỗ hai mét chèn ngang cổ nó. Mày biết chưa? Mày biết chưa? Học gạt cây gỗ ra bảo:
- Võ ở đâu thì võ, ra bến phá phách tao cắt dái.
Té ra thằng mặt đỏ chỉ “ võ mồm”. Nó đứng dậy lủi thủi quay lên còn giơ dao doạ.
- Lần sau vào mua gỗ bố chém chết!
Lão Pháo vào bến Quân, bắt đầu đóng côn. Nghe kể chuyện đánh nhau của Học, lão khen. Thằng này khá. Theo nghề sông nước được. Lão sai Học đóng mấy chiếc cọc, cách nhau ba mét dưới ven sông, rồi lao gỗ từ trên bãi xuống. Lão già nhưng khéo léo như diễn viên xiếc. Từng bó gỗ từng chục cây xoay xoay dưới nước, lão vòng mấy vòng lạt nữa, đạp chân mấy cái là bó xong một đọn. Thằng kia, nhìn đây! Gỗ nhỏ thì 10 đến 12 cây một đọn. Lớn thì 5-6 cây. To hơn nữa thì ba cây. Cây to ở dưới, cây nhỏ hơn ở trên. Lấy cuộn lạt đã ngâm nước kia kìa. Luồn lạt qua đọn, gài ba, bốn mối, giữ chắc hai đầu vừa đạp, vừa thít vào thế là được một đọn. Mười đọn một đạy, năm trên, năm dưới. Trên, dưới đạy lao hai dầm ngang, lấy lạt nín chặt vào. Lấy dây song mật hay cáp thép nín dọc thân bè. Hàng ngang ba đạy, để đạy giữa buộc cáp cho cân. Mỗi bè từ 60 đạy đến một trăm đạy, tuỳ theo con nước mà thả.
Ba ngày học việc, Học tương đối thành thạo việc đóng côn. Lúc đầu lão Pháo hay nhăn nhó, sau thấy học trò nhanh nhẹn, khéo léo nên cũng dễ dãi hơn. Thằng trâu núi. Nó làm việc nặng cứ như đi chơi. Lão mắng:
- Bố sư mày! Từ từ thôi, không thọt cà lên cổ mất lấy vợ đấy.
Chiếc xe máy CD màu đỏ như đốm lửa rơi xuống chân đê. Cô Mận hùng hục đi tới, quần xắn tới bẹn, hai bắp đùi trắng nhễ nhại, to như cây chuối hột. Cô oang oác.
- Thầy trò nhà ông làm tới đâu rồi? Khẩn trương để ngày 12 này xuôi bè nhé. Tôi xem ngày rồi. Bác Pháo cầm mấy chục tìm mua còn gà thắp hương, nhớ mua gà trống chân vàng, mào cờ nhé. Cậu Học thạo việc chưa? Lão Pháo dán mắt vào hai cây chuối hột, lủng bủng:
- Khá rồi! Thằng này tạm được, còn hơn thằng Huy mếu ngày trước, làm thì chậm chỉ đòi ăn suốt ngày.
Học im lặng nhìn ra sông. Nước dềnh lên màu hồng nhạt, bọt nước từng đám nổi lên như mặt chiếc bánh đa khổng lồ. Bờ bên kia có một hàng cây xà cừ lớn trông như lão gù đội nón. Một bè nứa nhỏ trôi qua bến. Dưới lùm cây che nắng cắm trên bè, một thằng đàn ông cởi trần, giơ tay vẫy vào bờ:
- Ê…ê…ê…! Có ngứa… không em ơi?
Chắc nó nhìn thấy cặp đùi chuối hột của cô Mận.
- Cha tiên nhân thằng giời đánh. Mày vào đây bà chẳng kẹp cho vỡ đầu. Cô Mận lẩm bẩm chửi. Bỗng Học nhảy nhoáng nhoàng lên bờ, chân trượt cây gỗ ướt, ngã oạch. Lão Pháo rời mắt khỏi cặp đùi trắng, gắt gỏng.
- Làm gì như trông thấy ma thế?
- Học thở hổn hển, chỉ tay xuống mép nước. Một xác người đang dập dềnh trôi qua cạnh bè gỗ, hai tay giơ lên trời như muốn ôm lấy ai đó. Thân hình nằm ngửa, chương phềnh như con bò thui dở, chỉ có độc chiếc si líp trên người. Đó là xác một phụ nữ.
- Bố sư… có gì mà sợ. Người này chắc tắm sông sảy chân chết đuối. Đã nổi lên trôi về đến đây, có lẽ chết từ trên ÔLâu. Cứ chặt rừng mãi, lũ xuống chỉ thiệt mạng trẻ con với đàn bà.
Cô Mận mím môi cố gìm để không nhổ nước bọt.
- Không chặt cây ông lấy gì mà thả bè? Mà tại sao nó cứ lố mắt nhìn tôi thế? Chuyến này không kịp xuôi ngày 12, ông đi luôn làm cho ai thì làm.
Lão Pháo há hốc miệng. Người đâu mà đồng bóng thế. Mới cười xong lại cáu ngay được. Lão không biết nỗi bực dọc của cô Mận. Sáng nay ở cảng nguyên liệu, cô đem biếu thằng Khiêm thủ kho hộp bia Halida kèm phong bì hai trăm. Thằng răng vổ ấy cũng nhìn chòng chọc vào cổ áo trễ của cô, miệng hềnh hệch.
- Chị gái cứ giơ mãi hai quả đào tiên ra làm em chóng cả mặt.
Nó lại còn chớt nhả đưa tay nắn nắn thử.
Cô Mận giật ra, giận tím ruột nhưng miệng vẫn phải cười:
- Chuyến nay bè về, chú ưu tiên cho vào bãi hộ chị với. Chị không dám quên đâu.
- Tất nhiên! Chị quên thì… thôi ! Ch ị em ta cùng vào cho nhanh nhỉ?
Các người ăn đấu làm khoán biết thế nào nỗi khổ của ta. Mang tiếng là trạm trưởng thu mua lâm sản, nhưng chỗ nào cũng phải sắn quần lội vào. Ba thằng nhân viên thì hai thằng nát rượu, cứ tin tụi nó thì có ngày ngồi tù. Cái đồ dê già kia chỉ biết nghỉ ở đâu là bổ đi tìm gái. Già rồi còn hư thân, mất nết. Tại lão nổi tiếng dọc mấy con sông về tài đi bè, ta mới chiều chuộng thế, đừng có tưởng bở.
Tay Khả ở Uỷ ban huyện là thằng ăn bẩn. Xin đuợc cái giấy hợp đồng thu mua lâm sản trên địa bàn huyện mà nó ăn tiền cả của ta, cả của tay Giám đốc lâm trường. Mua được bè gỗ có dế đâu. Nào thuế cửa rừng, lại phải cho đám cán bộ xã tý chút, rồi còn làm luật dọc đường, đối phó với lũ cùn đời, xin đểu. Trời quang mây tạnh còn may, chứ mưa bão liên miên, có lần bè trôi, dân ven sông cướp gần hết, chẳng chết được phải chịu. Thuê ca nô kéo bè ngược cảng mất bao nhiêu tiền. Lên đến cảng còn ăn đợi nằm chờ, chạy ngược, chạy xuôi, dúi chỗ này chiếc phong bì, dúi chỗ kia hộp bia mới nhập xong hàng. Đến con nhân viên kiểm hàng mặt cũng vênh vênh, không dúi vào túi nó mấy chục là gỗ 10 nó cũng kẹp thành gỗ 8. Mang tiếng là người của nhà nước, nhưng làm ăn theo mức khoán rồi, thế nên trạm nào có thân trạm ấy lo, thành ra đi buôn lậu hết.
Có người đàn bà nào vất vả như ta không? 12 năm góa chồng, vừa lo làm ăn vừa lo đối phó với trăm điều thị phi. Vừa lo giữ yên chỗ ngồi vừa lo quan hệ tốt xấu chỗ này, chỗ kia mà kiếm ăn.
Lần này thuê được thằng Học, cũng đỡ lo bị quân xin đểu dọc đường. Chỉ có ta mới biết dùng người. Trong sách chẳng nói “ Dụng nhân như dụng mộc”. Khúc nào to ta đóng tủ, khúc nào cong ta làm vạy cày. Con người cũng thế, ai cũng làm được tốt một việc gì đó, cốt là đặt họ vào đúng chỗ. Như lão Pháo đi bè thì cả vùng trời này không ai qua mặt. Mùa nước cạn khối bè không dám đi qua Ghềnh, mà lão Pháo vừa đi neo vừa hút thuốc. Cái lão dê già. Nó cứ dán mắt vào đùi người ta. Nó đâu biết ta cũng râm ran nóng từng thớ thịt khi bọn đàn ông thiêu đốt nó bằng những ánh mắt thèm muốn. Ta cũng chẳng phải hạng “ liệt nữ”, chẳng qua việc làm ăn, đối phó chiếm hết thời gian cuộc đời, ta cũng muốn được bàn tay đàn ông vuốt ve, ôm ấp lắm chứ.
chương 2
Vệt nắng bỗng thoát ra khỏi chiếc chân mây khổng lồ, chiếu xuống triền núi phía Tây làm dãy núi sáng bừng lên như mới được tắm gội. Những ngọn núi bên dưới hiện dẫn ra, nhấp nhô bò về phía Nam, nơi sông Hát như sợi chỉ bạc luồn giữa miếng vải xanh của núi rừng.
Lá khô rụng lên lớp lá mục thành tấm thảm. Rừng che thành ba tầng tán. Những cây thảo mộc, nứa dại ở tầng dưới. Giữa là những cây dổi, cây dâu da hình chóp nón. Những thân cây to cỡ vòng tay ôm xuyên qua hai tán thấp, lao vút lên trời cao, tạo thành tán của rừng đại ngàn. Bên lối mòn, hai hòn đá dựa đầu vào nhau, tạo thành chiếc cổng nhỏ người ngựa đi vào. Những bụi song mật vàng óng, tua tủa gai, như những con rồng cuốn vào nhau, mỗi con to bằng cổ tay bám từ cành cây này sang cành cây khác, dài hàng trăm mét, chui tọt vào rừng sâu. Bên kia khe núi, một cây gỗ già trắng mốc vươn lên giữa trời xanh biếc, cành trơ trụi, khẳng khiu như bàn tay của quỷ rừng. Tiếng bìm bịp vang vang nhịp mõ cho bọn vượn rì rầm tụng kinh buổi sáng. Lao nhao bản hoà tấu không nhạc trưởng của lũ chim rừng.
Có ba người lầm lũi theo lối mòn lên đỉnh núi. Người đi đầu là một đàn ông bản địa thấp lùn, chắc đậm, quần chàm lửng, áo sơ mi xanh tím, bao dao đánh nhịp phành phạch theo mỗi bước chân nhanh nhẹn. Đằng sau là hai người mặc đồng phục kiểm lâm, lưng áo ướt sũng mồ hôi, giày vải lấm bùn. Hà - Hạt trưởng kiểm lâm tóc hoa râm, quần xắn cao, bước đi thoăn thoắt. Khánh tầm thước, cao hơn Hạt trưởng cái đầu, bên hông kềnh kệch sà cột da.
Bám vào một rễ cây, già Hoa nhẹ nhàng nhảy lên hai bậc đá như thanh niên.
- Đến rồi!
Ông già mặt đỏ, chống nạnh chỉ tay về phía trước. Hai người cán bộ Kiểm lâm thở hổn hển, choáng váng đứng không vững khi bất chợt bầu trời lồng lộng oà ra. Gió. Mùi hoa rừng. Như đợt thuỷ triều cuộn tới ngào ngạt. Họ đã đứng trên một đỉnh núi.
- Đây là đỉnh núi Voi, cao nhất vùng đấy. Già Hoa thông báo.
Khánh giở bản đồ, trải ra trên mặt đá, rồi tìm tòi, chỉ vào một điểm có nhiều vòng xoáy ốc.
- Là chỗ này đây anh Hà ạ! Cao 1342m so với mặt biển.
- Già có hay lên đây không? Hà hỏi.
- Không có việc, không lên đâu, 40 năm về trước, vài ngày lại lên đỉnh Voi một lần. Còn trẻ thích lên núi cao mà. Bây giờ 70 tuổi rồi, không săn thú, không hái chè núi nữa, chỉ bọn thanh niên hay lên thôi. Cán bộ có muốn lên tháp trời không?
Già Hoa không chờ sự đồng ý, dẫn hai người đi về phía bãi cỏ rộng. Một tháp đã bốn cạnh cao hơn hai mét đựơc xây bằng những hòn đá to nhỏ xếp chồng lên nhau, vuông vức, thành hình tháp.
Già Hoa cũng không biết ai đã xếp những hòn đá kia thành tháp.
Khi lớn lên đã thấy người già bảo có tháp trời từ lâu lắm rồi. Trèo được lên tháp trời cả hai người vô cùng ngạc nhiên khi tầm mắt thoát khỏi tầm che chắn của cây rừng. Một vùng núi non rộng bao la hiện ra phía dưới kia, nhìn thấy cả cánh đồng Mường Cúc rộng hàng trăm hécta. Gần là những đụn khói nhỏ như sợi chỉ từ mái nhà người Dao phía bản Hạ. Xa hơn là tỉnh lộ như vệt chì xám ngoằn nghèo chạy về phía huyện lỵ nơi li ti mấy mái nhà tầng vươn cao, đỏ như nốt ruồi núi. Những người xây nên tháp đá này chắc từ ngày xửa, ngày xưa và hẳn có con mắt chiến lược tinh tường.
Sau ngọn núi hình vú đàn bà kia là đất Hoà Bình. Sau dãy núi hình voi nằm kia là đất Sơn La. Rừng nguyên sinh từ dải núi có đám mây trắng giăng ngang kia vòng quanh núi Quạ, núi Cò, về Mó nước cuối dốc cổng Trời. Già Hoa khoát tay một vòng. Cán bộ có bản đồ, ngồi một chỗ tính được đất Mường, đất bản đến đâu, núi sông ở chỗ nào, còn dân bản ta phải nhờ cái chân, con mắt. Nó đi đến đâu, nhìn đến đâu thì biết đến đấy thôi.
Tuần trước tổ kiểm lâm đi khảo sát vùng núi phía Tây đã phát hiện một nương Anh túc giáp ranh đất Hoà Bình. Trong chiếc lều trên nương chỉ có hai vợ chồng người H’Mông. Người chồng cười hở lợi: “ Tao không biết đâu! Con vợ tao mua hạt rau cải về gieo, tự nó mọc thành cây thuốc phiện thôi mà”. Nếu không có kế hoạch bảo vệ rừng, ổn định đời sống cho dân, ai biết được cây thuốc phiện còn mọc ở nương nào nữa. Cả vùng rừng nguyên sinh còn lại hơn 8.000hacta liệu có giữ nổi không? Nó tồn tại như có phép màu bởi địa hình hiểm trở, cách biệt. Mai đây làm đường lên rồi, sẽ còn phức tạp. Trong rừng còn hàng trăm loài động thực vật quý hiếm. Có đến chục loài thú có tên trong sách đỏ. Hàng chục hang động kỳ vĩ không kém gì hang động Hạ Long. Hà cũng biết rằng trong khu còn hơn 500 khẩu súng săn các loại chưa được quản lý, thu hồi. Hơn hai vạn dân trong vùng là hai vạn con dao, lưỡi búa sẵn sàng chém vào rừng. Giữ được rừng nguyên sinh, phải từ cái đầu của dân. Tuần trứơc họp giao ban của huyện, Phó chủ tịch Khả cười tươi bắt tai Hà, lắc mãi.,
- Cả tỉnh, cả huyện giao rừng nguyên sinh cho cậu đấy. Cố mà giữ! Hạt kiểm lâm vừa tách ra từ Kiểm lâm huyện. Chức năng giữ rừng như nhau nhưng trong khu rừng nguyên sinh này còn phải thêm nhiệm vụ chuẩn bị thành lập Ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên. Thêm cả khuyến nông, khuyến lâm. Phát triển nông thôn miền núi. Nghe Phó chủ tịch huyện nói, Hà phật ý. Xôi thịt bổng lộc gì đâu mà ông ấy bảo, cố mà giữ. Đang yên ổn công tác, tự dưng… lên cấp, rồi bị tách ra ở riêng.
Một đoàn người với nhau ba lô, túi sách lên lập Hạt mới. Trụ sở Hạt là ba gian nhà tre lợp lá cọ. Trạm Dọc cũng nhà lá cọ, chỉ trạm Gío là được lợp Pờrôximăng. Thung lũng Gió rộng chừng bốn hécta, suối Chiềng chảy bọc phía ngoài. Xung quanh núi dựng thành, dựng luỹ. Người Dao trên vách núi. Người Mường ở dưới chân núi. Bao đời nay gắn bó với nhau.
Bản Gió cách huỵên lỵ chỉ 15 cây số đường chim bay, nhưng đi theo đường đất liên xã ra tỉnh thì phải hơn 40 cây số. Ngay dứơi chân núi là xóm Thượng, xe khách ngoài huyện đã vào đến nơi. Vậy mà từ xóm Thương lên bản Gió chín cây số đường mòn, lại xa xôi như hai vương quốc cách biệt. Trừ cán bộ xã, một số người hay đi chợ và bọn học sinh về trường nội trú huyện, hầu hết người bản Gió chưa đi xuống huyện bao giờ. Hơn 50 năm qua khi có cách mạng người dân bản Gió tiếp xúc, hiểu biết về Chính phủ, Nhà nước thông qua chính quyền xã. Khái niệm Nhà nước được họ hiểu qua cái dấu hình chữ nhật màu đen thời kỳ Uỷ ban hành chính, đến cái dấu tròn màu đỏ của Uỷ ban nhân dân thời gần đây.
Cũng tại đường lên bản Gió quá hiểm trở. Từ xóm Thượng đi một đoạn cánh đồng rồi lội qua sông Hát. Sang bờ bên kia đường đi đã rậm rạp, những đàn dê nghênh ngang cặp sừng nhìn người qua lại, chạy dúi vào nhau kêu be be. Bám theo triền núi, những bãi phân dê lổn nhổn, bàn chân trầy trượt đến dốc ép Voi. Voi có đâu mà ép. Chỉ là triền núi này trông giống một con voi đứng bị hai trái núi hai bên ép chặt lại. Tiến không được. Lui không xong. Còn người và ngựa vẫn phải lựa mà lên, xuống. Vượt qua quãng suối nhỏ sang đoạn đường mòn hai bên um tùm lau sậy đến một con dốc cao choáng ngươì. Dốc Dòm mông. Dốc dựng đứng, trơn tuột. Ngựa thồ có lúc phải quỵ hai chân trước mà lên, người đi sau khéo nhìn không cứt ngựa vãi vào mặt. Mấy cô người Mông mặc quần hai ống còn thoải mái leo dốc, chứ mấy cô người Dao váy lửng ngang gối, cõng hàng lên còn ai trèo sau tha hồ ngắm mông. Một lần Hà lên bản Gió cùng cô y tá Triệu Thị Tiến, đến chân dốc. Tiến dừng lại lùi về phía sau. Hà bảo:
- Em dẫn đường thì đi trứơc chứ?
- Cán bộ đi trước đi. Đến dốc Dòm mông rồi. Tiến đỏ mặt thanh minh, tay khép chặt vạt váy trắng.
Muốn chuyển tấm lợp xi măng lên Gió; Kiểm lâm đành phải thuê mấy thanh niên người Dao cõng lên cho. Xi măng cũng phải thuê ngựa thồ. Giá cả dân bản đã quy định sẵn. Cứ 1000đồng một cân. Nhẹ là vải vóc, dầu đèn, mắm muối. Nặng là xi măng, gạch, sắt thép. Cứ giá ấy mà tính. Những năm trước cửa hàng thương nghiệp huỵên chuyển hàng ưu tiên miền núi lên bản Gió cũng chỉ chở vào đến xóm Thượng rồi nhắn lên bản, đợi người xuống cõng lên.
Quanh thung lũng Gió, cây gỗ già chết khô nằm đầy ra, chỉ việc thuê người xẻ vác về, nên Trạm kiểm lâm dựng ba ngày là xong. Một tuần sau, họ đã lập thành tích, bắt giữ sáu con trâu kéo gỗ từ rừng ra. Tại bờ sông, những người dân ngạc nhiên vì lần đầu tiên việc chặt gỗ kéo ra sông bán bị ngăn cản. Cuộc đối thoại hoàn toàn khó chịu.
- Sao cán bộ bắt trâu của tao?
- Rừng bảo tồn, không được chặt gỗ. Chặt là bị bắt, bị phạt đấy.
- Từ bé đến lớn, có ai cấm tao chặt gỗ đâu?
- Bà con thông cảm. Bây giờ Nhà nước cấm rồi, nên mới cử chúng tôi lên đây. Hôm nào Hạt sẽ tổ chức họp dân, thông báo cho bà con biết. Dù có giải thích mỏi miệng. Mấy người dân cứ khăng khăng một mực.
- Rừng của chung, ai chặt cũng được chứ. Không cho vào rừng lấy tiền đâu mua gạo, muối! Sáu con trâu bị dắt về trại cùng tang vật. Những người dân vi phạm không chịu ký vào văn bản.
- Tao chưa ký được, nhưng cũng không điểm chỉ như ở xã đâu.
Đêm bỗng ồn ào, rậm rịch, tiếng bò giống gọi đàn ầm ĩ khắp bản. Mưa rừng rồi. Mỗi khi đàn bò thả rông trong rừng bỏ về bản là sắp có mưa rừng. Chúng nằm lổn nhổn từng đám vàng một góc bản kêu cả đêm. Mấy chàng lính Kiểm lâm vẫn say sưa ngủ, trận đầu ra quân thắng lợi, có vẻ như mọi người hơi tự mãn. Chỉ có Hà không ngủ được. Đàn bò đi lại ngoài kia, ò ò gọi nhau, đánh đuôi đuổi muỗi bình bịch. Đàn bò cũng có tổ chức của nó. Nắng thì rủ nhau vào rừng. Đến kỳ biết nhớ lối đến bãi của chủ để liếm láp chút nước muối vẩy trên cỏ. Mưa rừng biết rủ nhau chạy về bản. Vậy mà người dân ở đây chưa ai biết bảo nhau giữ rừng cho bản mình. Qua thái độ của dân trong vụ gỗ chiều nay, thấy vấn đề tuyên truyền cho họ còn nan giải. Hà bỗng choàng dậy. Tiếng mưa trên maí nhà rơi nặng như đá. Dậy! Dậy hết cả đi! Có mưa đá. Anh hét gọi, nhưng mấy cậu lính trẻ vẫn ngủ say như chết. Trời sập bây giờ cũng không quan trọng bằng ngủ. Tiếng đá rơi nặng và mau dần. Có mấy tấm lợp bị vỡ toang hoác, đá rơi cả vào trong nhà. Hà soi đèn, thấy toàn những cục đá đen sì, nhẵn bóng to bằng nắm tay. Những viên đá này đầy ngoài suối. Anh kéo tung mấy chiếc chăn, quát mọi người dậy ngay chui xuống gầm phản. Đã có một cục đá rơi vào ai đó, tiếng kêu đau đớn bật lên giữa đêm khuya. Dân bản hay bọn phá rối ném đá vào nhà Kiểm lâm? Giữa đêm không biết được. Cơn mưa đá kéo dài gần nửa giờ. Anh em nằm dưới gầm phản, rét run và giận sôi lên. Một cậu nhất định đòi xông ra, Hà không cho. Đêm tối thế này, ra mà ăn đá vỡ đầu. Anh chợt nhớ ra khẩu súng ngắn mới được trang bị lâu nay bỏ trong sà cột. 5 tiếng nổ đanh bắn lên trời đã chấm dứt trận mưa đá.
Nửa đêm trôi về sáng trong nối bức bối, lo lắng. Sương mù tràn từ trên núi xuống chui vào nhà qua những tấm lợp bị vỡ. Sáu anh em cuộn tròn trong những tấm chăn bị ướt, dưới gầm phản. Rét run. Chán nản.
Ngay buổi sáng hôm ấy Hà trả trâu cho dân bản. Không phạt nhưng số gỗ thì thu lại, lập biên bản tạm giữ. Khi Hà đến nhà già bản Hoa, ông đang lúi húi trồng mấy doi vầu trên bãi cỏ rộng trước nhà. Anh lân la làm giúp. Già Hoa tiếp Hà lạnh nhạt, không niềm nở như hôm đầu mới lên. Già Hoa ạ! Chúng tôi giữ gìn là giữ cho bà con thôi. Sắp có quyết định công nhận rừng của ta là khu bảo tồn thiên nhiên rồi. Không thể tự tiện phá rừng được. Già Hoa dừng tay nhìn thẳng vào Hà. Cán bộ Hà! Từ bao đời nay, người Mường xóm Chiềng, người Dao xóm Ghẹ, người Mông trên núi Voi đều sống nhờ vào rừng. Nay cấm chặt cây, lấy gỗ, chết đói à? Hà nói với ông già về tác dụng của rừng nguyên sinh, về việc Nhà nước sẽ có một số dự án phát triển kinh tế để đảm bảo đời sống cho dân bản, cho dân bản có cơ hội làm giàu. Già Hoa buồn bã nói.
- Ăn của rừng rơi nước mắt ra đấy! Nhưng không có rừng thì sống sao được. Nếu như lời cán bộ nói thì cũng nên giữ lấy rừng. Chờ lúc làm được việc giống như lời cán bộ thì dân bản nghe thôi.
Hà sắn tay áo, đào hố trồng roi vầu cùng già Hoa.
- Sao già không trồng trên núi?
- Cái khôn vặt của người già thôi! Măng vầu ngay sau nhà là có, nhưng sau này người nó lấy được nhiều sẽ hết đi. Lên núi cao già không đi được. Trồng bãi vầu này chỉ hai năm là có măng ăn!
- Người già nghĩ đúng quá. Thế bây giờ có dự án cho nhà nào cũng trồng vầu đắng thì già nghĩ sao?
- Cứ thử làm đi! Già Hoa quay ra trồng vâù tiếp. Cái đầu tóc bạc thì lắc, nhưng đôi tai lại dỏng lên nghe không bỏ sót câu nào của cán bộ Hà về dự kiến trồng rừng phòng hộ bằng chè núi, cây vầu mà dân bản được hưởng lợi ngay từ nguồn thu của cây trồng. Nếu cấm vào rừng. Có cách nào làm ra tiền, gạo cho dân, thì già sẽ đồng ý mà đi nói cho lọt lỗ tai người bản Gió.
*
* *
Chiếc xe Uóat màu xanh rêu chạy ngất ngưởng như lên đồng, bùn loãng bắn ràn rạt hai bên thành xe. Nó đỗ lại trước ngôi nhà lá cọ, máy vẫn rùng rùng, hơi nước bốc nghi ngút. Chân chưa chạm đất, giám đốc Nho đã cười hết cỡ:
- Chào những người hùng của rừng nguyên sinh! Hôm nay chắc có cỗ nên mới triệu tớ lên núi hả?
Nho bước từng bước chậm như dáng đi của gấu. Cậu lái xe lễ mễ ôm theo một két bia Hà Nội. Có mấy chai bia góp vui đây! Ông chủ đâu?
Hà hấp tấp bước ra từ vườn su su.
- Chào tân Hạt trưởng! Có khá hơn ở ngoài kia không? Nho hỏi. Hà bắt tay khách thật chặt. Trông anh nhỏ bé, nhanh nhẹn, đứng bên Nho như khỉ đứng với gấu.
- Cám ơn ông! Cũng tàm tạm. Được cái yêu rừng quá nên đỡ buồn.
Kéo nhau vào ngồi trong ngôi nhà lá nhỏ, họ ngồi trên những chiếc ghế băng đóng từ bắp ván xẻ. Nho nhìn ra trước nhà, phong cảnh đẹp, một giàn su su xanh mướt, ngọn lấp ló bò ngang mặt hiên nhà. Tay này ghê thật, cũng chọn phong thuỷ gớm. Phía đằng trước là sông Hát dào dạt tiếng nước chảy. Đằng sau là con đường, sau nữa là núi cao. Đằng trước là hai trái đồi nhỏ. Ghê thật, vào rừng rồi mà nó vẫn còn chọn được Thanh Long, Bạch Hổ hai bên. Chu Tước đằng sau. Có cái nhà lá bé như chuồng bò mà nhất định quay mặt ra sông, quay lưng dựa núi. Không có sân, bước ra hè, không cẩn thận lộn cổ xuống sống, vì thế nó mới trồng giàn su su trứơc sân đây. Thùng bia để trên xe, phơi dưới nắng trời, mở ra bọt tràn trắng cốc nhưng nóng hầm hập như nước sôi đun dở. Cũng chẳng sao. Trăm phần trăm nhé. Vạn sự như ý! Hà ngửa cổ uống một hơi hết cốc bia nóng hâm hấp và đắng như ngải cứu. Anh vỗ nhè nhẹ bàn tay phải quanh miệng để chùi bọt.
- Ông Nho này! Có việc cho ông đấy!.
Nho dừng phắt cốc bia đang đưa lên miệng. Có việc à? Mấy ông Giám đốc Công ty TNHH thấy việc như mèo thấy mỡ.
- Thật à? Nếu đúng là có việc tớ trích thưởng hoa hồng 10% cho lão đấy!
- Biết rồi! Nhưng vụ này tôi không nhận phần trăm, còn thưởng thêm cho lão cơ!
Nho ngửa cổ uống nốt cốt bia. Có vấn đề đây! Bọn xây dựng chúng tao mũi thính còn hơn mũi Bécgiê. Hà cười cầu tài.
- Vụ này cũng khá vốn, ra tấm ra món đấy. Tôi nhận cho ông vừa vì ông là bạn thân, vừa nhờ ông gíup cho. Tỉnh vừa quyết định cho mở con đường từ xóm Thượng lên bản Gió.
- Khực…khực Nho cất giọng cười đùng đục trong họng. Tớ biết rồi. Ra là thế. Nghe phong phanh từ đầu năm, ai ngờ các bố quyết định nhanh thế. Nói thật nhé, món này hơi xương đấy, có bở chẳng đến phần tớ. Không nói lão đâu, là cánh ngoài tỉnh ấy. Nếu ngon nó xí phần cho nhau rồi.
- Thế tới mới nhờ ông. Tuy khó nhưng khéo tính thì cũng lãi đấy. Tôi định tuyển dụng nhân công tại chỗ cho ông, theo mùa vụ ấy, tiện hơn là mang công nhân từ ngoài kia vào. Lại phải lán trại, ăn ở mệt lắm.
- Thôi được rồi! Thế vốn tỉnh cấp bao nhiêu?
- Mười hai tỷ!
- Mười hai tỷ cho 9 cây số đường đất. Nghe thì quá ngon. Nhưng tính không kỹ thì lỗ. Hà cuống quít.
- Có thế thì tôi mới nhờ đến ông. Đoạn đường mở nhanh ngày nào dân trong khu bảo tồn được nhờ ngày ấy. Anh em tôi cũng đỡ vất vả. Cũng là lính kiểm lâm, ông thấy bọn ngoài phố nó sống so với bọn tôi thế nào? Một trời, một vực!
- Thế không sợ đường mở đến đâu rừng mất đến đấy à?
- Không sợ ! Việc của bọn tôi là giữ rừng, con đường là phục vụ cho dân. Rừng ở trong lòng dân, muốn phá thì không có đường họ cũng phá, muốn giữ thì có mở đại lộ vào rừng họ cũng không phá. Ông có làm được không?
- Giọng điệu của Hà gay gắt đến ghét, bạn bè thế đấy. Cái gì khó nó cứ choàng vào cổ mình, không cho từ chối. Được rồi. Vì tình bạn tớ cố thử xem. Không có lãi thì được tiếng với dân bản Gió là ông Nho mở đường cho họ lưu thông với đồng bằng. Nhưng dứt khoát phải đi thực địa đã. Đường lên Gió phức tạp lắm, riêng san ủi hạ độ cao mấy con dốc cũng hàng vạn khối đất rồi.
Hà Nho quyết định lên bản Gió ngay hôm sau. Phải mắt thấy tay sờ chứ không “ mua bò vẽ bóng” được. Xí nghiệp xây dựng Hà Vân có từ hơn mười năm nay, hoạt động khắp các xã ở La Sơn. Cũng là phát triển thành Công ty TNHH, nhưng quy mô thì chưa có gì lớn, nên công việc vẫn phải tính toán từng ly, từng tí thật cụ thể. La Sơn là huyện miền núi, 95% dân số là đồng bào dân tộc ít người, nếu như nói họ còn hạn chế về đời sống kinh tế, văn hoá thì đúng nhưng với một đơn vị xây dựng như Hà Vân thì điều kiện thuận lợi do chủ quan đem lại chính là nguồn nhân công tại chỗ. Nó đem lại lãi suất cao cho những công trình giao thông miền núi vì công lao động rẻ, người miền núi thạo địa hình, địa vật, quen với thổ nhưỡng, khí hậu, nên năng suất lao động cao. Mấy năm nay Hà Vân làm ăn cũng được. Vốn liếng cũng đã xấp xỉ hai tỷ đồng. Dù sao cũng là Công ty miền núi, nên phương châm “ Mèo nhỏ bắt chuột con” vẫn được Giám đốc thực hiện. Nên tính về tiền, thì công trình làm đường lên bản Gió là công trình lớn nhất từ trước tới nay, mà cũng xương xẩu nhất. Không khéo tính, không biết hậu quả ra sao.
Chín cây số đường dốc có gì ghê gớm quá! Hà Nho tự nhủ và một mình lên núi, không gọi một nhân viên nào đi cùng. Khoác vai một túi da nhỏ, trong có máy ảnh tự động, đèn pin, con dao nhỏ và cuộn dây nilon. Anh dự định sẽ đi, về trong ngày.
Xóm Thượng với những dãy nhà thấp lùi lại phía sau. Cửa rừng xuất hiện, Nho dừng lại quán nước duy nhất cạnh đường mua một chai nước lọc. Đây là quán cô én. Cô gái to gan nhất dám một mình mở quán nơi cửa rừng. Lội qua suối Con, đôi giày bata ngấm đầy nước, mát lạnh. Đến chân dốc Dòm mông, đôi giày bắt đầu kêu ộp oạp, trượt truồi bởi đất đỏ thấm nước mưa. Có đoạn Nho phải bám từng bụi cây mà leo lên. Lựa từng bước chân, từng bậc đá mà trèo. Lẽ ra phải cho thằng tiểu đồng khoẻ mạnh đi theo. Nhưng việc này một mình đi vẫn hơn, nếu khó khăn không làm được thì cũng đỡ bẽ mặt. Qua được dốc Dòm mông, hơi thở như ngẹn. Bao nhiêu khí trong phổi chen nhau ra ứ nơi cổ họng, đỏ tía. Nhìn lên, núi vẫn cao vợi, mấy chùm hoa chuối rừng nhấp nháy con mắt đỏ. Dải mây trắng xốp như bông nhẹ nhàng ôm cổ ngọn núi gần nhất, nũng nịu. Nho ngồi bệt xuống cỏ, vươn cổ thở. Vật gì đó trên cây rơi xuống làm nghiêng chiếc mũ cối, anh cũng không buồn để ý. Chỉ khi từ trên mũ văng xuống đất con rắn lục nhỏ bằng ngón tay cái, anh mới giật thót tim vì sợ. Đôi mắt ti hí hình quả trám lườm nguýt kẻ lạ mặt, cái đầu hình tam giác ngọ ngoạy doạ dẫm, rồi con rắn xanh quăng mình vào trong cỏ.
Cánh đồng giữa thung lũng, lúa đang vào chắc. Màu vàng cốm trải chiếc khăn sọc xanh vàng bằng bặn, thơm nức mùi nếp mới. Đây là cánh đồng duy nhất của bản Gió, rộng hơn mẫu Bắc Bộ. Số ruộng này nếu chia đều cho dân bản Gió thì mỗi người được một mảnh bằng chiếc chiếu.
Chiếc khăn lúa trải giữa thung lũng, xung quanh núi ngồi ngật ngưỡng như mấy lão già say rượu. Trong thung lũng văng vẳng tiếng mõ trâu lốc cốc, lốc cốc. Từ ngang núi có đôi chim chèo bẻo hứng tình bay vút lên dần, bóng mờ nhạt lẫn vào trong dải mây trắng, rồi thoắt hiện mãi tít cao xanh. Bỗng con chim cái giận dỗi điều gì lại cắm xuống như mũi tên, làm con chim đực hốt hoảng lao theo. Chúng tạt ngang sau núi, thành hai chấm đen bé tí đuổi theo dải quạt nắng đang quét xuống đỉnh Voi.
Chủ tịch xã Đinh Văn Thực ngồi ngả đầu vào tủ gỗ xộc xệch, thiu thiu ngủ. Dải quạt nắng chợt chiếu qua cửa sổ, dọi vào mặt làm ông bừng tỉnh. Vươn vai, ngáp hai cái, rồi dụi mắt nhìn quanh. Thư ký Uỷ ban Bàn Văn Chè chưa đến. Nhân viên văn phòng Lý Thị Sinh chưa đến. Cán bộ phụ nữ Bàn Thị Mến xin nghỉ vì con ốm. Hây dà! Còn Triệu Đaọ, Phó chủ tịch đâu? Cũng chưa đến chứ. à! Hôm nay có việc đây. Tờ công văn trong chiếc túi vải ngọ nguậy. Công an huyện đề nghị kiểm tra, lên danh sách những nhà có súng săn các loại. Dân miền núi nhà ai chẳng có khẩu súng. Súng kíp tự tạo nhiều nhất. Cũng có người mua được súng thể thao. Nay cấm săn bắn trong rừng bảo tồn, súng để treo trong nhà cho đẹp. ồ! ồ! Lại còn công văn của huyện về việc khoán bảo vệ rừng. Việc này cán bộ Hà sẽ lo cho mình, nhưng cũng phải quán triệt trong cán bộ xã, xóm, bản để chúng nó biết. Ai dà! Lại còn cái giấy của phụ nữ huỵên về việc tuyên truyền sinh đẻ có kế hoạch nữa. Mỗi nhà hai con, đẻ nhiều sẽ khổ. Người bản cao đẻ có nhiều đâu. Đẻ bốn, năm đứa thì chết mất hai, ba. Từ khi có trạm y tế xã, có chương trình y tế cộng đồng, mới thấy trẻ con đỡ bị chết yểu. Còn đàn ông làm sao mà vận động đây. Nó uống rượu say, đêm về cứ tốc váy vợ lên thì ai giữ được. Cái việc kế hoạch này khó đây, phải chờ cô Mến nó làm thôi. à! Lại còn chuyện con Mây nhà họ Triệu. Cả bản chỉ mình nó học trường nội trú huyện. Hết lớp chín rồi, phải cho nó ra trường nội trú tỉnh học nữa, sau này về xã làm cán bộ chứ. Nó thuộc diện cử tuyển mà lão Triệu nhất định không cho con gái học. Tại vợ lão mới bị chết. Thầy cúng bảo ma rừng bắt, nhưng y tá Hùa bảo nó bị sốt rét ác tính. Hôm qua gặp lão Triệu ở lễ lập tỉnh nhà họ Cao, mình bảo:
- Lão Triệu à! Phải cho con Mây đi học nữa. Cả bản trông vào nó đấy. Lão cắm đầu xuống bát rượu, không thèm nhìn chủ tịch xã.
- Nó không đi học được đâu. Con gái Dao lớn rồi, phải lo cho cái bếp không tắt lửa. Phải ở nhà cho bọn con trai ngủ thăm, rồi lấy chồng.
- Hầy dà! Cái lão khùng goá vợ này, lúc nào cũng lo cái bếp tắt lửa. Mấy năm con Mây đi học, lão toàn ăn cơm thực, uống rượu say khướt có đỏ bếp bao giờ. Con gái có ở đời với mình đâu. Có bắt rể một năm xong thì nó cũng cưới con gái về nhà chồng thôi. Sao lão không bắt trứơc già Hoa ấy, lấy vợ nữa đi, vừa có người ngủ chung, vừa không sợ bếp nhà mình tắt lửa. Xem trong xã có bà góa nào, tìm lấy một người. Muốn lấy gái chưa chồng thì xuống nông trường Phú Hộ, gái kinh tế ế chồng đầy ra đấy. ồ! ồ! Lại còn việc thằng Học mới đi tù về. Bao nhiêu đời nay, bản vùng cao này có nó là người bị đi tù thôi, xấu lắm. Dân bản ai cũng ghét. Nó không trộm cắp. Nhưng đánh cán bộ nhà nước. Tội to đấy! Phải bảo Triệu Đức cho công an giáo dục nó, quản lý cho chặt. Đi tù ba năm về, cái mặt vẫn lì như thớt nghiến. Mấy tuần nay nghe công an Thịnh báo cáo là thằng Học đi làm thuê dưới bến Quân. Đi lao động thì được. Còn mẹ già đấy, phải lo thôi mà! Vừa rồi thằng Học xin đi bộ đội, mình không cho. Đi tù về, vào bộ đội làm xấu lực lượng vũ trang à?
Một người lạ mặt bước vào trụ sở, người cao lớn như con gấu. Anh ta mệt mỏi nép chiếc túi nhỏ lên ghế băng. Khách công tác à? Hay đi mua gỗ? Nếu buôn gỗ thì không được nữa đâu. Kiểm lâm cấm rừng rồi. Trạm kiểm lâm đã đặt ở bản rồi, rừng nguyên sinh giờ là khu bảo tồn, không được đụng dao, búa vào nữa.
Khách thả hai ống quần xuống, đôi giầy đỏ màu đất.
- Chào chủ tịch Thực!
- Khách cũng biết tên ta à?
- Biết! Ông là Đinh Văn Thực, chủ tịch xã, tôi gặp mấy lần họp ngoài huyện rồi mà. Tôi là Nho, Giám đốc công ty Hà Vân, Nho giơ gói thuốc lá Vina mời Thực. Rút một điếu, Thực đưa lên mũi hít hà.
- Giám đốc à? ánh mắt nhìn Nho nghi ngời. Giám đốc lên đây làm gì? Lại đi một mình? Lại ăn mặc lôi thôi thế kia?
Ba con dốc leo nhức bắp chân, đau thắt lồng ngực, lại còn bị lũ vắt và rắn tấn công làm Nho mệt rã. Gặp ông chủ tịch xã ngủ gật, nỗi chán nản trong lòng dâng lên, cồn cào như uống nước chè đặc lúc đói bụng. Này cái ông Chủ tịch ngủ gật kia, tôi lên đây khảo sát địa hình để làm đường lên bản nhà ông đấy. Bọn cán bộ xã các ông chẳng khác đám lý trưởng ngày trước là mấy, chỉ biết uống rượu, ăn cỗ và thúc thuế nông nghiệp. Con đường sẽ mở từ xóm Thượng lên đấy. Bạt hết đám dốc Dòm mông, dốc Mặt, dốc ép Voi…Đào đi bao nhiêu đất đá ông biết không? Mà nói với hắn làm gì? Hắn ngồi như con ếch đáy giếng thế kia có nói đến khó khăn bạt núi, mở đường cũng không hiểu đâu. Nhưng khi Nho nói đến làm đường thì chủ tịch xã tỉnh ngủ hẳn.
- Làm đường trong bản à?
- Không! Làm đường từ xóm Thượng lên bản Gió. Sau này cán bộ đi họp chỉ cần mua lấy chiếc xe máy, cưỡi từ cổng về tận huyện, không lo đi bộ nữa. Sướng nhá!
ồ! ồ! Làm đường lên bản Gió thì hay quá rồi. Mình đi họp huỵên không phải đi bộ từ nửa đêm xuống Thượng nưã rồi. Năm trước, Thực cũng mua một chiếc xe Min cũ, nhưng gửi nhà quen dưới xóm Thượng, chỉ khi nào đi họp huyện mới cưỡi xe máy. Có lần xuống Thượng lấy xe đi họp, đạp mãi không nổ, đành đi xe khách .
- Tôi xem thực địa rồi, định bàn với xã xem có thể vận động bà con tham gia đào đất, chuyển đá được không. Tôi trả công mỗi ngày hai mươi nghìn đấy.
Chủ tịch Thực đứng bật dậy, làm văng chiếc ghế đang ngồi.
- Chưa bàn được đâu! Chưa bàn được thật mà!
- Sao vậy! Anh chờ ý kiến huyện à? Tôi đem cả giấy giới thiệu của phòng Công nghiệp đây.
- Chưa biết lệ ở đâu à? Thực ghé tận mặt Nho, thích thú.
Chưa uống rượu chưa làm việc. Cái lệ đơn giản thế thôi. Thực bảo bọn thanh niên bản kiếm con lửng làm canh uống rượu đã, rồi sẽ bàn việc. Mà cái việc rõ thế rồi. Hợp bụng mình lắm rồi, bàn gì nữa. Thế này là Giám đốc Nho, Hạt trưởng Hà nó cho dân bản Gió hàng xâu bạc trắng rồi còn gì. Tự nhiên có người đến xin làm đường cho mình, lại trả công mình nữa. Sướng quá. Tin lan nhanh như ông sấm. Loáng cái thấy ba cậu thanh niên áo phanh ngực, quần chàm xắn quá gối, cắp nách con lợn đen chừng bảy, tám cân. Tiếng lợn kêu eng éc từ bến nước về nhà già bản Hoa. Già Hoa cười rạng rỡ, mái tóc bạc cắt ngắn trông trẻ trung. Ông già vừa có vợ mới. Đích thân trạm trưởng Kiểm lâm đưa già Hoa về mãi dưới xóm Đài hỏi vợ. bà này người Mường, chưa đến 50 tuổi, trông còn mát da, mát thịt, còn đủ sức làm cho nước da hồng hào của già Hoa tái đi.
Ông già xoa xoa cái bụng trần rắn chắc, chỉ biết cười. Lấy được vợ trẻ vui năm, nghe tin cán bộ về làm đường cho mình về xuôi, lại vui mười. Mấy thằng thanh niên bản làm thịt lửng cho khéo. Nhớ đánh tiết canh cho hạt dổi vào. Lấy cái mật pha vào rượu nhé! Hầy! Mấy người kinh nó thích món này mà. Già Hoa cũng hay xuống xóm Thượng, xóm Đài, biết cái người Kinh nó ăn như thế nào.
Một chiếc mẹt trải lá chuối rừng. Thịt luộc trắng hồng, lớp bì liền lớp thịt mỏng là đến nạc, hầu như không có mỡ. Những khúc lòng non chỉ to hơn đầu đũa. Thịt nướng ướp riềng, mẻ. Tiết canh rắc hạt dổi nướng. Một nắm rau rừng các loại. Nồi nước luộc thả mấy ngọn rau sắng, nổi váng. Khách một, chủ nhà năm. Đầu rượu còn vất hơn đi cày ruộng thụt. Chén này già bản ta cám ơn cán bộ sắp làm đường lên Gió, cho bản Dao, bản Mường được nhờ, bản Mông trên núi cao cõng hàng xuống chợ đỡ vất vả. Chén này hỏi thăm cán bộ có được mấy cháu. Hây dà! Cũng ba đứa à? Thế thì ta gửi mỗi cháu một chén nhé, chúc nó mạnh khoẻ, học nhiều. Chén này chủ tịch xã thay mặt bà con dân bản cám ơn Giám đốc tìm việc cho làm. Đã làm đường cho mình đi, lại còn được trả tiền công cao nữa. Chén này của y tá Triệu Thị Hùa chào anh giám đốc. Làm đường ở đây nếu có ốm, đau cứ vào trạm y tế em chữa cho nhé. ồ! Anh muốn ngủ thăm à? Có chồng rồi, thích nhau thì ngủ thôi, chứ ngủ thăm gì nữa. Để hôm nào thằng chồng em lên rừng đã nhé. Trông anh thế này khéo khoẻ hơn thằng chồng nghiện rượu của em rồi. Nho không biết uống bao nhiêu chén rượu. Được cái sức khoẻ tốt, không hổ danh là “ hũ chìm” nên chưa đổ gục. Uống hết lượt, già Hoa bảo: Thế cán bộ không uống mừng ta có vợ mới à? Thế anh Nho chưa chúc sức khoẻ em à? Chủ tịch Thực nắm tay Nho kéo vào lòng.
- Hôm nào thông đường, ta mổ con trâu to nhất của nhà khao cả bản. Giám đốc uống mừng con trâu nhà ta trước đi.
Món măng đắng vừa đưa ra. Ta uống một chén đón măng nào. Rá cơm nghi ngút khói vừa bưng ra. Ta lại uống đón cơm nào. Nho mệt lử, nằm ngủ một giấc, tỉnh dậy thì trời sẩm tối. Anh nhất định xuống núi vì mai có việc gấp. Già Hoa ề à. Có việc gì thì mai hãy về, ngủ lại cho vui. Có cô giáo Tình người Mường chồng chết rồi, cán bộ lên ngủ với nó cho đỡ buồn. Nho quyết định dứt áo ra về. Ngoài tỉnh thông báo rồi, mai họp bỏ thầu đập thuỷ lợi Ba Vành. Không có mặt thì mất cơm ăn hàng trăm con người. Mình đã đi đêm trước với trưởng ban dự án, chắc không có tên nào dám chi mạnh tay hơn. Kết quả bỏ thầu chắc đến 90% rồi. Rút đèn pin và con dao ra, Nho xăm xăm xuống núi.
Xuống núi có vẻ dễ dàng hơn, nhưng rượu làm Nho chuếch choáng mệt. Đôi chân cảm thấy nằng nặng, như muốn lao xuống dốc, Nho nắm đám cành lau cố níu tấm thân nặng nề lại. Mẹ kiếp ! Món này xương quá. Tập trung xe máy vào đây mấy tháng trời không biết có nên cơm cháo gì không. Thôi cứ biết thế, lấy tiếng là chính, rồi thì thằng Hà nó sẽ giúp mình với mấy bố ngoài tỉnh. Làm xong con đường, thằng Hà nợ ta món nợ tình nghĩa. Mà không có con đường này thì khu bảo tồn cũng múa gậy trong bị, làm được chuyện gì lớn. Thôi được rồi! Cũng phải thể hiện Hà Vân hơn hẳn cánh Xuân Lan và Hoàng Phố hai công ty này chuyên “ khó bỏ, ngon tranh”. Cho mấy bố ngoài tỉnh biết thằng Nho là dân chịu chơi, không hề tính cò con. Cứ về đã, có lẽ phải thuê thêm một kỹ sư giao thông, trả lương hậu hĩnh một tí. Tính toán thật kỹ, có khi cũng lãi tí tẹo, còn gặp sự cố thì hoà, lâu không được thanh toán thì lỗ. Thôi cứ làm, trứơc hết vì bạn bè.
Khoảng sáng trước mặt bỗng tối sầm, hai chân như bước xuống vực. Nho ngã oạch ngơ ngác không hiểu tại sao trời bỗng tối sầm như vậy. Anh cầm đèn pin lia xung quanh vẫn tối mò. Gõ chiếc đèn pin vào đầu gối, thấy nó tắt ngẫm từ bao giờ. Có lẽ bóng đèn bị cháy. Bỏ mẹ rồi! Mới đi được già nửa đường, cháy bóng đèn thì làm sao xuống được xóm Thượng đây? Ăn tiết canh lửng có khác, đen quá! Bây giờ “ tiến thoái lưỡng nam”, quay lại không được, bò xuống thì không nhìn thấy đường. Ngửa mặt nhìn lên, vòm trời đen thẳm, cao vút, mấy ngôi sao nhấp nháy riễu cợt qua nhưng ngọn cây đủ hình thù kì quái. Đi bước nào ngã bước ấy, màn đêm bưng kín mắt. Ngửa mặt nhìn trời, rồi chập chững đi theo khoảng sáng giữa hai hàng cây trên đầu. Vấp ngã. Bò bằng cả bốn chân tay. Tụt xuống đất bằng mông, lao chúi đầu vào các bụi lau ven đường. Đứng dậy sờ soạng đi xuống, vấp vào tảng đá, ngã huỵch. Một bên đùi đè lên hòn đá đau điếng. Nho nằm thở, luồn tay xuống lôi hòn đá ra, nhưng nó lại nằm trong túi quần. Cố lật người để lấy nó ra, Nho mừng rú khi đó là chiếc bật lửa ga. ánh lửa nhỏ bằng hạt dưa bừng lên sáng như ngọn hải đăng. Anh nhớ trong túi da còn tờ An ninh thế giới mua lúc sáng chưa kịp đọc. Dù rất mê An ninh thế giới, nhưng đành phải đốt cả thế giới mà tìm đường về thôi. Xé ra từng trang báo, cuộn lại thành đóm châm lửa. Cây đóm giấy cháy leo lét nhưng đủ sáng cho Nho nhìn thấy lối mòn dưới chân. Mẩu giấy cuối cùng bỏng rãy ngón tay. Tờ báo soi cho anh đi bước thấp, bước cao hơn cây số. Màn đêm lại ùa đến chụp kín lấy Nho. Anh ngồi xuống cỏ, thở dốc, mới qua dốc ép Voi, như vậy đến xóm Thượng còn hai cây số nữa. Làn khí lạnh dưới khe núi thốc lên làm Nho rùng mình. Hơi lạnh của núi đá về đêm như hơi lạnh tử khí, buốt trong ngực. Những con mắt sao chốn tít trên cao đen thẳm. Te, te, tiếng gà rừng gáy. Chắc gần sáng rồi. Thời gian mệt nhọc trôi đi làm Nho không còn xác định được nữa. Hai bắp chân cứng nhắc, đau tức. Bàn chân ê ẩm, nóng rát trong đôi giày vải. Mồ hôi chảy buồn buồn qua đám lông ngực, bò dần xuống lỗ rốn sâu, mặn xót. Còn gì mà đốt nữa nhỉ? Nho định cởi nốt chiếc quần dài. Không được ! Kiêng. Chỉ người chết mới đốt quần áo thôi. Quác! Tiếng kêu của con chim vụt qua đầu nghe rợn người. Cạp quần đang lỏng dần tụt mãi xuống, tay anh kéo khoá thắt lưng định thít chặt thêm. A! Đốt cha nó chiếc thắt lưng đi. Sáu mươi ngàn đồng là to, nhưng cần hy sinh cho những vụ thế này thì không tiếc được. Đầu dây thắt lưng còn õng ẽo không chịu bắt lửa, mùi nhựa rải ra khét lẹt. Mãi khi chiếc bật lửa nóng bỏng thì thắt lưng mới ngun ngút cháy. Ngọn lửa leo lét, xanh lè như ma trơi. Chiếc thắt lưng vung vẩy trong tay Nho như con rắn ngậm lửa ngoe nguẩy. Nho lại yên tâm bước từng bước nặng nhọc. Đã đến quãng lội của con suối Con, Nho đứng lại ngâm chân dưới nước ngập đến gối. Nước lạnh cam lồ ngấm qua lỗ chân lông, rùng rùng từng thớ thịt. Cúi xuống uống một hơi, lại thấy nứơc mát chảy vào lục phủ ngũ tạng, người khoẻ hẳn. Đoạn đường đàng trước đã hết rậm rạp, chỉ qua những cánh đồng là đến xóm Thượng rồi. Chiếc thắt lưng còn trơ cái khóa bằng kim loại.
Chiếc bật lửa ga lại loé lên ánh lửa ma trơi xanh lét, soi một quầng sáng nhỏ dưới chân. Nho mạnh dạn bước theo bờ mương nước, giày vải ộp oạp đếm từng bước nặng nhọc. Chiếc bật lửa nóng dần, như muốn nổ tung. Nó vội loé lên rồi tắt ngấm. Anh ném nó vào bóng đêm. Bóng đêm nuốt chửng, không trả lại tiếng động nào. Nho chống tay, cố nhắc mông đặt vào thềm hè ngôi nhà gặp đầu tiên. Tiếng chó hực lên, rồi sủa nhanh nhách. Tè té te…e… Con gà tre sau nhà lảnh lót nhắc nhở chủ nhà. Mặc kệ con chó vừa lùi vừa sủa, Nho ngả lưng dựa vào vách gỗ, lấy lại nhịp thở bình thường. Có tiếng kẹt cửa. ánh đèn pin lia quanh sân một vòng, soi rõ con chó dé lông vàng đang lùi đít vào bụi rong riềng gân cổ sủa. Ai đấy? Giọng phụ nữ có vẻ bình tĩnh. Con chó rên ư ử, chạy lên vẫy đuôi, rồi lại lùi đít vào bụi cây. Nho đằng hắng, ánh đen pin quay lại chiếu loá mắt. Anh giơ tay che mặt.
- Xin lỗi cô én nhé! Tôi ngồi nghỉ nhờ một tí.
- Ôi trời! Là anh Nho xây dựng! Sao lại ngồi ở đây, tưởng buổi sáng anh lên bản Gió.
ừ! Đi bộ cả đêm mới xuống được đây. Mệt quá! Cho anh xin cốc nước.
Ngửa cổ tu một hơi hết cốc nước cam cô chủ quán đưa cho. Nho cảm thấy sức khoẻ đang hồi phục dần. Bây giờ vào nhà nghỉ nhờ thì không tiện.
- Cô én à! Năm giờ xe khách đến anh sẽ về huyện. Bây giờ phiền cô cho anh ngồi nghỉ ở đây nhé?
- ồ! Vâng… Anh vất vả quá. Hay là anh ơi… Hay là bây giờ lấy xe máy của em mà về trạm. Lúc nào vào trả cũng được.
én quày quả bước vào, mở rộng cửa, đẩy chiếc xe máy cánh đời 79 ra. Nho mừng rơn. Thế này kịp về tắm rửa, nghỉ ngơi rồi ra tỉnh sớm. Nho cảm thấy thân thể bốc mùi chua loét, nên ngần ngại né xa cô gái thơm nức mùi xà phòng và hơi thân thể nồng ấm.
- Cảm ơn én. Ngày mai xong việc anh sẽ vào tạ ơn.
Chiếc xe cũ nhưng máy còn tốt, chỉ gảy nhẹ là nổ. Đèn xe vàng đục. én mỉm cười nhìn Nho ngồi gù gù trên chiếc xe nhỏ như gấu đi xe đạp trong rạp xiếc cô từng xem dưới thành phố. Cô thở phào. Thực ra én áy náy lắm. Nho là người tốt bụng, rộng rãi, tuy là Giám đốc nhưng chưa bao giờ chê quán cô nhỏ bé, tuyềnh toàng mà không vào. Lẽ ra có thể mời anh vào nhà, cho rửa mặt mũi chân tay, ăn tạm gói mì tôm rồi hãy về huỵên. Nhưng trong buồng cô đang có đàn ông. Người này chẳng lạ gì Nho vì ông ta là cán bộ huyện.
- Hắn đi rồi à! Vào đây cưng!
én không trả lời. Vào đây! Có làm gì được đâu mà gọi. Lão này thật là đồ đàn ông bỏ đi rồi.
chương 3
Chỉ nửa bước chân nữa là thằng Liên lộn cổ xuống vực Khỉ.
Thằng người Dao này mới theo nghề sơn tràng, còn non tay quá. Nhưng nó là cháu họ ông Phó chủ tịch huyện, ông Phó chủ tịch lại đang cặp con én, con én lại nói mãi thành ra mình nể. Chứ làm với thằng Liên, chưa thạo hết các miếng kéo cưa lừa xẻ. Mệt lắm.
- Hư! Hư! đứng thế mà được à! Hạ tấm ván xuống tí nữa. Thế! Chân trên, chân dưới cũng được. Giữ cho chắc…
Ngu quá ông trẻ ạ! Đứng éo le thế sao không ngã. Bắp tay chảy máu kìa, Nhá nắm lá đắp vào rồi buộc lại. Không chết là may đấy. Đồ bị thịt.
Vực Khỉ sâu hơn ba chục thước, phía dưới lởm chởm đá tai mèo. Dưới cùng là dòng suối Con chảy ào ào. Cây Chò mọc chênh vênh trên bờ vực. Lão Chò này chả đến năm trăm tuổi rồi à! Ba người nắm tay vòng tròn chưa kín gốc mà. Ngửa cổ nhìn lên ngọn rơi mất mũ. Mặt trời nằm ngủ trên ngọn cây, ánh nắng không xuyên tới mặt đất.
- Thắng ơi! Buộc cái tay lại cho mình. Ai dà! Xót quá.
Cái thằng! Có thế mà rên như chó bị cắt tiết. Tao đã bảo rồi! Đi rừng phải kiêng bọn đàn bà. Tối qua lại chui vào giường con én hử?
- Em đã kịp làm gì đâu? Mới sờ ti nó thì ông Khả đến, phải chuồn cửa sau đấy.
- Chú cháu mày thật chả ra thế nào. Thiếu gì đàn bà, con gái mà cùng chui vào váy con én. Nó đi làm ca ve mấy năm về đấy. Khéo không mắc si đa chết cha nhà mày.
- ái dà! Xót quá! Anh chẳng thích chơi thì thôi, chứ con én xinh nhất mường trong, mường ngoài, da lúc nào cũng như trứng gà bóc, si đa ăn nó thế nào được. Chú Khả chọn là của nghiêm đấy.
- Mặc mẹ chú cháu mày. Bây giờ bỏ hộp gỗ dở dang, ai kéo xẻ với tao đây?
Xứ này, mới mình tao nghĩ ra cách “ bóc” gỗ, bố kiểm lâm cũng không biết. Bọn nó đi tuần, toàn trèo lên đỉnh cao quan sát, gỗ chặt ở đâu, cây sắp đổ, ngọn rung rinh là biết ngay. Ta cứ chọn những cây to, tiện đường xuống suối, bắc ván xẻ bóc mỗi bên một hộp. Cây vẫn đứng im, gỗ vẫn có bán. Mỗi hộp hai triệu ngon. Cứ bóc xong, lao xuống suối, chặt vài bó nứa kết bè, gỗ buộc bên dưới, thả chưa hết đêm về đến bến Thân. Gặp chuyến xe khách ra thì chuyển luôn, không đã có ao cá nhà cô én. Làm “ lâm tặc” cũng phải có cái đầu biết tính. Tao xẻ thịt cả chục lão Chò, Đinh rồi mà Kiểm lâm có phát hiện đâu. Hôm nay, chưa xong một hộp gỗ mà thằng bị thịt đã ngã què tay. Mày có cố được không? Chưa ra xong gỗ, kể như tuần này “ bắt phèo”, đói nặng đấy. Nghề sơn tràng khổ lắm, “ ăn của rừng rưng rưng nước mắt”. Cứ tưởng tao kiếm mỗi tuần một triệu ngon ra? Thằng Liên nhăn nhó. Thôi anh Thắng nói đủ tai nghe rồi. Em nghỉ một lúc, hết đau lại kéo xẻ được mà. Tranh thủ rửa lại lưỡi cưa đi. Bà mế nó! Khi nào ông Vui lên làm Hạt trưởng kiểm lâm anh em mình tha hồ chặt gỗ, không phải chui rúc như con chồn hôi thế này. Lão Vui nhà mày đang làm Khuyến nông huyện, cứ chờ đến đời mục thớt nó mới làm kiểm lâm. Nhưng chú Khả bảo sẽ vận động cho ông Vui lên thay lão Hà mà. Nó là người tỉnh khác, không cho làm Hạt trưởng. Dào ôi! Chú cháu mày tính chuỵên bắt cọp đi cày à? Lão Hà người tỉnh khác nhưng cả mường trong, mường ngoài ơn lão như ơn bố. Lật thế nào được nó. Bọn mình thì tài cán gì, đều nhờ cô én cả, mà cô én lại là bồ chú Khả mày. Núp váy đàn bà cả thôi.
*
* *
Chiếc xe khách già nua hộc lên, bốn bánh quay tít, tung toé bùn đất. Trời nắng chang chang mà xe bị “ batine”. Đây là dốc Trượt, mạch nước từ vách đá chảy ra, tràn qua mặt đường, người đi bộ không cẩn thận cũng ngã. Hình như nhà xe đã chuẩn bị sẵn cho trường hợp này, họ lôi từ trên xe xuống gỗ chèn, xà beng, dây chão. Hơn hai chục con người đi xe nắm tay vào sợi chão to. Họ đều là người Dao, người Mường đi chợ huyện về. Quảng đang loay hoay, một bàn tay vỗ vai, giọng lơ lớ.
- Cố kéo nó lên, nó lại cõng mình đi thôi mà!
Đó là một thanh niên người Dao, mũ nồi đội hất ra sau gáy, mặt đỏ hơi rượu. Mấy người nữa cũng nhổ nước bọt vào tay, xoa xoa rồi nắm lấy sợi chão. Những bàn chân trần bám chặt ngón xuống đất, những bắp chân tròn phụ nữ rám nắng, những áo chàm, váy xanh, khăn đỏ, những đôi mắt vô tư sáng ngời, những hàm răng trắng, răng đen cười cởi mở. Hây dô! Hây dô! Mùi mồ hôi nồng nặc. Mùi khói dầu khét lẹt. Quảng đã định nắm tay vào dây chão, nhưng hình ảnh mấy chục con người soãi chân, ngả đều vào chiếc xe phun khói đen mù mịt dưới trời nắng làm máu nghề nghiệp nổi lên, anh lôi trong ba lô ra chiếc máy ảnh, hăm hở chụp mấy kiểu liền. Thấy máy ảnh, đám người kéo xe reo ầm lên, có bàn tay vội buông dây chão, vẫy chào.
Chiếc xe như con voi vừa được kéo ra khỏi vũng bùn, đứng thở rùng rùng. Mấy bộ ngực trần như đá tảng, những bộ mặt đỏ tía, nhễ nhại mồ hội xúm quanh Quảng. à! Tưởng nó đi mua măng, nó lại biết chụp ảnh. Mày là cán bộ à? Có ảnh bọn mình trong này không? Quảng gật đầu, cười cầu thân. Nhớ cho bọn mình xem ảnh với nhé! Cán bộ có vào xóm Thượng không? Câu hỏi vây bủa cho đến lúc chú lơ giục mọi người lên xe. Nghiêng ngửa một hồi nữa rồi cũng đến xóm Thượng. Lại lục tục xuống xe. Cán bộ đi đâu? Hay vào bản mình nghỉ ngơi cho vui! Lơ xe giơ bàn tay đầy dầu mỡ, chào khách. Bà con về nhé. Phiên chợ sau nếu ra huyện, nhà xe lấy nửa tiền thôi. Những tiếng ồ, à vui mừng.
Những bóng áo chàm, khăn xanh, những tấm lưng cõng nặng gủi hàng, những bàn chân có dép và không có dép, náo nức đi về theo từng lối mòn ngái ngái khói chiều. Còn trơ lại Quảng giữa hun hút xóm núi.
Cách đây ba ngày, trưởng ban biên tập gọi Quảng về toà soạn, đưa cho anh tờ đơn viết nguyệch ngoạc, loằng ngoằng nhiều chữ ký. Dân La Sơn gửi ra tố cáo kiểm lâm bao che cho lâm tặc sẻ gỗ và vận chuyển giữa ban ngày. Cậu điều tra vụ này nhé. Mấy tướng kiểm lâm trong khu bảo tồn thiên nhiên vẫn khoe khoang không có lâm tặc để bắt. Giờ xảy ra vụ này, xem các tướng ăn nói thế nào? Cậu phải cẩn thận, trong ấy là vùng sâu, vùng xa, không có các cơ quan chức năng hỗ trợ đâu. Cẩn thận trước vẫn hơn, kẻo “ được vạ thì má đã sưng” . Quảng lục tung tủ quần áo, không tìm được bộ nào tàng tàng cả, đành lôi ra bộ quân phục cất dưới đáy tủ chục năm nay. Như mỗi lần anh đi công tác, vợ anh không hỏi han gì, lẳng lặng xếp vào ba lô khăn mặt, bàn chải răng, đồ lót. Anh bổ sung thêm cuốn sổ tay, máy ghi âm và máy ảnh, đèn pin… Rồi đón chuyến xe đi La Sơn lúc 12 giờ trưa. Trông anh chẳng khác gì người đi buôn chuyến. Theo đơn tố cáo, việc xẻ gỗ đang xảy ra tại Mó nước vùng bản Gió. Quảng chưa biết nó ở đâu. Thôi! Khắc đi, khắc đến, đường ở miệng. Ta là cây phóng sự của toà soạn, trưởng ban cử đi thế này cũng là “ chọn mặt gửi vàng” đấy. Không xong cái phóng sự mặt mũi nào nhìn mọi người.
Quảng nhìn quanh, trước mặt anh là con đường đất nhỏ, song song vết xe quyệt do trâu kéo, bò dần về phía rừng đen thẫm. Những trùm tre gai mọc theo bờ suối, cựa mình cột kẹt… Dưới bóng tre là những mái nhà sàn của người Mông. Ngôi nhà sàn gần nhất vẳng tới tiếng đàn bà hờ khóc như hát. Hỏi người đàn ông ngồi bên mẹt thịt mỡ ven đường, anh ta bảo. “ Xóm Cạn có đám ma. Vợ nó đang khóc chồng đấy!” Bên phải là trường tiểu học Hà Xuân, tấm biển gỗ sơn xanh trên cổng chào bằng tre, hàng rào nứa đan mắt cáo chạy quanh khu lớp học hình chữ U. Phòng học thấp, lợp lá cọ. Tường vách ngang thắt lưng không đủ ánh sáng cho chiếc bảng đen trên tường.
- Quanh đây có quán ăn không? Anh hỏi người đàn ông bán thịt mỡ.
- Có đấy! Nhưng mãi trong cửa rừng. Cứ hỏi quán cô én. Hất ba lô ra sau lưng, Quảng đi theo hướng bàn tay chỉ. Con đường xe quệt phân hai rãnh sâu song song. Những ruộng ngô loe hoe bắp. Cạnh suối, chiếc cọn nước cao lênh khênh cần mẫn quay, đổ từng ống nước vào cái máng bằng cây bương, chảy lên mấy ruộng ngô bậc thang. Quảng tránh hai vết xe quệt, đi men theo bờ cỏ. Từ dưới suối, lốc nhốc đàn lợn con đen tuyền chạy theo mẹ, kêu eng éc. Con lợn mẹ chỉ to bằng quả bí ngô, hai hàng vú hồng kéo sát đất. Một khe nứt cạnh ống bương chảy xuống dòng nước trong vắt. Quảng dừng chân, giơ bàn tay khum khum hứng nước suối vã lên mặt, mát lạnh. ánh nắng chiều chiếu xiên, tạo ra những cầu vồng bảy sắc li ti.
Quán là ngôi nhà nhỏ lá cọ, tường thưng ván, cách mặt đường một chiếc sân nhỏ đầy cỏ. Vắt vẻo mấy dây bí đao trên hàng rào nứa, quả lúc lỉu phủ lớp phấn trắng. Biển quảng cáo bằng gỗ viết sai chính tả be bét “ dai khat có đa-khinh moi” ( chắc là giải khát có đá kính mời), ở xứ này cũng có nước đá thì tuyệt vời rồi. Cánh cửa sổ hình chữ nhật, ban đêm kéo lên thành cửa, ban ngày hạ xuống thành bàn bày hàng. Xà phòng bột, đường kính trắng, mì chính bày bán lẫn lộn pin đèn, đinh sắt, bờ cào, dao rựa. Cá khô, nước mắm bốc mùi. Sát tường là mấy két nước ngọt có ga. Côcacôla lẫn lộn Fanta, bia hơi chai… Cô chủ quán ra tận hè đón khách. Quảng dựa lưng vào cột hè cho khỏi bị choáng, khi nhìn thấy vẻ đẹp rực rỡ của cô gái. Có lẽ đây là cô én. Cao thon thả, tóc dài chấm kheo. áo bà ba xẻ nách cao, quần ống rộng. Bộ quần áo màu chàm nhưng không phải vải chàm. Nó là loại vải cốt tông dệt dưới thành phố. Lông mày cong vút, mắt nai tròn mơ màng. Cặp môi đỏ chưa cười đã chếnh choáng đàn ông. Mấy cô người mẫu nếu bỏ son phấn đi, khéo chỉ đáng xách dép cho cô hoa hậu rừng này.
- Có nước mát không cô?
- Có ạ! Nước ngọt và bia, có cả nước Yến nữa. Mắt nai mở to chiếu tướng anh chàng mặc bộ đồ lính. Có bia thì tốt. Bia chai hay bia lon ạ? Bia chai thôi, cô tưởng tôi nhiều tiền lắm à. Một chai nhựa một lít hai lăm được mang tới. Bia hơi đóng chai. Không có bia Hà Nội à? Có, nhưng sợ anh chê đắt. Mười nghìn một chai cơ. Quảng cáu. Mẹ khỉ! Nó tưởng mình là quân đi làm thuê, làm mướn à! Mang bia Hà Nội ra đây! Cho nhiều đá vào. Mấy viên đá vụn nổi lều phều trong cốc. Sao thế này? Anh thông cảm, chiều nay hết đá.
- Nào! Trăm phần trăm. Nhớ bôi thuốc cho tay chóng khỏi còn kéo cưa nhé. Mai không vào được vực Khỉ là nhịn đấy. Không làm được thì đừng theo tao nữa.
- Anh Thắng không cho theo, ông Khả không cho vào rừng đâu!
- Mai phải bóc nốt hộp gỗ, bọn khác phát hiện ra là mất. Có người lạ kìa.
- Nó cũng vào rừng kiếm ăn thôi, trông bộ dạng biết ngay mà. én ơi! Cho chai rượu nữa nhá.
- Cô chủ kéo đuôi tóc về đằng trước đập nhè nhẹ vào bàn tay trái.
- Hôm nay hai anh uống thế thôi. Tối nghỉ cho khỏe, mai vào rừng.
- ừ! Uống thế thôi. Cho anh ghi sổ nhé.
Thắng kéo Liên loạng choạng đứng dậy. Qua chỗ Quảng ngồi, bốn con mắt đỏ đọc nhìn lom lom.
- Đi buôn gì đấy?
- à! Tôi định mua ít măng nứa, trong này dễ mua không?
- Măng nứa thì có đấy, nhưng phải hỏi qua cô én. Đừng tự vào rừng, kiểm lâm bắt được là mất cả chì lẫn chài.
Quảng vâng dạ, én đẩy vai hai người ra sân, nói nhỏ:
- Cố lên! Nghe đâu anh Liên sắp được làm kiểm lâm viên của xã.
Sướng nhé! Liên kéo đầu én vào ngực. Cô én nghe chú Khả nói phải không? Tôi mà làm kiểm lâm viên, cô tha hồ bán lâm sản. Nhưng không có gì sướng bằng cái sướng ở quán em đâu.
Còn lại hai người, én khép chân ngồi đối diện với Quảng.
- Anh trai vào đây, có vẻ như không phải buôn bán?
- Bán thì không, còn mua thì có. Cô… én nhỉ? Cô có mối hàng nào giúp tôi với, tôi còn lạ nước lạ cái lắm.
én cười rất xinh.
- Trông anh chẳng có vẻ gì là dân buôn bán. Trông ngơ ngơ, lại tinh nhanh mồm mép, chắc đi tìm việc gì…
- Cô tinh thật. Buôn bán gì thứ tôi. Thực ra định vào rừng tìm mua hộp gỗ về cho ông cụ ghép chiếu kinh. Ngoài ấy gỗ nhiều, nhưng cụ không thích, cứ muốn một chiếu 2 tấm.
- Cũng có thôi, nhưng phải chờ ít hôm. Tối nay nếu không ngại, anh cứ nghỉ lại đây, ngày mai để én hỏi xem có gỗ không.
Liệu có tiện không? Quảng bàng hoàng khi nghe lời đề nghị đầy thiện chí của chủ quán. Anh cũng không thể đi đâu được khi màn đêm đang buông xuống dần. Pha cho Quảng một cốc cả phê tan, én ngồi hỏi anh những chuyện thường ngày dưới phố, nơi đã lâu cô từng lặn lội kiếm sống. Cô én từng ở thành phố ư? Thảo nào, ăn nói nhìn người cũng khác. én cười tự mãn. Lại không tinh à. Năm năm lặn lội ở thành phố, tiếp xúc với hàng trăm loại đàn ông, với đủ hạng người, cao sang, bần tiện, đểu giả. Thậm chí chỉ cần ngửi mùi tôi cũng đoán ra đó là loại người nào. Kinh nghiệm trả bằng cái giá đời con gái trinh trắng đấy, anh biết không? Tôi mến cô ngay từ lúc mới gặp. Tôi tin cô là người tử tế, nhân hậu. Chuỵên buồn trong cuộc đời mỗi người ai chẳng có. Càng đức cao, vọng trọng, nỗi buồn càng lớn. Càng đẹp càng lắm truân chuyên. Nếu tin tôi, én kể chuyện gì cho tôi nghe với.
Năm 16 tuổi én đẹp nhất Mường Lan, cô như cánh hoa Hoàng anh nở giữa rừng. Các anh trai đều đã lấy vợ, ở riêng. Một mình mế làm nương nuôi én. Con gái út tóc dài như suối, mắt tròn như nai, da trắng như trứng gà bóc. Bàn tay búp măng thon thon mềm mại. Mế không muốn con gái phải lao động cực nhọc. Phải ngày xưa con gái mế làm chúa mường rồi.
Một bà buôn cá khô lên xóm Đài, nghỉ nhờ ở nhà én. Bà cá khô há hốc mồn khi nhìn thấy cô.
- Ôi mế ơi! Em ơi! Đẹp thế này mà chôn mình trong xó rừng thì tiếc quá. Nếu em theo tôi về thành phố bán hàng, ăn mặc thật mốt, còn đẹp nữa. Lời hứa hẹn mỗi tháng có một triệu đồng tiền lương, tha hồ kén chồng đẹp trai, giàu có đã làm xiêu lòng hai mẹ con.
Đến thành phố bà chủ hàng EVa gật đầu nhận én ngay, còn thưởng hậu hĩnh cho bà cá khô, mãi sau này én mới biết mức thưởng lần đó là hai triệu đồng.
Bà chủ son phấn, quần áo, giầy vớ đều xanh, đỏ, tím, vàng y như “ ghế đồng” trên mường quê én, khi bà mo nhập vai cô Chín thượng ngàn. Nhìn bà không phải bốn mươi tuổi, cũng không còn là hai mươi tuổi. Bà là hình nhân không có tuổi. én được cử ngay vào tổ chạy bàn, làm đám khách quen uống cà phê bị sốc. Cánh phụ nữ ra mặt ghen tỵ. Cánh đàn ông mê mẩn, thèm muốn. Ngày thứ ba ông chủ về nhà quyết định cho én đứng quầy. Lúc đầu bà chủ phản đối. Con én mới học lớp ba đứng quầy không biết tính tiền.
- Cho một đứa thành thạo đứng kèm với nó. Nó đứng quâỳ khách đông mới chú mục vào đấy. Là phó phòng bảo vệ của công an thành phố, ông chủ tinh đời nhận ngay ra thế mạnh của én. Bà chủ không dám cãi nhà hàng EVA tồn tại được là nhờ ông chủ. Đôi khi cũng bị nhắc nhở vì những biểu hiện kinh doanh mại dâm trá hình. Chỉ phải nhắc nhở rồi cho qua.
- Ông chủ chiều cô quá đấy! Không có đứa nào mới chân ướt, chân ráo vào làm lại được đứng quầy ngay đâu. Liệu mà làm ăn cho cẩn thận. Bà chủ nói với én thế.
Đúng như ý ông chủ. Bông hoa người được trưng ngay tại quầy, làm bao con mắt đổ dồn vào. Bà chủ mừng hơn khi biết én còn trinh. Đẹp như thế lại còn trinh, thật là món hàng vô giá. Mấy đại gia thừa tiền, háo sắc vẫn đi mua trinh sẽ chẳng tiếc tiền đối với cô én của EVA.
Món quà én nhận được lần đầu trong đời là chiếc đồng hồ CITIZEN mạ vàng rất đẹp, ông chủ bảo tặng cô nhân ngày 8 tháng ba. én cảm động phát khóc. Cô thẩm cảm ơn người đàn ông cao lớn, trán hói có vẻ nghiêm khắc kia, đã nhớ đến một người làm như cô. Lần thứ hai cô nhận được sợi dây chuyền vàng tây có đính hình trái tim bằng ngọc xanh.
- Chúc mừng sinh nhật cô én! Ông chủ vỗ vào vai cô lúc buổi sáng. Cô ngơ ngác hỏi mình có sinh nhật bao giờ đâu và cũng không nhớ ngày sinh, tháng đẻ nữa. Cô sinh ngày 17 tháng 5 năm 1979. Đúng không? Trong giấy tờ cá nhân của cô khai thế mà? én thì quên, còn ông chủ thì nhớ. Cô bắt đầu có cảm tình với ông chủ. Mỗi buổi sáng ông, bệ vệ sách cặp lên xe đi làm, hay chiều tối xuống xe với bộ mặt hồng hào vui vẻ. én có cảm giác đang đưa, đón người thân đi, về.
Đêm mưa. Cơn mưa đầu mùa ì ầm tiếng sấm, ánh chớp của sét chiếu loè qua cửa kính làm én thức giấc. Nỗi nhớ nhà bỗng dào dạt như tiếng mưa ngòai đường phố. Mưa thế này ở nhà mế mừng lắm. Mế bảo mưa rào đầu mùa, lúa ngô sẽ tốt ngập nương, ngập đồng. Tuần trước, bà cá khô có đến chơi. Biết bà vẫn lên bán cá mường mình, én đã gửi cho mế một triệu. Hôm qua bà cá khô lại rủ bà chủ đi chùa, rối rít khoe rằng mế én mừng cuống lên khi cầm một triệu đồng. Cả đời mế lúc nào giàu nhất chỉ có trong bọc hai trăm nghìn tiền bán con lợn cọc hay mấy chục cân ngô. Bà đi khoe khắp bản rằng con én đi thành phố biết làm ra nhiều tiền, lại biết nhớ đến mế già ở nhà. Số tiền ấy mế sẽ mua mấy con dê giống, về thả ven rừng cho thành đàn đông đúc. Có mấy cô trong bản đến nhà én nhờ bà cá khô đưa đi thành phố tìm việc, nhưng bà còn chọn đã. Có phải ai cũng đẹp như én đâu.
én thấy mình được ngủ ở nhà với mế. Mế vuốt ve khuôn mặt bầu bĩnh của én, xoa nhè nhẹ lên cái bụng thon chắc của cô. Con gái mế giỏi quá, mới ra thành phố có nửa năm mà xinh ra bao nhiêu. én sung sướng nắm lấy bàn tay ấm áp của mế. Mế thấy con gái mình giỏi không? Bàn tay mế lại luồn lên ngực én sờ nắn. Ôi! Mế! Buồn lắm. Mế định xem con gái mế lớn bằng nào rồi chứ gì? Con gái mế ở nhà thì cũng gả chồng được rồi. Mế! Làm sao thế? én vội nắm lấy bàn tay mế đang lần xuống dưới cạp quần cô. Sao tay mế mạnh mẽ, nẫn nà không thô ráp, khô gầy.
- én ngoan nhé! Nếu én thương tôi, em sẽ không phải bán hàng ở đây nữa. Tôi sẽ đưa em ra ngoại thành, mua cửa hàng khác, cho em làm chủ. én nhận ra tiếng ông chủ nhẹ nhàng, trầm dục. Cô hốt hoảng khép chặt hai đùi lại. Chiếc quần ngủ bị kéo tuột ra mất, bàn tay ấm nóng vuốt ve mãi vùng cỏ non mượt, rậm rạp. Cặp gối đàn ông gạt đùi cô doãng ra. én định kêu lên, nhưng chợt nhớ bà chủ đi chùa Tây Phương từ sớm, có lẽ mai mới về. Hôm qua thấy bà đi chợ sắm sửa giầy ba ta, gậy trúc, hương nhang, hoa quả. Cơn mưa sầm sập đổ xuống, làm đầu óc én mê mụ. Cô không làm chủ được bản thân nữa. Những cử chỉ thân thiết bấy lâu nay và những lời hứa hẹn hấp dẫn của ông chủ làm cô xiêu lòng như lần đầu nghe lời hứa của bà cá khô. Cô cảm nhận cái nhói đau vào thân thể mình, thú vị như chiếc chìa khóa mở toang cửa hang thần đầy vàng bạc, tiền của…
Ông chủ bí mật bảo én xin thôi việc. Bà chủ trợn mắt:
- Không được! Đưa cô về đây nuôi cho trơn lông, đỏ da rồi định đi nơi khác hả? Cô có biết tôi phải trả công cho con mẹ cá khô hai triệu đồng để có được cô?
- Hết bao nhiêu cháu xin trả lại. Mế cháu ốm quá cần cháu về chăm sóc.
Bà cá khô được én dúi cho một triệu đồng, cũng thông báo rằng chuyến lên núi vừa qua thấy mế én ốm liệt giường.
- Được! Muốn về thì chồng đủ 5 triệu đồng ra đây. Không thì làm bao giờ đủ tao cho về. én lo quá. Lấy đâu cho đủ 5 triệu. Tiền công còn lại, khéo chỉ hơn triệu. Buổi tối ông chủ đi qua phòng én, dúi cho cô gói giấy. én mở ra, đó là 5 triệu đồng. Những tờ bạc một trăm mới cứng, hăng hắc mùi mực in.
Tuất ( tên ông chủ là Tuất) ngắm không chán mắt thân hình tuyệt mĩ của cô gái rừng. Lần đầu tiên ông được tự do ngắm người đẹp mà không nơm nớp lo bị bà vợ bắt gặp. Đôi vú bánh dày tròn trịa, phơn phớt hồng. Phía trên bầu vú phải, một nốt ruồi màu nâu điểm xuyết. Nếu mặc áo hở cổ, nốt ruồi của én làm khối thằng đàn ông lác mắt. Tuất hôn nhẹ lên đám cỏ xanh mượt nơi vùng cấm. ồ! Đây là khu rừng nguyên sinh. Đúng rồi. Khu rừng nguyên sinh chỉ có mình Tuất được khám phá. Khu rừng đầy cỏ ngọt và thân hình trinh nữ e thẹn hiến dâng chứ không biết mánh khóe làm tình cuồng nhiệt như bọn gái thành phố.
én biết không? Anh rất muốn có một người phụ nữ cho riêng mình. Dù ăn chơi đàng điếm đến đâu, bọn đàn ông đều có mong muốn ấy. Hạnh phúc sao, thoả nguyện sao khi ta có riêng một người đẹp, không chung chạ với ai cả. Em hãy nhớ, dù đẹp đến đâu, khi người con gái đã lang chạ với nhiều đàn ông rồi, thì không còn sức mạnh giữ cho mình người đàn ông nào cả. Họ chỉ say mê cái đẹp chốc lát, rồi chán chường khi nghĩ rằng thân thể này, sắc đẹp này đã đụng chạm với bao nhiêu da thịt đàn ông. Bà vợ anh nó mắc bệnh nghiện đàn ông. Nó là một bộ sưu tập đàn ông đấy. Nó cắm không biết bao nhiêu sừng lên đầu anh rồi. Trước nó thích kiểu đàn ông béo tốt, bệ vệ, sau quay sang thích kiểu đàn ông dáng thể thao. Bây giờ nó thích đám trai mới lớn. Nếu không có cái ghế phó phòng bảo vệ kinh tế, nó cũng vứt anh vào sọt rác lâu rồi. Em có để ý thằng Tuấn vệ sĩ? Mụ ấy vờn thằng bé đấy.
én chợt nhớ lại, bà chủ thường hay mua sắm đồ cho Tuấn vệ sĩ. Nó gác cửa hàng mà đi đâu bà chủ cũng cho nó đi theo. Hồi én mới về nhà hàng, Tuấn vệ sĩ thích cô lắm, thường tìm cớ lân la hỏi chuyện, làm giúp việc vặt. Bà chủ nạt Tuấn.
- Tránh xa con bé ra! Nó không phải dành cho cậu.
én cảm thấy cái giá mình trả cho ông chủ xứng đáng. Cô đã có quán hàng riêng, tổ ấm riêng. Quán cà phê ở ngoại thành chỉ nhỏ bằng một góc EVa, én vừa là chủ, vừa là nhân viên. Khách kéo đến quán đông dần, không phải do chất lượng cà phê, mà do sắc đẹp của cô. én có thai. Điều này làm cô lo lắng, nhưng ông chủ mừng rỡ ra mặt. Nếu em sinh cho anh một nàng công chúa xinh đẹp như mẹ nó thì tốt. Anh hết hy vọng vào hai thằng con rách trời rơi xuống rồi. Có sẵn tiền, mẹ chúng làm hư chúng nó. Anh sẽ thuê một con bé nhà quê. én bảo cô không cần. Dân miền núi sắp nằm chỗ còn leo núi mà. Đêm rằm tháng tư, lễ tắm Phật. Cả khu phố phảng phất mùi nhang thơm, lập loè đèn thờ. Người khách cuối cùng ra khỏi quán lúc gần nửa đêm. én châm ba nén nhang cắm lên bàn thờ ngoài sân, định đi ngủ thì một toán người ập vào. Toàn đàn ông mặt mũi cô hồn.
- Nó đấy à! Một thằng mặt đầy sẹo quay lại hỏi.
- Con én đấy!
én chưa kịp mở miệng hỏi, một bàn tay dữ dằn túm tóc cô, một cái tát nảy đom đóm. Cô ngã chúi xuống, bàn tay khác nắm cổ áo cô lôi dậy. Rồi đấm, đá, đạp. én như cái bung sung bay từ tay tên đàn ông này sang tay tên đàn ông khác. Xung quanh cô là tiếng thở hồng hộc, sặc mùi rượu. Chiếc áo mỏng bị xé toang. A! Vú nó đẹp quá. Những bàn tay đàn ông nhớp nháp hai bên ngực đau điếng. Con này có chửa rồi. Đầu vú đen xì. Rạch mặt nó ra! én nghe tiếng nói quen quen. Bọn kia nhao nhao. Thôi! Nó đẹp thế này, rạch ra phí của trời.
- Bà chủ thuê tiền chúng mày làm mỗi việc đó thôi.
én nhận ra tiếng Tuấn vệ sĩ. Trận đòn này là của bà chủ cũ. Làm sao bà ta phát hiện ra én nhỉ? Nghĩ đến lưỡi dao lam sắc lẻm sắp xiết vào mặt, én gượng quỳ xuống.
- Anh Tuấn ơi! Em cắn cơm, cắn cỏ lạy anh. Tha cho em, em đang có chửa. Cho em lạy cả bà chủ nhà anh nữa. Em là con gái, một thân một mình về đây, không thể tự mình làm gì được. Anh hiểu cho em. Em có tội gì đâu?
- Nó biết cả đại ca Tuấn đấy. Thôi tha cho nó. Đánh cảnh cáo thế được rồi. Tuấn nhổ nước bọt, gắt gỏng:
- Nói cho cô biết, tôi thương tình tha cho đấy. Bà chủ muốn rạch nát mặt cô ra cơ. Ông chủ dích vào đường dây buôn lậu bị phát hiện, đang lo chạy chọt khỏi mất chức, đi tù, không bao bọc cô được nữa đâu. Cô muốn sống, hãy biến khỏi nơi này ngay.
én nằm ngất lịm.
Tiếng còi xe, tiếng rao hàng buổi sáng làm cô tỉnh dậy. Bụng dưới đau nhói. Sàn nhà chố cô nằm ướt sũng máu. én đã bị xảy thai. Cô cố ngồi dậy mà thân thể rã rời. Nhớ tới đám đàn ông cô hồn và lời cảnh báo của Tuấn vệ sĩ, cô cố lê đến bên chiếc tủ nhỏ, thu hết tiền, vàng, vơ vội ít quần áo cho vào túi xách tay. én chống tay lần ra cửa, gọi xích lô. Trước mắt tìm chỗ nghỉ ngơi dưỡng sức đã, rồi tìm đường về bản với mế. Mế biết cách lấy cái thuốc trên rừng cho én mau khoẻ. én nhớ tới bộ mặt phúc hậu của chị Tâm, bạn làm ăn của ông Tuất. Mỗi lần đi với ông Tuất về quán, chị lại suýt xoa khen én đẹp. Nếu cần gì cứ đến chị. Ta cùng hợp tác làm ăn. Trong túi xách én còn giữ được tấm cạc của chị Tâm.
Quảng lia bút theo lời tâm sự đầy nước mắt của én. Cô gái ngơ ngác hỏi.
- Anh chép lời em làm gì? Có hay gì đâu?
- Chuyện của én… hay lắm, bổ ích lắm. Anh ghi lại về kể cho lũ con gái ngoài quê nghe. Chúng nó cũng nhiều đứa thích đi thành phố tìm việc đấy. Quảng ấp úng. Đã lâu lắm hoặc chưa bao giờ Quảng gặp một phụ nữ đẹp như én. Cô gái xinh đẹp kia sớm có một dĩ vãng đầy đen tối. Thật đúng là “ hồng nhan bạc mệnh”. Anh vô tình nắm bàn tay búp măng của cô, vuốt ve an ủi. Bản chất đàn ông trỗi dậy, anh muốn ôm lấy thân hình thon thả kia. Đôi mắt nai ươn ướt làm nghiêng chiếc ghế anh ngồi. Sự ham muốn rất đàn ông ngọ ngoậy trong người bò dần lên đầu anh, nóng bỏng. Nhìn cuốn sổ tay chi chít, Quảng chợt nhớ tới công việc.
- én à! Nghe nói trên mó nước xẻ cây gỗ Chò to lắm. Anh muốn đến đó.
- Cây Chò to lắm, nhưng không chắc anh mua được đâu. Cứ nghỉ cho khoẻ, mai em bảo người dẫn lên. Nếu không được về đây chờ, em sẽ mua cho.
Một đêm trôi qua chìm trong giấc ngủ mê mệt. Buổi sáng, Quảng mua một bát mì ăn liền, anh bảo cô chủ đập cho mình thêm hai quả trứng gà. Góc sân có bãi tía tô, Quảng bứt một nắm, rửa sạch rồi trộn lẫn vào bát mì nóng.
Con chó vàng đang nằm dưới gầm bàn, hực lên một tiếng, vẫy đuôi. Thằng Liên tay vẫn buộc băng trắng hớt hải:
- én ơi! Bè nứa của bố vợ Thắng bị kiểm lâm bắt đêm qua rồi. Có hai cây gỗ to buộc bên dưới. En xin cho nó đi.
Nhìn thấy Quảng ngồi ăn sáng, Liên trợn mắt.
- Thằng này đêm qua ngủ đây à? Mày có biết sợ không?
én đẩy Liên ra. Người ta là người tử tế, gặp đêm thì xin ngủ lại có gì đâu mà hằm hè. Chuyện bè gỗ để đấy, chiều ông Khả vào mới xin được. Bây giờ nhờ Liên đưa anh này lên mó nước, hỏi mua gỗ Chò chỉ.
- Không xin ngay kiểm lâm thu mất đấy. Họ đang thuê người chuyển nứa lên bờ. Lộ mất thôi.
én lẩm bẩm. Làm ăn phải có lúc thế này, thế kia. Chỉ tại lão thọt chủ quan.
Liên cắm cúi đi trước, miệng láu táu. Gỗ trên mó nước, huyện cho xóm Thượng xẻ đem về làm trụ sở Uỷ ban, ai bán mà mua. Quảng mừng thầm. Té ra đầu mối ở đây. Anh cứ đưa tôi lên, năn nỉ biết đâu họ bán.
Giám đốc Nho bảo tay lái xe ôm dựng xe vào sát vách đá. Chú đưa được anh lên đây là giỏi lắm, trả công năm chục nghìn cũng đáng. Chiếc xe Minxk bốc hơi nghi ngút. Lái xe lấy chiếc lá ngoã to, hứng nước đổ hắt vào máy. Tiếng xèo xèo, chiếc xe như bốc cháy.
Bác Nho ạ! Nể lắm mới chở bác lên mó nước. Xe em còn ngon thế này, chạy ba chuyến lên đây thành sắt vụn.
Đoạn đường đang thi công, đến Mó nước thì hẹp quá. Từ vách núi trở ra bờ vực, đường đã chỉ rộng hơn 80 phân, hôm qua chiếc DT170 tí nữa nghiêng xuống vực. Chỗ này điều công nhân làm thủ công, dùng choòng đánh đá mở đường thôi. Ai kia như thằng Liên xóm Thượng? Nó dẫn người lên xin làm thuê à? Biết Quảng tìm mua gỗ Chò, Nho nhăn nhó. Chúng mày chỉ vớ vẩn. Gỗ ở đâu: Có mỗi cây Chò bị đổ huyện cho phép xã đem về xây dựng trụ sở. Với lại có bán chú mày làm sao đem ra. Không tin lên trên cổng trời mà xem, trâu đang kéo gỗ đấy.
Quảng lau mồ hội trán, thất vọng. Đây gọi là tai nạn nghề nghiệp. Vụ việc có thật nhưng không đúng như nội dung đơn tố cáo. Anh nhìn lên phiá dốc cao, tiếng máy ủi âm vang ba bề, bốn bên vách núi. Màu vàng của chiếc máy ủi lẫn vào trong bãi chuối rừng lá xanh biếc. Những bóng người đứng cheo leo trên vách tả li, đang dùng xà beng xả đất. Hay là làm bài phóng sự về mở đường lên núi? Có còn hơn không. Thấy Quảng chụp ảnh, Hà Nho sấn tới. Cậu là ai mà đến đây chụp ảnh. Quảng buồn rầu rút thẻ nhà báo, đưa cho anh ta. Tôi lên tìm hiểu về việc mở đường bản Gió. May quá gặp anh ở đây.
- ồ! Cám ơn nhà báo. Có vất vả không? Đáng phục. Chúng tôi đang mở rộng tiến độ, làm thông buổi trưa để tranh thủ nắng. Anh ở lại với tôi nhé.
Chỉ có Liên là không hiểu. Nó giơ tay gãi đầu. Sao thằng buôn gỗ lại biến thành thằng nhà báo? Hỏng rồi én ơi!
chương 4
Bình minh nhóm lửa trên đỉnh núi Tam Sơn, hắt sang tận mặt sông bên này, làm nước sông dập dềnh váng đỏ. Chiếc thuyền nhỏ khua chèo lũm bũm sát mép bè.
- Lòng lợn, tiết canh đơ…ơ…ơi! Rượu thuốc say cả chấy đơ…ơi!
Nghe tiếng đàn ông rao khàn khàn, thấy đói thắt ruột, cô ả Đức chổng mông thổi lửa. Đồ quạ mổ! Nó không thèm mặc áo, chỉ mặc chiếc quần hoa. Hai con ếch trên ngực ả nhảy nhoàng nhoàng, muốn đâm vào bếp lửa. Đêm qua hai con ếch ấy cũng nhấp nhổm muốn nhảy xuống mặt mình. Ai dà! Thế là hết đời trai tân. Chỉ tiếc là rơi vào tay ả điếm. Tại lão Pháo cho mình uống rượu say lử rồi giao cho ả kia. Mình lơ mơ thấy ả cười hí hí, cố nhét bên vú vào miệng mình. Sao vú nó lại ngọt? Hay có sữa? Nó lột hết quần áo mình ra, vần như vần củi, cho đến lúc thân thể phát sốt, bụng dưới căng cứng, nó mới trèo lên, cưỡi mình như cưỡi ngựa. Lão Pháo vỗ tay cười ha hả.
- Cố lên! Cố lên! Thế là biết đời con trai nhá. Lần này con Đức làm hộ, lần sau bắt chước nó mà làm.
Lúc bè cặp bờ, lão Pháo đưa ả điếm xuống, mình đã thấy rờn rợn trước đôi mắt sâu đầy dâm đãng của ả. Vừa bước vào bè, ả giằng ngay bó rau muống trên tay mình. Để em làm cho anh trai.
- Chị cứ mặc tôi. Ra với ông Pháo đi.
- Ô…ô! Chị cơ à? ờ thì chị. Lão Pháo chị quá biết rồi. Còn cậu hôm nay mới biết. Ra đây chị cho xem cái này.
ả tốc áo, trơ trẽn giơ hai bầu vú to, kéo đầu mình áp vào đấy. Hai con ếch ộp trắng xanh chìa cái miệng đen sì tận mũi mình, ngộp thở. Mình giận dữ và xấu hổ. Lão Pháo sằng sặc.
- Thằng Học là trai tân, còn nhát lắm. Mày giúp nó biết thế nào là mùi đời nhé!
Dòng sông loang loáng ánh nắng vàng, chói mắt. Chiếc xà lan chở đầy cát, nước mấp mé mạn, sình sịch chạy xuôi. Sóng đánh làm chiếc bè nhún nhảy. Từ hôm qua chưa thấy chị Mận ra xem bè. Đóng cày mãi trên cùng, cách cảng gần cây số thế này, bao giờ mới đến lượt. Trong vụng sông, bè nối đuôi nhau nằm san sát, dây cáp căng từ bè lên bờ song sóng những sợi dây đàn. Bầu đàn là vụng sông hình vòng cung, phím đàn là những chiếc bè dài thượt. Bao nhiêu là bè gỗ vuông vức, bè nứa, vầu xôm xốp, bè nương, tre song sóng. Bao cánh rừng về nằm ở đây. Những cánh rừng chết khô.
Những cánh rừng chết không làm mình nhớ cánh rừng đại ngàn ở quê, nhớ bản Gió. Nhớ con đường đất khấp khểnh từng bậc đá như con trăn xám chạy ngoằn nghèo lên bản Dao. Nơi có tiếng của Mây tập hát Tồ dung* giọng non nớt, trong veo vọng từ ngang núi xuống ven suối.
Hờ…ừ…
Người thương còn ở dưới núi
Cái nhớ đã bay lên rừng
Cánh chim chọn cành nào
Biết đậu ở cành nào
Em còn lẻ bạn
Anh còn một mình
Ta làm đôi chim
Về đậu chung cành
Cả bản, chỉ mình Mây đi học trường nội trú huyện, bây giờ học lên trường nội trú tỉnh. Cả bản Gió mình Mây dám đi tìm học cái chữ. Cả La Sơn có mình Học dám lên núi tìm Mây. Con trai Mường lên bản Dao tìm người yêu mà không sợ dốc đá, không sợ trai bản Giao rình đánh. Chỉ sợ nhà Mây bắt ở rể, ở nhà còn mẹ già lấy ai trông nom. Yêu Mây, Học không sợ dốc núi cao, không sợ lội suối sâu, chỉ sợ ông Triệu không ưng cho con gái về làm dâu xóm Mường. Cạnh núi Voi còn hang Nun đấy với chuyện ngày xưa có đôi trai Mường gái Dao không lấy được nhau vì hai nhà cấm đoán nên phải chui vào hang đá, không tìm thấy lối ra đành ôm nhau khóc đến chết. Giờ có ôm nhau chết trong hang cũng không sợ
* Tồ dung: Một điệu dân ca trữ tình của người Dao
chỉ sợ Mây như cánh chim bay mãi về xuôi, không thích đậu chung cành với mình nữa. Chiều nào mình ngồi đây xem Mây thêu Xí mền(1) vừa dạy mình hát Hạo dụng(*).
Hờ…ừ…
Người Giao em như con nai, con hoẵng
Theo đám mây đi lang thang
Qua bao nhiêu ngọn núi…
Anh có biết mà chờ.
Mình bảo bây giờ bản Dao định canh định cư rồi. Chỉ có mình Mây thích lang thang theo đám mây trắng ngoài tỉnh thôi. Học cái chữ, cái nghề xong, Mây có bay về bản, có thương người trai Mường mắc tù, mắc tội? Mây nghiêm nghị bảo.
- Có lỗi, biết sửa làm người tốt thì Mây không chê đâu. Nhưng muốn làm rể nhà họ Triệu, anh Học phải đi làm kiếm tiền nộp cho nhà gái chứ. Phải có tiền ủ rượu nếp, ướp thịt chua… có đồng bạc trắng cho Mây đính bảy Trin(2) đằng sau áo, mười Trin đằng trước ngực. Anh Học chịu khó làm có tiền nộp lễ, bố Triệu không bắt sang ở rể, mế anh mới không buồn. Bố cho Mây đi học rồi. Hai năm nữa học xong nghề y sĩ, Mây lại về bản ta thôi. Học à! Mây còn phải học thêu nhiều lắm lắm đấy. Con gái Dao không biết thêu Lui(*), thêu xí mền, không lấy chồng được đâu.
Thế mà ả quạ mổ kia, đồ trơ trẽn kia đã cướp cái trinh trắng của ta rồi. Ta có lỗi đã không giữ được cho Mây. Ghét ả Đức qúa. ả đang thoăn thoắt gới cơm, hai má đỏ lựng nhuộn lửa, hai con ếch trắng trên ngực cứ muốn nhảy vào bếp. Ta nhớ chiếc áo chàm dài tới gối của Mây có thêm viền chỉ đỏ ở ngực. Mỗi bên ngực áo lóng lánh năm đồng trinh bạc, sau những đồng bạc tròn là bộ ngực mới nhú ta chưa bao giờ dám nhìn thẳng vào. Thế mà ả kia lại ở trần trước mặt đàn ông giữa ban ngày. Làm sao ả không biết cái áo cần cho người con gái thế nào. Mây của ta phải hết đêm này, ngày nọ ngồi thêu từng mảnh Địa ton, thêu cho đủ 10 mảnh Địa ton để khâu thành chiếc áo. Mây còn nói sẽ thêu cho ta chiếc Xí mền, bao giờ là rể nhà họ Triệu. Ch iếc Xí mền thật đẹp có thêu hình Cầu kìa, tà áo trắng đỏ, hình Sồng nhài vàng xanh. Mây sẽ thêu áo, váy cưới đẹp nhất bản với thật nhiều hoa văn. Mình có nhìn trộm đôi bắp chân mảnh mai của Mây nhịp nhịp bên hòn đá giữa suối, làm những hình Chum thốt, chùn chụn. Chùn cao in trên váy uốn lượn theo.
Cả bản nhìn ta như nhìn con khỉ hay ăn cắp ngô trên nương. Nếu không có vụ thằng Liên nhờ đi cướp lại bè gỗ, rồi đánh cán bộ kiểm lâm bị thương thì ta đã là một thằng trai Mường đàng hoàng. Cái đầu mình lúc đó như đầu bò thôi, cứ thấy mưa là kéo nhau chạy về bản. Hôm ấy thằng Liên rủ đi uống rượu thịt duí. Thằng này có tài chế biến thịt dúi, bằng cách ướp riềng mẻ, mắm tôm nấu lẫn với củ chuối rừng. Làm mồi uống rượu không biết say lúc nào. Tàn cuộc rượu nó bảo.
- Thằng Thắng bạn tao bị kiểm lâm thu mất bè nứa. Mẹ nó ốm, không có tiền mua thuốc. Mày có thấy ai cấm dân bản ta vào rừng chặt nứa, kiếm củi chưa? Phải đi đòi lại bè nứa cho thằng Thắng. Mày có đi giúp tao không?
- Kiểm lâm nó ác thế. Tao đi đòi bè với chúng mày.
Cán bộ kiểm lâm bảo dưới bè nứa có gỗ, nhưng lúc đó rượu trong người bừng bừng, mình không nghe được gì, chỉ nắm ngực áo cán bộ Khánh xoắn chặt. Mày làm cán bộ mà đi cướp bè nứa của dân bản à? Khánh chưa kịp gỡ tay ra, mình đã rút cây nín bè vụt vào mặt nó. Tao đánh cho mày biết con trai bản tao vất vả vì mế già ốm đau thế nào. Mế tao cũng già rồi, đang ở nhà kìa, nó bị bệnh tao cũng phải vào rừng thôi, không lấy tiền đâu mua gạo, muối? Mua thuốc uống?
Công an xã Minh đứng gần đấy, phó chủ tịch Đạo gần đâý mình cũng không sợ. Thằng Liên chạy đâu mất, chỉ có mình với cán bộ Khánh. Cán bộ bị chóang, nó không đỡ được đòn của mình. Thấy một bên mắt của Khánh vỡ ra, lênh loáng máu, mình sợ quá tỉnh hẳn rượu. Bị quật xuống đất đau điếng, hoa cà, hoa cải nổ trong đầu. Mình cố dãy dụa nhưng hai tay đã bị trói chặt.
Toà xử ba năm tù. Mế khóc ngất. Ôi thằng Học kia! Mày ngu dại quá “ách giữa đàng quàng vào cổ”. Mày làm Mế chết mất thôi. Công an tống mình lên chiếc xe thùng bịt kín, giải về trại giam. Thằng Liên chạy theo giúi cho gói cơm nếp và nửa con gà luộc. Nó gào lên bên ngoài xe. Mày chịu khó tù vài ngày Học nhé, rồi tao bảo chú Khả xin cho về nhà thôi. Ngồi tù một tháng, rồi nửa năm, không thấy ai xin cho về nhà cả. Thằng Liên sao không phải ngồi tù, nó rủ mình đi cướp bè, đánh kiểm lâm cơ mà? Hay chú Khả nó xin cho thoát tội?
Những đêm đông trong tù còn dài hơn suối Hát. Cái lạnh buốt từ nền xi măng thấm qua chiếc chiếu mỏng, cắn nhoi nhói vào da thịt. Chiếc chăn chiên không che kín thân, mình phải nằm cuộn như con bọ sên mà vẫn run bần bật. Rét và đói. ước gì có bếp lửa rừng rựng giữa nhà sàn và củ sắn vùi than bỏng tay. Cơn giận thằng Liên muốn vỡ tung đầu. Chúng nó phá rừng, tổ chức cướp bè, còn tội thì mình chịu. Đánh cán bộ Khánh là rượu nó đánh thôi. Nó còn hứa láo rằng chú Khả sẽ xin cho mình về nhà. Bọn người xấu này, ta về rồi sẽ tính sổ với chúng mày. Thằng Liên giờ này chắc đang cạy cửa ngủ thăm con gái nhà nào rồi. Nằm ôm con gái ấm nực lên còn gì. Mấy lần trước rủ đi cậy cửa, mình lắc đầu. Tục lệ người Dao thì người Dao làm thôi, người Mường ta làm không quen ngượng lắm.
Điều may mắn trong tù đối với mình là được ra tổ tự giác. Công này là của cán bộ quản giáo Tốn, cũng là người đồng hương La Sơn. Hơn một năm bị nhốt trong buồng giam, thấy mình hiền lành, dễ bảo, ông Tốn xin cho ra tổ tự giác. Những kẻ từng ngồi tù đều biết nỗi sung sướng khi được ra tổ tự giác thế nào. Nghĩa là không còn phải nằm 24 giờ trong buồng giam kín, mong đến bữa cơm ít ỏi. Không phải chịu đựng mùi hôi thối từ thùng phân để cuối buồng giam. Mấy chục mạng cả ngày ỉa, đái chung vào chiếc thùng vệ sinh, mãi đến buổi sáng hôm sau mới được khiêng đi đổ. Không còn cả cảnh ngồi nặn chân nặn tay, đấm lưng hay quạt cho “ đại ca” ngủ đến rã rời tay.
Tổ tự giác có mười người, thay nhau gánh nước đổ cho các buồng giam, xới cỏ, trồng rau quanh khu trại, phân phát cơm canh cho tù biệt giam. Sau này mình còn được theo cán bộ Tốn đi khóa cửa, kiểm tra các buồng giam. Sướng nhất là được ăn no, cải thiện bằng nắm rau má hay con ốc sên, con nhái béo mũm kiếm được. Ngày thăm nuôi, các phòng giam cũng bớt ra biếu xén mình, để bọn nó được mang diêm vào hút thuốc. Mình coi cán bộ Tốn như cha đẻ lần hai. Rồi cũng tìm được cách trả ơn ông Tốn bằng những thứ sinh lợi ngay trong tù. Mỗi khi có bọn bị can mới vào, chúng chưa thành án nên chỉ tạm giam. Bọn này thường mang vào buồng giam những bộ quần áo đắt tiền, những đôi giày dép còn tốt. Ông Tốn có lần bảo mình.
- Thằng ranh mới vào tạm giam chiều nay có bộ quần áo Tô Châu mới đấy.
Quần áo Tô Châu, mũ cối Trung Quốc hồi ấy có giá trị bằng mấy chỉ vàng. Lúc đi khóa cửa, mình gọi thằng trưởng buồng vào bảo: - Cán bộ bảo thằng mới vào mặc bộ quần áo Tô Châu mới quá đấy! Thằng trưởng buồng hiểu ngay. Thằng mới vào K4 có chiếc áo Bờludông Đức còn mới. Thằng mới vào K5 dám mặc chiếc quần vài pho đen. Chỉ hai ngày sau những chiếc áo, chiếc quần ấy được giặt giũ sạch sẽ, gói cẩn thận vào giấy báo, đưa qua khe cửa buồng giam cho mình. Phải đến ngày trời mưa, ông Tốn mới qua tổ tự giác. Hỏi han một số công việc rồi về, ông mặc áo bạt kín mít, chẳng ai nhìn thấy gì.
Buồng giam phạm nữ ngay sau vườn rau của trại. Qua song sắt các ả thường léo nhéo gọi đám phạm nhân tổ tự giác mỗi khi họ làm cỏ, trồng rau. Bọn phạm nữ vú vê thô thiển áp vào song cửa, nói những lời tục tĩu. Số này thường vi phạm mọi nội quy bằng đủ số tội lặt vặt. Giấu kim chỉ, làm dao nhỏ bằng sắt tây để sửa sang móng tay và khi đánh cãi chửi nhau có thể rạch mặt nhau nữa. Buồng phạm nữ hay bị kiểm tra để thu lại những thứ đó. Cán bộ Tốn cho thằng người Mường đi theo mỗi dịp như thế. Lần đầu tiên vào buồng phạm nữ mình phát hoảng khi thấy họ chỉ mặc quần áo lót. Những cặp mắt rực lên khi nhìn thấy thân thể đàn ông sát kề. Chúng ngang nhiên nằm đè lên nhau, quằn quaị rên rỉ. Bất thần mấy đứa con gái xông đến đè mình ra khi đang khám chăn, chiếu. Bọn đàn bà này lên cơn nghiện đàn ông. Đứa kéo tay mình ấn vào chỗ kín, đứa nắm chặt bộ tam sự làm mình phải kêu cứu. Cán bộ Tốn quát mãi chúng mới thả ra. Cán bộ ơi cho chúng cháu ôm anh ấy tí nữa. Nhớ đàn ông quá!
- Mấy con nặc nô. Lần sau làm thế tao xích chân lại đấy.
Ra khỏi buồng nữ, ông Tốn vỗ vai cười:
- Mày thích đứa nào, cứ tự nhiên. Tao làm lơ đi cho.
Mình sợ đám tù nữ. Sau này cán bộ quản giáo cho một tù tự giác nữ đi làm việc kiểm tra phức tạp kia. Những giấc ngủ đã sâu hơn, quên hết nỗi hận chú cháu thằng Liên. Mình mơ thấy những con cá quất lừ đừ bơi trong khe đá dưới suối, nhớ mùi lá cơm nếp trên dốc Cun. Tiếng bìm bịp khắc khoải ở khe Voi.
Trên chuyến xe khách từ thị xã về huyện La Sơn có một thằng thanh niên đầu húi cua, da xám nắng, ngồi co rúm ôm túi quần áo ở góc xe. Hắn cố không chạm vào hành khách xung quanh. Cánh cửa trại giam vừa khép lại sau lưng, hắn vẫn chưa tin thật rằng đã được ra tù. Thi thoảng hắn lấm lét nhìn về phía sau. Từ phía ấy bây giờ bỗng hiện ra bóng người công an đến bắt lại thì sao. Xe chạy được một lúc, hắn mới thở phào. Thò tay vào túi ngực, tờ giấy cho hắn quyền tự do công dân cồm cộm. Hắn đã cho tờ giấy vào túi nilon, gấp lại cẩn thận còn cài kim băng phía trên miệng túi.
- Đi đâu? Tiếng hỏi làm hắn giật bắn, nhưng trước mặt là tay phụ xe đầu tóc lởm chởm.
- Dạ… cháu…ra em đi La Sơn.
- Trả tiền xe đi.
Hắn vội móc túi quần sau lôi ra nắm tiền, vuốt lại cho phẳng đưa bằng cả hai tay.
- Ba mươi nghìn. Đây mới có hai lăm nghìn.
Hắn toát mồ hôi vì lo lắng. Trong túi không còn đồng nào cả.
Đưa nốt đây, xin xỏ gì. Tao còn lạ gì bọn thanh niên chúng mày. Toàn đóng cửa bịch đi ăn mày.
- Em hết thật rồi.
Thực ra lúc ra trại, hắn được cấp ba mươi nghìn tiền xe đủ về đến huyện La Sơn. Lúc đi qua bến xe, hắn nhìn thấy tủ kính bán bánh mì, bèn quyết định mua bốn chiếc, hết hai nghìn, về làm quà cho mế.
Thấy có mấy túi mì chính nhỏ giá nghìn rưỡi, hắn lại mua hai gói nưã. Mế được mấy thứ này, mừng lắm. Thế nên thiếu năm nghìn tiền vé xe.
- Nào trả nốt tiền đây.
- Hắn lộn hai túi quần ra. Hết thật rồi mà!
- Không đủ tiền thì xuống xe. Nghe tay phụ gắt gỏng, hắn nổi cáu.
- Có hai lăm nghìn thì đi hai lăm nghìn, sao lại đuổi tôi xuống xe? Tay phụ xuống nước.
- Được rồi, cho mày đi hai lăm nghìn. Đến đầu cầu Trắng xuống đi bộ.
Từ cầu Trắng về bản còn hai mươi cây số. Sợ gì không đi bộ.
- Này! Tôi trả nốt năm nghìn cho anh ấy. Người cùng huỵên mà khó tính quá. Người ta hết tiền mới phải xin chứ.
- Hừ! Lại có người làm từ thiện rồi. May cho ông tướng nhé. Hắn ngạc nhiên nhìn sang hàng ghế bên, một con bé mới lớn mặt tròn xoe, ôm cặp sách.
- Cám ơn cô!
- Người cùng quê mà anh Học. Anh được về bản rồi à.
Con bé trông vừa quen vừa lạ. Chẳng nhớ nổi nó là con nhà ai.
- Em là Mây! Triệu Thị Mây ở bản Dao. Em đang học ngoài trường nội trú tỉnh.
Ôi chà! Cô Mây con ông Triệu gần cổng Trời. Lớn thế này rồi à! Hồi hắn ở nhà, có biết chuyện mẹ Mây bị đau bụng chết. Đi tù ba năm về nó đã thành con gái rồi. Nước mắt ứa ra, hắn lén lau bằng vạt tay áo. Ra xã hội gặp người cùng xã, cùng bản thấy tốt với nhau quá. Hắn muốn mọc cánh như chim bay ngay về bản.
Quãng đường về bản Gió còn hai người cùng leo dốc.
- Bản ta có gì mới không Mây?
- Năm ngoái em về nhiều cái mới lắm, đang mở đường về bản rồi. Chính phủ cho cái điện mặt trời, mỗi nhà được một bóng đèn sáng lắm. Có nhà mua được đài băng nghe rồi. Mây líu lo như con sáo làm hắn vui vẻ trở lại.
- Tôi đi tù về, cô Mây không ghét à.
- Không ghét đâu. Trước kia anh Học hiền thế, tại anh Liên xui làm việc xấu thôi mà. Em cũng biết chuyện ấy rồi.
- Chắc chỉ có cô Mây hiểu cho tôi.
Hắn chia cho Mây hai chiếc bánh mỳ bảo đem về làm quà cho ông Triệu. Mai tôi xin tiền Mế trả tiền xe cho Mây nhé.
Người hiểu hắn như Mây, trong bản không nhiều. Chẳng mấy ai đến chơi với Mế con hắn. Thằng tù về đấy, không tốt đâu. Trưởng công an Đạo gườm gườm nhìn hắn khi cầm tờ giấy mãn hạn tù.
- Về rồi à. Tu tỉnh làm ăn nhé. Láo nữa tao cho đi tù tiếp.
Ba tháng đầu mới về hắn trở thành kẻ lạ lẫm với xóm bản. Nương ngô, dốc đá hắn thường mơ thấy trong những đêm tù giờ gặp lại như đất Mường nào xa lắm. Hắn chỉ lên bản Dao thăm Mây. Có lần Mây còn rủ được hắn lên núi Quạ làm cỏ ngô. Ông Triệu suốt ngày uống rượu, chẳng biết hắn là ai. Điều đó làm hắn yên tâm. Hắn không muốn bố Mây biết mình là thằng đi tù về. Mây chưa nhận lời ai, tối đến cũng không có người nào cậy cửa ngủ thăm. Bản Dao cũng biết điều đó vì cô còn đi học nữa. Cả bản Dao có mình cô học nhiều thế, không theo tục lệ cũ được. Có chồng con rồi làm sao học thành cán bộ? Mây chỉ thương anh Học người bản dưới. Hiền lành thế mà bị thằng Liên lừa, phải đi tù. Học nói muốn xin đi bộ đội nhưng Chủ tịch xã không cho. Bộ đội không lấy thằng tù về. Thương Học, tuần trước Mây còn xuống nhà rào giúp anh cái vườn. Ngôi nhà sàn nhỏ già nua, xộc xệch như bà Mế của Học. Thửa vườn cỏ mọc nhiều hơn chè, lốm đốm mấy mảnh rau khoai. Bọn lợn, dê thả rông vào phá phách tự do. Hàng rào nứa kín dần. Mây ra máng nước rửa tay, rón rén bước lên chín bậc cầu thang, lòng tưởng tượng ra những ngày sau đó bước chân của mình trở nên thân quen ở đây. Ngôi nhà đất của cô cũng xuềnh xòang thôi. Tại sao cha mình và bản Dao không làm nhà sàn? Mây cõng gùi về rồi. Mế hấp háy con mắt. Con bé Dao nó thích mày đấy, nhưng nó còn đi xa, bay xa, mày không theo được đâu. Người Dao gả con gái đòi nộp lễ bạc trắng, không thì đi ở rể một năm, nhà mình nghèo, Mế lại già yếu rồi Học ạ. Trâu Mường ta cứ ăn cỏ Mường ta thôi.
Lòng hắn đã thương Mây. Dốc cao đến mấy cũng phải trèo lên bằng được. Mây bảo hắn đi làm kiếm tiền chờ cô học xong về bản. Hắn nghe lời, xuống bến Quân vác gỗ thuê. Lần này hắn lại gặp may, đang gồng mình vác gỗ thì có chị Mận thuê đi bè. Hắn lại thấy việc đi tù cũng là điều may. Cái uy của thằng tù với bọn bất trị còn lớn. Nếu không đi tù về, chắc gì hắn có công việc mỗi tháng kiếm được ba trăm nghìn. Chỉ cần hai năm, hắn sẽ cóp đủ tiền lễ cưới. Lúc đó Mây cũng đi học về tồi.
*
* *
- Thằng Học chống cửa lều lên! Bố sư mày! Đêm qua biết thế nào là đàn bà rồi chứ? Tiếc đời hay sao mà ngồi thuỗn mặt ra? Còn con kia mặc áo vào không ngứa mắt quá. Đúng là nạ dòng vớ được trai tơ… Đêm qua mấy lần con đĩ mò sang chỗ thằng Học nhưng thằng ấy không thích trò cưỡi nhau nữa, nên mày hậm hực, lạnh nhạt với ông chứ gì? Đã thế bố chỉ cho bó nứa rồi cút mẹ mày đi. Đám đũa với rế kia bố cho vào bếp. Mà cái nhà cô Mận đến hôm nay chưa thèm ra xem bè mảng thế nào. Cả trăm mũi bè xếp hàng chờ đợi thế kia, bao giờ giao xong để quay lại bến Quân? Đồ keo kiệt ấy có chịu thí cho mấy đứa thủ kho ít tiền, không thì chờ mục xương.
- Ông Pháo! Ăn cơm thôi ! Nó nấu cơm xong rồi cơ à? Con này làm nghề nằm ngửa ăn sẵn, nhưng nhanh nhẹn ra phết. Mỗi lần bè về, nó cơm nước, giặt giũ, hầu hạ ta còn hơn bố già.
Nào, cơm thôi cả nhà ơi! Anh chàng người rừng có ăn cơm không? Chán quá! Trông thì rõ phong độ, thế mà chẳng biết gì khoản tình tang cả. Thế lão già có còn rượu không? Em mua tiết canh đấy, ăn tí cho lấy may! Lòng lợn hơi đắng, chắc con lợn này ăn nhiều rau khoai lang. Nhưng thôi, nhắm rượu tạm để em về trong xóm kiếm cho con gà. Lão già hôm nay đoan trang thế? Lại quần dài áo đóng ngồi ăn cơm, không cởi trần như mọi khi? Biết rồi! Lão không muốn giơ cái thân già nhão nhoét ra so với thân hình chắc lẳn của thằng Học chứ gì. Đám đàn ông lạ thật, cứ hay mặc cảm về những điểm yếu của họ. Đừng tủi thân nữa lão già. Về khoản ấy lão còn khoẻ chán, chưa thằng thanh niên nào qua mặt được đâu. Nói thật nhé! Em làm nghề này kiếm ăn, đã lúc nào có cảm giác thích thú với đàn ông đâu, chỉ mong nó làm xong cho nhanh còn lấy tiền. Thế mà lão làm cho em khoái đấy. Em đến với lão vì thế chứ không phải vì mấy bó nứa, cây gỗ lão dấm dúi cho đâu. Lão mua cho em chiếc xe đạp VINA mà kể công mãi. Giờ lại còn tỏ ra ghen với thằng Học. Nó biết gì mà ghen chứ, thậm chí lấy trinh nó xong, em mò sang rủ rê mấy lần còn bị nó đạp cho té ngửa. Chẳng phải lão bảo em giúp nó vào đời! Cái thằng ngơ ngáo đến tội. Lần đầu tiên em vớ được trai tân đấy, cũng thích! Mà nó có biết chài không nhỉ? Em còn mong nó chài em về trong rừng ở cho thanh thản, em chán nơi xô bồ bờ sông, bến nước này. Hết mầu mỡ rồi. Lão cứ ngẫm mà xem, cả cánh thợ bè lão đâu còn đựơc tranh giành, ưu ái như mấy năm trứơc. Bây giờ về nằm mốc dái ra, vài tháng chưa nhập được hàng. Tiền đâu mà bao gái? Cả bọn nhân viên cảng lúc nào có tý rượu bia vào mới rửng mỡ đến gọi em. Cho được trăm bạc thì cả mâý thằng chơi hội đồng, ê ẩm cả người. Chúng cứ giơ cái mác cán bộ, đảng viên ra chứ sống còn bẩn hơn bọn gái chúng em. Toàn ăn cắp, móc ngoặc cả đấy. Lúc em ngủ trên ấy, nghe bọn nó nói chuyện đánh tráo bao nhiêu xe gỗ từ 2m lên 4m… Tính chênh lệch cho bao nhiêu chủ bè từ gỗ 8 phân thành gỗ 10 phân. Có xe gỗ mà chúng nó tìm cách quay vòng nhập vào nhà máy đến ba lần. Có nhiều tiền thế mà còn chơi chịu không trả tiền ngay cho em.
Thôi! Tao không ăn nữa. Hai đứa ăn đi rồi có thích nhau thì hạ cánh lều xuống. Tao lên tìm cô Mận, ứng thêm tiền ăn. Cung cách này còn nằm nát bè mới nhập được hàng. Bọn thủ kho là bọn đểu, chúng toàn tìm cớ găm con người ta lại để vòi ăn. Có mũi bè về không có hợp đồng, nó giam cho đến lúc mục dây cốn, rồi phải bán đổ, bán tháo cho chúng. Thằng Học tí nữa kiểm tra xem dây nào đứt lạt thì buộc bịn lại nhé.
Bãi nguyên liệu cạnh cảng Đạo ngồn ngộn gỗ, tre, nứa. Cây thì còn tươi rói, cây sắp thành củi mục. Những khúc cây từ sông lên, bê bết đất phù sa lẫn lộn. Màu đất hồng kia là phù sa sông Thao, mùa đất đen là phù sa sông Đà, màu đất nâu là phù sa sông Hát. Chiếc cần cẩu cao lênh khênh, cũng nhễ nhại mồ hôi. Nó cúi xuống, ngóc lên vất vả với những khối cây trói trong dây cáp, ròng ròng nước sông. Hai thằng máy cạp nhe hàm răng toang hoác chạy lồng lên từ đầu bãi đến cuối bãi, giận dũ ngoạm vào đống nguyên liệu, làm chúng gẫy răng rắc. Cây thu gom lại, những cánh rừng được vun lên thành đống to, nhỏ.
Bọn người đội nón trắng, mũ cối, tay ôm sổ, tay cầm thước kia đích thị là bọn nhận hàng. Bọn đáng ghét, nếu đánh được chúng mày tao đánh lâu rồi. Mỗi đứa vụt cho một cọc nín rồi ném xuống sông cho cá rỉa. Nhìn kìa! Mặt đứa nào cũng dửng dưng lạnh như đít ếch. Đám người đeo túi lếch thếch theo sau kia là bọn chủ bè, chủ hàng. Cô Mận kia rồi, cô cũng đi lẫn trong bọn lếch thếch, nhưng dễ nhận bởi hai bắp đùi chuối hột. Lúc nào cũng quần xắn quá gối, người thế là vất vả lắm.
- Cô Mận ơi! Cô Mận!
Ai léo nhéo đằng sau? Hay thằng Khiêm thủ kho gọi! Ôi! Lại là lão Pháo. Biết rồi ! Xuống đây! Xuống đây! Tiền chứ gì! Hôm nay áo xống lịch sự thế? Cầm tạm hai trăm đã nhé. Tôi còn phải tìm tay Khiêm xem nó xếp bè mình vào hôm nào. Nếu không xong, cuối tháng mới vào cảng được. Ông buộc bịn lại bè cẩn thận, phòng còn nằm lại lâu. Mưa bão mà vỡ bè, tôi dìm ông xuống sông đấy.
Mẹ cha mấy con nhân viên kia, làm gì mà vênh mặt lên với tao. Lại vòi ăn chứ gì? Đã thế bà cho chúng mày nhịn, bà đem tiền đấm vào mồm sếp chúng mày cơ, xem chúng mày có dám chống lệnh sếp. Từ sáng tới giờ bà còn chưa có hạt cơm, sợi bún nào trong bụng đây. Cứ chạy theo xin xỏ mãi, thằng Khiêm lần này đòi năm trăm nghìn, tuần sau bè vào cảng. Thằng mặt dầy bắt đầu lên nước đây. Cứ đợi khi nào nhiều hàng về là nó bắt chẹt người ta. Người ta đi gom hàng, chảy máu mắt ra còn được bao nhiêu, nó ngồi đây đòi mỗi bè năm trăm nghìn. Cả khúc sông kia bao nhiêu bè? Nó ăn dày quá. Có cống nộp cho ai thì cũng để bọn tao kiếm bát cháo chứ. Suốt dọc bờ sông, làm luật đút lót, thuế má bao nhiêu là tiền. Bây giờ còn quặn thắt ruột vì đói đây. Nắng hầm hập, khát đắng cổ. Bọn ăn chặt, bà mệt quá rồi. Tuần sau với cuối tháng chỉ chênh nhau hai chục ngày, bà trả lão Pháo hai mươi nghìn một ngày trông bè, còn rẻ chán ra. Việc gì phải nuôi béo chúng mày. Bà lên bến Quân gom hàng cho đỡ tức.
- Cậu Học ăn cơm chưa?
- Em mới ăn xong ạ!
- Tưởng chưa ăn thì lên đây ăn với chị. Tao đói sắp ngất đây.
Cậu mang quần áo lên, về bến Quân với chị nhé.
Học mừng quýnh. Thế là được về rừng. Mới đó mà đã chục ngày xa bến Quân. Lão Pháo đang cười vang bè.
- Có tiền rồi! Cho con Đức hai chục này. Còn bó nứa, sẩm tối hãy chuyển lên bờ nhá.
Học giật mình. Lão này chẳng giữ mồm giữ miệng, chị Mận đang đứng kia mà cứ gọi ả Đức như ở nhà.
- Mày về bên à? Lại mình tao trông bè, chán chết!
- Còn chị Đức đây!
- Con ấy đang giở chứng. Không khéo tao đuổi lên bờ.
Chiếc xe máy của chị Mận kêu rào rào, mệt mỏi. Một ngày nó cõng thân hình béo phì của chị chạy không biết bao nhiêu đường đất. Chị trao tay lái cho Học.
- Cậu chở chị tí. Đau nhừ cả người.
- Em không biết đi xe máy. Học lúng túng.
- Lại còn thế nữa. Chị rên rẩm như một mụ già. Hôm nào sẵn xe, tập đi nhé.
Gió thổi vù vù, tạt về phía sau mùi mồ hôi nồng nồng, béo ngậy của chị Mận. Học bỗng thấy thương xót người phụ nữ goá đang gù gù lái xe đằng trước. Chị cũng vất vả quá. Làm ra tiền chẳng sung sướng, dễ chịu đâu. Học chợt xấu hổ khi nghĩ rằng, đêm qua nếu được ôm chị Mận còn hơn ôm ả Đức trơ trẽn của lão Pháo. Nó rụt rè, hai tay ôm hờ vào sườn chị Mận. Sau lớp mỡ chảy xệ, một làn hơi nóng mê mẩn truyền qua tay, ngấm vào ngực, làm nó chuyếnh choáng như say rượu.
chương 5
Tè…Té…te…ẹ…ẹ!
Tiếng gáy bắt đầu cao vút, sau giảm dần, những âm thanh cuối nghe thành ẹ, ẹ.
Quảng thức giấc nhờ tiếng ẹ, ẹ của con gà trống tre. Qua cửa sổ, anh nhìn thấy nó đậu nghênh ngang trên giàn mướp, bộ lộng trắng tinh, trên cánh có hai sọc đen như hiệp sĩ đeo kiếm. Lông đuôi dài, cong vút, chiếc mũ hoàng đế đỏ rực.
Mùi mướp hương thơm tận giường nằm. Tên hiệp sĩ rừng phát hiện có kẻ lạ mặt trong nhà, nên nghiêm nghị đảo mắt quan sát, rồi lại rướn cổ lên Tè…Té…te…ẹ…ẹ!
Không có tên lính gà nào hưởng ứng hiệu lệnh buổi sớm của Hoàng đế gà tre, cũng có thể bọn đàn ông xung quanh bị làm thịt hết rồi. Dưới sân mụ gà tre màu xám nhạt bé bằng nắm tay đang ra sức bới đất, cuống quít gọi con. Đàn con nhi nhít, lốm đốm những đụn mây trắng, xám chạy loăng quăng khắp bãi sân rộng.
Cô chủ quán thon thả trong chiếc váy ngủ hồng nhạt, hiện ra sặc sỡ sắc đẹp của nữ hoàng “ Cờ-lô-ô-pác”.
- Anh dậy rồi à! Đêm qua sao uống say quá. May mà còn nhớ đường đến quán nhà em. Cả đêm không dám ngủ, chỉ sợ lỡ anh thế nào, em mang tội oan.
Quảng cố ngồi dậy, hai thái dương nhức và nặng trịch.
- Cám ơn én! Đêm qua anh phải trốn ra khỏi bữa rượu của xã La Hiên. Chỉ kịp bảo cậu xe ôm cho về quán cô én.
- ừ! Xe ôm cõng anh vào tận trong nhà, bảo: “ Cô én ơi! Tôi trả chồng cho cô này”. Anh nhức đầu phải không? Men rượu lá uống không quen nhức đầu lắm. Uống cốc nước lá dong này sẽ hết thôi. Cốc nước màu xanh lờ lợ, nhạt hoét. Lẽ ra cô ta cho thêm tí đường.
- Đêm qua cô én ngủ đâu? Quảng tò mò nhìn quanh khi thấy mình nằm trên chiếc giường duy nhất trong nhà.
- Em ngủ chung giường với anh mà. Không biết à?
Có thực đêm qua mình được ngủ chung giường với người đẹp? Đầu giường quả thực có hai chiếc gối, chiếc nào cũng lõm ở giữa.
- én liều thế? Lỡ ông phó chủ tịch huyện tóm được có phải chết cả hai không? Tình ngay lý gian.
- Đợt này ông Khả ít vào, chắc là chán rồi.
- Lại có loại đàn ông chán người đẹp như em, có họa là quan hoạn.
- Em lợi dụng ông ta thôi, nhưng rồi ông Khả tự xấu hổ, không đến nữa. Rụng răng không ăn được thịt bò. Chỉ có anh Liên là muốn lấy em, nhưng lại sợ chú Khả. Chán lắm.
Hay thật! Mấy năm lăn lội thành phố, cô nàng vẫn giữ được bản chất thật thà của người miền núi.
- Anh Quảng ạ! Em xin được tờ báo có bài Hoa rừng lạc lối của anh, nhờ người đọc thấy giống chuyện của em quá. Dám viết chuyện đời tư của em lên báo, phải phạt uống rượu thôi.
- Anh chẳng xin phép én rồi còn gì. Chuyện đó cần in báo cho người khác biết mà tránh chứ. Đừng giận nhé, còn phạt thế nào cũng được.
- Không giận đâu! Em tin anh mà.
- Cám ơn em! Hôm nay anh lên bản Gió xem họ làm cái dự án trồng chè núi đến đâu rồi. Khi nào xuống núi, sẽ thức một đêm nghe én kể nốt chuyện thành phố nhé? Tiếc quá! Anh chỉ biết làm báo chứ không viết được văn, nếu không chuỵên của em thành tiểu thuyết rồi.
- Cứ nhớ trong lòng mình là được rồi anh ạ!
én đã thay chiếc váy ngủ bằng bộ bà ba vài chàm cốt tông cũ như lần đầu Quảng nhìn thấy cô. Nhìn anh lúi húi rửa mặt bên máng nước, lòng khòng đến hay. én ước gì mình có được người đàn ông như thế. Anh sống thật lòng, cởi mở, không chút giả rối. Bọn đàn ông tìm đến với cô, toàn những kẻ có quyền chức, tiền của nhưng nói dối như cuội. Mon men đến giường én, tên nào cũng nói những lời trên trời, nhưng chúng có coi cô là con người đâu.
Cô vớt con gà trong nồi cháo ra. Con gà mái tre này sắp đẻ, nó tinh khôn ngủ tận trên ngọn cây mận nhưng vẫn bị én tóm được. Cô muốn nấu cho Quảng nồi cháo ngải. Nắm rau ngải nhét trong bụng gà đã nát nhừ. Con gà lắc lư cái đầu trọc trên chiếc đĩa to, mắt nhắm tít, mỏ há ra như muốn hỏi tại sao lại làm thịt tôi? Tôi sắp đẻ cho cô chủ những quả trứng nhỏ màu trắng hồng, rồi ổ trứng lại nở ra một lũ gà con lít nhít như những đám mây nhỏ. ồ! Mày hỏi nhà báo Quảng ấy! Tại sao anh ấy say rượu chứ? én bẻ ngang cổ gà, xếp cùng hai cái chân. Cho anh Quảng nhắm rượu! Thịt gà ninh kỹ, tuốt bỏ xương, xé thịt nhỏ bỏ lại vào nồi. Phần xương sẽ thuộc về con vàng. Nồi cháo thơm ngậy mùi thịt gà, mùi thơm ngán của rau ngải cứu.
Quảng tỉnh hẳn, khoan khoái vươn vai. Bát cháo ngải nóng bỏng hai tay. Quang mỉn cười nghĩ mình được bát cháo y như Chí Phèo, chỉ khác đây là bát cháo gà và người phụ nữ cho cháo là một sơn nữ xinh đẹp.
Món cháo gà ngải cứu lấy lại sức khoẻ cho Quảng rất nhanh.
- Anh lên núi nhé! Cám ơn em.
- Người miền xuôi sao hay cám ơn thế! Quý anh thì em hầu hạ thôi mà.
Lúc này Quảng mới để ý đến đôi mắt của én, đôi mắt nai bây giờ không ngơ ngác nữa mà long lanh những ánh lửa kín đáo. Mặt anh nóng bừng, không biết vì chén rượu thuốc của én cho lúc nãy hay bản tính con đực trỗi dậy. Anh cảm thấy tiếc vì người đẹp nằm cạnh cả đêm qua mà không biết gì.
- én ơi! cho anh thơm một cái lấy may!
Quảng sán lại. én đẩy ra. Đôi môi đỏ thắm mím chặt. Anh ấy đùa hay thật nhỉ?
- Không! Anh không được thơm… Quảng thở hắt thất vọng. én bước lại gần anh.
Anh không được thơm… để em…. Cô ôm cổ anh. Một nụ hôn sâu. Run rẩy và ẩm ướt.
-Anh đi nhé, lúc về nhớ ghé vào quán. Em lại nấu cháo rau ngải cho ăn.
- Còn mỗi con gà trống, định mổ nốt à? Quảng hỏi đùa.
- Với nhà báo, em không tiếc gì đâu. Anh hỏi nhà Quân gần chợ, nó chạy xe ôm đấy. Đường lên Gió cũng đỡ hơn trước rồi.
Chiếc ba lô nhẹ tênh. Bước chân cũng nhẹ tênh. Vị ngọt thơm tinh khiết của nụ hôn đọng ở trong miệng, tê tê đầu lưỡi. Nó có vị khác hẳn so những nụ hôn anh gặp trong đời. Dù vẻ đẹp kia đã bị hoen ố, tình cảm chân thành của cô gái miền rừng cũng đem lại cho Quảng những cảm xúc mới.
Bim! Bim! Bim! Tiếng còi xe máy vang ngay bên cạnh làm anh giật mình, tránh vội vào ven đường. Không có chiếc xe cả. Đang ngơ ngác nhìn lại đằng sau, thì tiếng còi xe lại chói gắt giục giã .Bim bim! Bim bim! Thằng bố láo nào ngứa tay còi nhặng lên thế? Có tiếng trẻ eon khàn khàn gọi. Quân ơi ! Quân ơi! có lẽ đến nhà thằng Quân rồi. Bước vào ngôi nhà có bức tường bằng ván, Quảng giật mình vì có tiếng trẻ con gọi ngay trên đầu. Một con vẹt xanh đang cuống cuồng cặp chiếc mỏ khoằm vào nan lồng, vừa leo trèo vừa gọi. Một thanh niên có lẽ trưa đến 30 tuổi bước ra khệnh khạng hỏi:
- Ai đấy?
- Con vẹt nhà cậu vừa bóp còi xe à? Quảng tò mò hỏi lại.
- ừ! Mỗi lần có khách, tôi đều bóp còi, nó bắt chước. Giống không?
- Giống quá! Làm tớ hai lần tránh đường nó đấy. Có đi xe không?
- Đi đâu?
- Tớ muốn lên bản Gió!
- Lên bản Gió đường dốc lắm. Phải ba chục nghìn.
- Ba chục cơ à! Đi luôn chứ?
- Không đắt đâu. Đi thì biết. Năm ngoái khách lên đến mó nước đã năm chục rồi. Từ mó nước vào Gió còn nửa đường nữa cơ.
Chiếc xe Mixk nổ máy một lúc rồi tiếng còi. Bim bim! Lên đường. Con vẹt cũng cuống quýt kêu trong lồng. Bim bim! Quảng một tay giữ mũ, một tay ôm chặt thắt lưng của Quân. Con đường mới mở rộng hơn nhưng gặp mưa, nhoe nhoét bùn đất, có đoạn tả luy sạt lở lấp gần kín mặt đường. Chiếc xe gầm gừ lên dốc, toàn bò số một.
- Anh lên Gió làm gì? Quân quay đầu lại hỏi, làm Quảng thót tim.
- Hỏi thì hỏi chứ đừng quay đầu lại. Nguy hiểm lắm.
Quân cười khẩy. Bên trái là ta luy âm sau hun hút. Bên kia là một ngọn núi khác. Con đường nằm vắt vẻo ở sườn núi bên này, nên ở giữa là thung lũng sâu hàng trăm mét. Xe mà lướt xuống đấy, có khác gì chim bay xuống suối vàng.
Tớ lên Gió hỏi một số việc!
- Chẳng muốn nói thật thì thôi. Bản Gió có gì mà hỏi.
Một khe nước chảy từ ngang núi đá, người ta cắm một ống nứa làm máng nước ra sát mép đường. Chiếc xe máy dừng lại.
-Tới mó nước rồi. Dừng lại cho xe nghỉ mát máy đã. Quân nói vậy Quảng xà vào máng nước. Nước mát lạnh làm anh tỉnh ngủ. Lúc nãy ngồi sau xe, càng lên cao tai càng ù đặc, mắt cứ ríu lại, suýt buông tay ra khỏi thắt lưng người lái xe.
Phía cuối dốc có tiếng xe ì ì. Chiếc xe Uóat cũ kỹ hiện ra, còi xe pom pom hắt vào vách núi, dội ngược sang lòng thung rộng, truyền tuốt vào dãy núi xa.
- Dựng gọn xe máy vào đi! Tài xế thò cổ ra quát. Quảng vội giúp Quân đẩy chiếc xe máy vào sát vách đá. Chiếc Uóat dừng lại cạnh mó nước. Có tiếng người reo lên:
- Ô! Nhà báo phải không?
Quảng ngoảnh lại, Giám đốc Hà Nho bước xuống xe, vừa cười vừa giơ tay về phía anh.
- Anh lặn lội vào đây làm gì thế này? Chắc không có vụ kiện chặt cây nào đấy chứ?
- Giám đốc cứ trêu tôi mãi. Đợt này vào xem đường xá các anh làm đến đâu rồi, lại nghe có cái dự án làm rừng phòng hộ bằng chè núi của ông Hà.
- Rồi! Thế ra là có việc, nhưng sao anh không ghé công ty, tiện xe đi luôn, đi xe ôm vất vả lắm. Này Quân cầm tiền rồi xuống núi nhé, để anh đưa nhà báo vào Gió luôn. Cầm luôn không phải trả lại.
Quân nhét tờ năm chục vào túi.Thế ra mình vừa trở một ông nhà báo, mình chỉ lấy hai chục nghìn. Còn đây là tiền ông cho, cứ lấy thôi.
- Mai xuống núi, anh Quảng vào sông Hát nghỉ đã nhé, chơi một ngày với em cho đỡ nhớ, một năm rồi còn gì.
Quảng ậm ừ không biết vâng dạ thế nào. Anh ái ngại vì kiểu xưng hô của Hà Nho, anh ấy hơn mình 4,5 tuổi mà lúc nào cũng xưng hô em ngọt xớt. Năm ngoái sau vụ rình chụp ảnh xẻ gỗ Chò, Quảng được Nho đưa về khách sạn sông Hát nghỉ một ngày, một đêm. Hà Nho bảo các em tiếp viên toàn người dân tộc, vẫn còn “ nai vàng ngơ ngác” lắm. Vậy mà đêm ngủ, mấy lần Quảng bị gõ cửa phòng”. Anh ơi! Có cần em vào ngủ chung cho ấm không?”.
Đoạn dốc lên cổng Trời thụt kinh khủng. Mưa mấy ngày liền, xe máy đi lại nhiều cày thành hai rãnh sâu, ngập đất bùn. Chiếc Uóat bị ngập nửa bánh xe, không đi nổi. Quảng lắc đầu. Gặp hạn rồi. Thấy Hà Nho mặt tỉnh như không. Cậu lái xe rón rén bước xuống, tay sách túi đồ sửa xe.
- Hai anh yên trí. Em cài cầu phụ vào là bay lên ngay. Chiếc xe lại bò lên dốc, lắc lư trượt sang hai bên. Đầu va vào trần xe, đau điếng, nổ đom đóm mắt.
Ngang dốc có một bãi đất rộng. Chiếc xe cạp tự hành màu vàng đất đằm gục đầu mệt mỏi, dầu máy loang lổ khắp bãi cỏ như vệt máu của con thú bị thương.
- Đoạn này chưa xong tả luỵ âm, để nó nằm lại ứng chiến khi bị sạt lở. Chủ tịch xã đang giục thông đường để nó mổ trâu ăn mừng mà mình còn nhiều việc quá. Tay Hà hôm nay cũng họp dân trên này. Tí nữa gặp nhau cả đấy. Hà Nho oang oang trong xe, tay chỉ những đoạn đường còn đang làm dở dang vì trời mưa.
Bên cạnh ngôi nhà sàn cột tròn của người Mông, Hạt kiểm lâm mua lại trong bản, là ngôi nhà nhỏ lợp Pờlô ximăng, bên ngoài treo tấm biển trạm gác rừng bản gió. Hạt trưởng Hà từ trên cầu thang chạy đến đón bạn.
- Có đem bia Hà Nội lên không?
- Hay thật! Đường sắp thông rồi, còn đòi uống bia. Các cậu phải khao mới đúng chứ. Không có bia, nhưng có khách quí đây.
- Giới thiệu với anh đây là Hạt trưởng Hà, tuổi Ngựa, người có tài, có chí. Còn đây là nhà báo Hồng Quảng, người giả vờ đi buôn măng để điều tra vụ án cây Chò đổ năm ngoái.
Quảng nhìn Hà, trán hói, mắt sáng, miệng cười cởi mở. Người này chơi được. Bàn tay rắn chắc bóp muốn bẹp tay Quảng.
- Nghe tiếng mãi hôm nay mới gặp mặt. Chịu ông thật, cứ như đặc công. Lần ấy anh em trong trạm cũng phát hiện ra anh, tưởng là dân buôn gỗ, đêm ấy phục đến sáng mà không thấy gỗ ra. Sau này lão Nho mới nói chuyện là bắt cóc anh ra thị trấn rồi.
Quảng phấn chấn. Thì ra việc mình vào năm ngoái cũng đánh động đến các vua rừng. Không sao! Có hiểu lầm mới thành anh em. Tôi lên Gió lần này với thiện ý tìm hiểu tính khả thi của dự án chè núi.
Hà vung tay, mắt sáng lên.
- Thế thì hay rồi. Hôm nay chúng tôi tổ chức họp dân để quán triệt cho bà con về lợi ích của dự án. Anh dự cùng nhé, có gì chưa ổn thì góp ý cho anh em. Tí nứa có đại diện của Uỷ ban huyện lên nữa.
- Nếu là ông Khả phó chủ tịch huyện thì tới trưa mới lên, thói quen của ông ấy tớ còn lạ gì. Nho chép miệng, lắc đầu.
Ngay cạnh đó là bãi đất bằng phẳng rào kín và che bằng phên nứa. Những luống đất được vun cao, phía trên là những chiếc lá chè nằm theo hàng lối thẳng tắp. Dọc theo luống, cách quãng có một vòi nước tự động xoay tròn, Hà khoát tay:
- Đây là khu ươm chè giống. Toàn bộ mầm chè lấy từ những mắt cành cây chè cổ thụ trên núi Voi. Phải chuẩn bị lực lượng sẵn anh ạ. Nếu bà con dân tộc trong khu bảo tồn thông suốt dự án, bọn tôi sẽ cấp giống ngay. Quan trọng nhất là vốn, nếu tỉnh phê duyệt dự án thì có hơn hai tỷ đồng, còn không… anh em tôi tự mầy mò làm thí điểm đã.
- Anh định trồng chè vào diện tích nào?
- Tất cả diện tích đất trống, vườn nhà của bản Gió và sáu xã vùng đệm. Dự kiến khoảng 1000ha, làm trong mười năm. Anh thấy thế nào?
- Nhìn cục diện chung, dự án này đem lại thu nhập cao cho dân miền núi, với điều kiện các anh phải tìm đầu ra cho cây chè và tìm cách thuyết phục mấy ông trên tỉnh tập trung ưu tiên cho dự án. Việc này cần làm ngay để lấy lòng tin trong dân, dằn dứ mãi thì chưa biết điều gì sẽ đến anh Hà ạ.
- Cám ơn anh! Tôi tin dân ở đây sẽ hết lòng với cây chè. Chỉ lo trên tỉnh “ngâm cứu” lâu quá.
Bỗng Quảng quay lại. Nghe năm ngoái các anh đã phát hiện và phá một nương thuốc phiện.
- Vâng! Đúng ra là đất giáp ranh với tỉnh Hoà Bình.
- Tốt rồi! Đó là cái cớ để kêu ông ạ. Tôi có cái để viết rồi.
- Này! Sao anh lại treo biển là trạm gác rừng. Trạm kiểm lâm chứ? Hà dang hai tay, nheo mắt hóm hỉnh.
- Đây là tạo cho dân ý thức về rừng anh ạ. Rừng này được bảo vệ nghiêm ngặt, cần phải gác, phải giữ. Còn trạm kiểm lâm hay kiểm soát lâm sản thì đang trong hiện trạng khai thác rồi. ý tưởng mới đấy nhà báo ạ!
Dân bản đã lục tục kéo đến, phần lớn là phụ nữ. Màu trắng của váy, màu chàm đỏ của khăn, áo như một vườn hoa trải dưới sàn nhà. Hà mới mấy ông già bản lên ngồi ghế cùng rồi vào việc.
- Thưa bà con! Người Dao ta đã trồng cây chè núi hàng trăm năm nay, có những cây cổ thụ cao hơn cả nóc nhà này. Bây giờ rừng của xã ta đã trở thành khu bảo tồn thiên nhiên. Như thế là bà con bảo vệ rừng nghiêm ngặt, không được khai thác. Bà con ta chủ yếu sống nhờ vào rừng, nay không được vào rừng nữa. Chúng tôi đã đề nghị với tỉnh cho triển khai dự án phát triển cây chè núi trên núi Voi, bản Dao trồng nhiều chè núi lắm, chỉ dùng uống không hết, trồng nhiều biết làm gì? Một người đàn ông cất giọng hỏi, những người phụ nữ ồn ào theo. Họ lo lắng vì không được vào rừng. Hà giơ tay ra hiệu im lặng.
- Trồng chè núi vừa chống sạt lở rừng, vừa có tiền. Trên thị trường giá chè núi cao gấp ba chè thường, người miền xuôi lên tìm mua chè núi vì là chè sạch, lại tốt hơn chè thường, uống không xót ruột. Rừng nào còn đất trống, vườn nhà ai còn rộng sẽ trồng xen chè núi vào. Thành vùng chè rồi, sẽ mở một xưởng chế biến tại chỗ, tổ chức thu mua. Như vậy nhà nào trồng chè sẽ có thu nhập cao.
Mọi người vẫn chụm đầu vào bàn tán. Chè bán thì sẽ có tiền nhưng rừng nhiều thế trồng rừng phòng hộ làm gì. Hà cầu cứu đến già Hoa, đêm qua anh phải thức đến khuya để giải thích cái lợi hại của rừng phòng hộ và cây chè núi cho ông già. Anh sốt ruột nhìn ông già đủng đỉnh châm mãi cái tẩu thuốc. Khi những sợi khói chui qua mũi ông già ra ngoài, ông mới phủi quần đứng dậy, nhìn bao quát đám phụ nữ đang ngồi rúi vào góc nhà.
- Con Miến đứng dậy! Cho dân bản xem chiếc váy mới.
Cô gái có tên Miến khá xinh, lúng túng nhìn già bản, mặt đỏ bừng tay mâm mê những tua đỏ trên chiếc khăn đội đầu, vắt qua vai.
- Dân bản nhìn chiếc váy của con Miến đây. Nó mới may đấy, vết sáp in còn nguyên kia. Váy của con gái Dao đẹp thế, trên cùng là hình chun thóp, là hai bánh xe lăn hết núi này qua núi khác, như người Dao ta thời còn du canh du cư ấy. Hình chùn len kia là cái nương ngô ta gieo thẳng hàng. Hình chùn muôi kia là cây cối trồng trong vườn người bản ta. Còn hình gấp khúc chùn chun này là những hàng cây trồng dưới chân núi giữ màu cho vườn, cho núi. Bỏ hình chùn chụn này đi có thành cái Miền xí chùn không?
- Không được đâu! Không thành váy đẹp được. Tiếng phụ nữ nhao nhao nói. Già Hoa cười khà. Cái cách trồng chè núi làm rừng phòng hộ cũng thế, nó là hình chùn chụn trên váy con gái Dao, không có không được mà.
Quảng bật cười bởi cách giải thích của ông già bản. Thôi thế cũng được anh Hà ạ. Miễn là người dân hiểu được công việc mình định làm vì họ.
- Cám ơn anh! Đúng là có những việc của dân chỉ dân mới biết cách nói cho nhau hiểu, việc còn lại nhờ báo chí các anh tạo dư luận tốt cho. Hôm nay lẽ ra đại diện Uỷ ban huyện cũng tới dự, có lẽ bận gì đó…
Nho ghé tai Quảng. Mấy ông ở huyện tư tưởng địa phương cục bộ lắm. anh có cách nào giúp lão Hà. Dự án vì dân thế mà có người xét nét, xoay ngược, xoay xuôi mãi đấy. Em thì ủng hộ Hà, nhưng chỉ là doanh nghiệp tư nhân, không dám đại ngôn.
Xe của Nho xuống đến mó nước thì gặp Khả. Chiếc xe lada gầm thấp không thể vượt nổi quãng lầy, chịu phép nằm giữa đường. Phó chủ tịch huyện cầm ô đứng bên đường, vẻ mặt đầy bực bội. Tài xế quần áo lấp láp, nhăn nhó đi quanh chiếc xe. Dưới rãnh sâu ngập bánh xe vứt đầy gỗ mục và đá tảng. Bên canh chiếc xe và người tài xế lấm láp, phó chủ tịch im lặng. Sạch bong, thậm chí đôi giày da đen không vương chút bùn đất nào. Thấy xe Nho xuống, tài xế lada mừng cuống, Khả vẫn bất động như cây nấm đỏ.
- Bao nhiêu tiền của nhà nước ném vào đây, chắc trôi xuống khe núi hết rồi. Thế mà tuyên truyền om lên là thông tuyến. Nho vội vàng bước về phía phó chủ tịch huyện.
- Khổ quá! Anh vào từ bao giờ ạ? Mấy hôm mưa trời xấu quá.
Khả vẫn im lặng, như đứa trẻ dỗi vì mất quà chợ.
- Báo cáo anh! Từ giờ đến tết dương lịch, đường sẽ rải đá, lại ngon ngẻ thôi ạ. Sao anh không bảo em đưa đi cùng. Đường này chỉ thằng Oát leo được thôi.
- Trên ấy họp dân có thành công không?
- Dạ cũng ổn ạ! Trong lúc hai tài xế tìm cách thông đường, Nho tranh thủ báo cáo lại những điều tai nghe, mắt thấy về cuộc họp trên Gió. Khả khịt mũi.
- Làm thế nào được mà bàn. Rừng nguyên sinh còn mấy nghìn héc ta đấy lo mà giữ, cứ vẽ ra lắm trò. Các anh tưởng tiền nhà nước là lá rừng à. Chỉ có vài tỷ bạc cân đối mãi chưa xong, còn đâu mà chè núi với chè bãi.
- Em tưởng dự án xin ngân sách từ quỹ 661 chứ ạ?
- Cậu làm đường thì biết làm đường, hiểu gì mà 661 với 662… quỹ nào thì cũng tiền nhà nứơc cả, cứ bày mãi ra.
Nho ngậm miệng. Không nên chọc vào chỗ bực dọc của ông Khả. Tại ông không được làm chủ dự án đấy thôi. Thấy Quảng bước xuống, Nho vội kéo lại giới thiệu với Khả.
- Báo cáo anh! Đây là nhà báo Quảng, lên theo dõi việc họp dân đấy ạ.
Khả giật mình, thằng cai lộ này sao bây giờ mới nói. Không khéo mình nói hớ hênh thì chết. Mấy tay nhà báo phức tạp lắm. Khả vội cụp ô bước tới bắt tay Quảng.
- Chào anh Quảng! Hồi đầu năm, đọc bài anh viết về những người mở đường lên Gió, hôm nay mới biết mặt. Tôi phục các anh đi sâu, đi sát với huỵên miền núi. Hôm nay lại lặn lội vào, thật không biết nói thế nào. Tôi bị kẹt ở đây, không đã dự cùng các anh rồi. Thay mặt bà con các dân tộc La Sơn, xin chân thành cám ơn anh!
Gầm rú một hồi, hai chiếc xe đã kéo nhau thoát khỏi vũng lầy.
Nhưng bây giờ xuống núi chỉ có xe Oát mới đi được. Nho mời Khả lên xe mình, về trứơc. Quảng ngồi giữa hai ông hộ pháp. Bên trái là Hà Nho đang cố ép thân hình béo phì vào cửa xe, nhường chỗ cho khách. Bên phải là Khả, ngồi dang chân chiếm mất phần ba ghế sau.
- Anh Quảng về huyện nghỉ ngơi đã rồi hãy về toà soạn. Chẳng mấy khi. Còn vấn đề trồng chè vào rừng phòng hộ, ý kiến lãnh đạo huyện cũng chưa thống nhất, anh nghe qua rồi viết cho khách quan.
Xe qua xóm Thượng. Chỗ cửa rừng là chiếc quán nhỏ của én, có hai đôi mắt trong xe nhìn về phía quán. Trước sân, én đứng hong tóc, chắc cô mới gội đầu. Liệu én có linh tính Quảng đang ngồi trong xe của Nho. Chẳng lẽ mình về luôn. én đang giơ tay vẫy. Chắc cố ấy biết mình xuống núi. Bây giờ anh không thể xuống xe én ạ. Bên cạnh anh còn có người tình già của em. Quảng quay đi. Khả thì nhổm người nhìn lại về phía quán. Con bé đứng phơi tóc. Cái cổ cao ba ngấn trắng ngần. Không hiểu sao thời gian này nó lạnh nhạn với mình. Khả bỗng xấu hổ. Tại mình cả thôi. Tâm lý phụ nữ là thế. Không thỏa mãn thì chán ngay, mà mình thì bất lực. Cứ đến lúc cô ấy hừng hực lên thì mình tiu ngiủ, không làm được chuỵên ấy. Khả nhói đau trong tim. Đời thằng đàn ông như thế chẳng là vô vị ư? Mới năm mươi tuổi, “ trên bảo dưới không nghe”. Không còn gì thất vọng hơn. Cô ấy lạnh nhạt vì sự bất lực của mình. Nếu có loại thuốc nào chữa bệnh này nhỉ? chỉ cần mình yêu được én một lần thôi, bao nhiêu tiền cũng được. Khả cảm thấy bị thiệt thòi. Bao nhiêu phi vụ làm vì én cũng chỉ mong yêu được người đẹp thế mà chẳng nên cơm cháo gì. Cô nàng và bọn đàn em tồn tại được ở cửa rừng là nhờ Khả. Sự gắn bó của cô với Khả đều từ lợi ích của hai bên. Nhưng xem ra, mình chẳng được gì.
Quảng ngả đầu, lim dim mắt trên ghế sau, nhớ lại đôi mắt trong veo, đôi môi ngọt mùi bạc hà của én. Cơ hội đang đến với mình, nếu giữ lời hứa quay lại với én. Nhưng còn hai ông thổ địa này? Biết ăn nói với họ ra sao, nhất là ông Khả. lúc nãy hình như én vẫy mình. Quảng thấy máu chạy râm ran từ thắt lưng lên ngực. Bông hoa rừng đã trở về với núi rừng. Anh nhớ câu nói của én hôm kể chuyện đời mình: “ Cái cây muốn sống phải có đất. Đất nào cũng được…”. Cách nghĩ đơn giản mộc mạc ấy giúp cô tồn tại nơi phố phường, dù mấy năm bị cô bạn lừa vào nơi ô uế. Mánh khoé moi tiền đàn ông họ dạy cô cũng “ Vành ngoài bẩy chữ, vành trong tám nghề”, như Tú Bà dạy Thuý Kiều nhưng én không để lòng, cô chỉ cần kiếm đủ tiền về với Mế, với bản làng. Thế mà vẻ đẹp và sự ngây thơ của cô đã thành bùa bả cuốn hút bọn đàn ông lắm tiền. Dù thế nào, én vẫn là sen nở giữa bùn ao thôi.
Khả mời Quảng và Nho ăn cơm chiều ở nhà hàng Lá cọ. Cả thị trấn La Sơn có mỗi quán này phục vụ các món ăn đặc sản rừng.
- Chủ quán đâu ! Có lợn rừng không? Lợn thật chứ không phải lửng nuôi trên xóm Thượng nhé.
Cô chủ quán béo quay cười bả lả. Gớm! Lạ gì tính quan anh, ai dám bán lợn giả. Các cháu nó đang làm thịt con lợn 16 ký, anh có cần kiểm tra không?
- Chưa làm lông hả? Thế để nguyên nhé! Cho anh giới thiệu với khách.
Khả kéo Quảng ra sau quán. Một con lợn rừng đen chừng 15 ký đã mổ phanh bụng treo móc hàm trên cây cột tre. Khả vạch từng đám lông dài ra xem xét.
- Nhà báo để ý nhé! Lợn rừng khác lợn nhà ở chỗ mỗi lỗ chân lông mọc ra ba chiếc lông. Cứ thấy lông mục chùm ba thế này đích thị Trư Bát Giới đi Tây Chúc lấy kinh.
- Quảng cảm phục sự sành ăn của phó chủ tịch huyện. Mình cũng nên thưởng thức một lần cho biết kẻo sau này không có cơ hội. Cứ như lời Hạt truởng Hà thì rừng trong khu bảo tồn được bảo vệ nghiêm ngặt, từ cây cối đến động vật quí hiếm.
Ba đĩa thịt lớn là ba món khác nhau. Luộc, nướng và nội tâm. Món tiết canh có giá nhất. Thịt lợn rừng khác hẳn thịt lửng, ngọt và ròn, chẳng có chút mỡ nào. Đặc sản rừng không nhắm với rượu nút lá chuối. Mở đầu là hai chai vang chát “ Phờ-răng-se”. Tiếp theo là chai” Mạc ten” vòng quanh thế giới! Bốn người ăn không hết số thịt xếp ra. Quảng thấy thương hại cậu lái xe Lada giờ này chắc đang đánh vật trên núi. Khả mời Quảng miếng dưa hấu xanh đỏ cắt hình tam giác, rồi gọi thanh toán. Con bé nhân viên mặt non choẹt, tóc ngắn cũn cỡn cầm ra tờ hóa đơn. Các bác hết tám trăm bảy mươi sáu nghìn ạ! Khả loay hoay mở cặp số. Con bé đặt lên bàn mấy tờ bạc xanh. Cháu gửi lại tiền ạ! Quảng ngơ ngác. Quan huỵên ở đây sướng thật, ăn quán xong còn được lì xì. Khả ngước mắt ngạc nhiên.
- Tiền gì thế này? Con bé chưa kịp nói, Hà Nho đã cười hề hề.
- Xin phép anh! Hôm nay cho em được thanh tóan ạ.
- Lúc nãy chú Nho đưa trước một triệu, đây là tiền thừa ạ!
Quá giỏi! Quảng thầm thán phục Giám đốc Hà Nho. Hình như tay nào làm doanh nghiệp đều giỏi trong ứng xử. Khả giơ tay che miệng, giẩy tăm tanh tách.
- Chú chỉ được … nhanh nhẹn. Toàn cầm đèn chạy trước ô tô. Lần sau cấm đấy! Mấy khi nhà báo vào công tác, huyện có trách nhiệm đón tiếp chứ.
Quay sang Quảng, Khả bắt tay thật chặt.
- Tôi bận quá! Đành phải chiều chú Nho. Chú ấy muốn đưa anh về khách sạn Sông Hát nghỉ ngơi. Huyện miền núi còn có nhiều khó khăn lắm, mong anh thông cảm. Có chút quà, gửi anh mang về cho các cháu, Khả nhét ngay phong bì vào túi ngực Quảng, làm anh không kịp từ chối. Lúc về khách sạn, tắm giặt xong, giở chiếc phong bì ra, thấy góc trên in dòng chữ Công ty TNHH Hà Vân. Địa chỉ… ĐT830… Quảng bật cười lão này khôn mà không khéo. Thế mà dám xưng xưng là quà của Uỷ ban huyện. Tay Nho chịu khó chi thế? Thì ra ở đâu cũng vậy, muốn tồn tại phải biết ăn chia. Lại nhớ năm ngoái vào Sông Hát, buổi tối Hà Nho rủ anh lên tầng hai đánh phỏm.
- Thôi! Ngại quá! Tôi kém môn này lắm.
Nho đưa cho anh hai triệu. Anh lên gặp gỡ anh em tí, toàn mấy ông bạn thân bên Công an, phòng thuế thôi mà. Anh cứ chơi thua cho hết chỗ này hộ em.
ừ thì chơi thử ! Gặp gỡ các “ đại ca” cấp huyện xem họ cờ bạc ra sao. Bốn năm ông mặc thường phục, mặt đỏ gay gắt, cười nói bạt mạng. Nho chỉ nói. Đây là anh Quảng bạn ngoài tỉnh vào công tác. Trận đầu Nho và Quảng “ Chéo cánh”. Hoá ra các vị còn giỏi tính toán bài bạc hơn công việc. Chi ly, cẩn thận từng con bài nhặt lên, ném xuống. Ngồi tính nán nước bài đối phương xong mới quyết định ra quân gì. Tiền chơi mỗi ván cũng khá, “ Hai –Bốn – Sáu. Cháy tám- ù mười”, ai bị đối phương ăn quân nào phải chồng ngay mười nghìn. Quảng cầm hai triệu Nho đưa, chỗ này chịu được hai mươi ván ù. Chẳng tính toán gì anh đánh thả phanh, số tiền nhiều lúc sắp vợi đi quá nửa. Nhưng hôm ấy Quảng gặp vận đỏ, vừa đánh vừa ngủ gật đến hai giờ sáng, anh có một nắm tiền. Kiểm lại số hai triệu không hết mà còn dư hơn trăm nghìn. Cả hội kéo nhau đi ăn cháo gà. Nho lại tranh trả tiền. Quảng đút túi số tiền lẻ, coi đó là sản phẩm tối hôm ấy, còn trả Nho hai triệu.
- Trả tiền gốc lại cho anh nhé. Tôi hôm nay đỏ, số lãi này xin giữ lấy may. Nho vội nhét tất cả số tiền vào ba lô của Quảng.
- ối trời ! Sao lại thế. Số này là của anh đấy. Em bảo anh chơi cho hết, mà vẫn còn thì là của anh. Cứ bảo không biết chơi phỏm, ai ngờ nhà báo giỏi thế. Anh giữ lại hộ em. Mai em khỏi phải gửi tiền đi đường cho anh.
Hôm sau, Nho cho xe đưa Quảng về toà soạn. Đêm nay hắn bắt mình ngồi chiếu bạc nữa thì chết. Chuồn thôi ! Sẵn năm trăm nghìn này mình quay lại chỗ én, chắc cô ấy đang mong. Nghĩ đến én lòng dạ Quảng lại nôn nao khó tả. Mở cửa nhìn xung quanh, không có ai anh len lén đi ra như tên trộm.
Dưới gốc đa già ở ngã ba phố huyện, hai người xe ôm đang chuyền tay chiếc điếu cày, tiếng điếu reo tanh tách, vang cả góc phố. Không có chiếc xe nào chạy trên đường.
- Này mấy anh! Có ai dám đi xóm Thượng bây giờ không?
- Xóm Thượng à? Đi đêm giá hơi cao đấy! Cậu thanh niên trẻ hơn ngửa cổ phả khói, đưa mắt ước lượng xem ông khách nặng nhẹ thế nào. Cánh xe ôm trong núi cũng lạ, cứ dửng dưng như không, chẳng bù cho xe ôm ngoài tỉnh, thấy khách là tranh nhau rách cả áo. Quảng hỏi lại:
- Cậu lấy bao nhiêu?
- Năm chục!
- Đi! Cho cậu thêm mười nghìn nữa.
Người nhiều tuổi hơn trố mắt! Ô! Mày chúng mánh rồi Kiên ơi! Anh ơi! Mười nghìn ấy anh đưa trước cho em. Thằng ấy hôm nay phải chi tiền ăn đêm.
- Thôi cứ chờ đấy, thích ăn gì thì ăn, tí nữa em về trả tiền, đi thôi sếp.
Đoạn phố ngắn với những bóng đèn sáng lùi lại phía sau. Chiếc xe Minxk ánh đèn vàng lục vào bóng núi đen thẫm phía trước.
- Sếp đi đêm thế này, chắc có việc…
- ờ! Có việc quan trọng! Nhưng cậu cứ đi chầm chậm thôi, đường núi khó đi lắm.
- Em biết rồi. Mấy ông cai gỗ vào đây toàn đi đêm. Qua trạm 16, nếu chưa làm luật, anh vào làm luôn đi, mai ra cho dễ, nếu muốn tránh thì giấu mặt đi, mấy ông ở trạm tinh lắm. Anh trông lạ hoắc, họ phát hiện ra ngay. Chắc anh mới đánh trận đầu?
- Không! Trận thứ hai, cứ đi đoàng hoàng, không sợ!
Lần nào vào rừng, mình cũng bị nghi là quân buôn gỗ. Chẳng lẽ mặt mình trông giống lâm tặc lắm sao.
Quảng mong ở cửa rừng, én vẫn chưa đi ngủ.
chương 6
Gặp lại cái nhà rách trên bến Quân, mừng như gặp lại ngôi nhà sản của mình. Tay nhân viên của trạm chắc không ngủ ở đây buổi nào, nhà cửa bề bộn, bẩn thỉu. Mình tự cho là người bẩn thỉu mà nó còn bẩn hơn. Mới có mấy tháng trông gỗ ở bến Quân, mà đã ra thân thiết thế này, còn hơn ba năm ở tù.
Dòng sông đỏ ngàu, chảy băng băng. Nước mắt từ rừng đã chảy xuống sông thành màu đỏ. Cứ nhìn ra sông là mình nghĩ đến những xác người chết trôi. Bao nhiêu cách chết, chết trôi có vẻ thú vị, chết rồi mà còn thêng thang cho hồn, xác chu du suốt dọc sông. Có khi còn ra tới biển nếu chưa bị lũ cá rỉa hết thịt. Đã ai bị chết trôi mà được ra đến biển chưa? Cũng khó! Có nhiều kẻ thù của con người không muốn cho họ đi hết con đường đau khổ, lũ chim diều hâu, lũ quạ chẳng hạn. Chúng chẳng bám trên lưng trên bụng người ta, vừa cười khà khà vừa rỉa thịt. Khổ nhất là bị rỉa thịt. Cái xác sẽ như quả bóng xì hơi, không thể nổi trôi lênh đênh trên sông nữa mà chìm ngỉm ở đáy sông, vực đá nào đó.
- Nhận gỗ đi… ông cai con ơi!
Có tiếng người gọi dưới bến. Sóng nước róc rách đánh vào bờ theo đà của bè gỗ, giờ này tay Tấn còn ngủ đâu chưa ra. Một người trung niên, đầu húi cua đang loay hoay buộc bè vào hàng cọc bên bến. Chiếc áo may ô ba lỗ đỏ quạch, nhưng làn da trắng, không có vẻ dân sơn tràng.
- Cứ để đấy ! Lên uống nước, chờ một tí.
- Chờ đếch gì? Chú toàn uống rượu thay nước!
Ai mà giọng nói quen thế, giọng nói ấy làm mình nhớ tâm trạng những ngày trong tù. Tâm trạng hốt hoảng khi làm điều gì chưa tốt và bị quản giáo Tốn quát mắng “ Làm ăn chẳng ra đếch gì”.
Chiếc bè nhỏ, chắc chỉ hai khối gỗ, mà toàn gỗ nhỏ. Người này mới đi rừng, chưa có kinh nghiệm. Phải chịu khó leo dốc, lội suối mới chọn được gỗ tốt. Loại gỗ kia chắc hạ ngay ven suối cho tiện kết bè, thả ra sông.
Người trung niên đã đến cạnh mình, hai bắp chân trắng lấm đất phù sa.
- Có thuốc tao xin điếu!
- Ô…Ô…Ô! Cán bộ Tốn, sao…
- Ơ! thằng Học! Sao mày ở đây.
- Cháu… Cháu làm ở đây mấy tháng rồi ạ!
Thế ra là cán bộ Tốn. Sao ông ấy bỏ công việc quản giáo về đây làm gì, chắc dích tội rồi, nhìn kìa! Có vẻ như ông ấy ngượng khi gặp mình.
- Cháu chỉ có thuốc du lịch, cán bộ hút tạm.
- Cháu con đếch gì! Tao đã dặn rồi, ra trại là lại có quyền công dân. Bình đẳng cả, cứ cháu chắt mãi. Họ hàng gì với nhà mày.
Tốn giả vờ quát to. Rồi cười bả lả, vỗ vai thằng tù tự giác ngày nào.
- Tao cũng về vườn rồi, việc chẳng đâu vào đâu mà dích kỷ luật. Thôi! Sướng khổ có số cả, suy nghĩ làm đếch gì chóng già. Tao đưa con vợ hai về quê làm ăn, cũng may hai chị em nó không xé nhau. Mày có nhớ con Luân ở phòng nữ không, nó được ra trại rồi.
Mình còn lạ gì con Luân đầu gấu ở phòng nữ to phốp pháp, trắng nhễ nhại, mắt lúc nào cũng long lanh. Mình bị nó sờ chim mấy lần. Thế ra ông Tốn chết vì nó. Hôm nay ngồi với nhau trên đống gỗ trước sân, cả hai con người từng ở hai vị trí khác nhau đã thực sự bình đẳng. Thằng tù và người quản giáo cùng phì phèo điếu thuốc lá, mắt nhìn ra phía dòng sông. Mày biết không? Con Luân thích tao lắm. Tao xin nó ra đội tự giác như mày ấy. Nó cũng tội. Mười năm tù còn gì đời con gái. Mà tội lỗi có gì nặng đâu. Buôn bán hàng giả. Mẹ khỉ! Người còn có người giả nữa là hàng bán. Mày thấy không ! Bao nhiêu là tiến sỹ, kỹ sư giả, cử nhân, cán bộ giả. Chẳng ai đi tù, bắt con đàn bà bán hàng giả vào tù. Tao cũng xác định rồi, đời có giá cả, mất cái nọ được cái kia.
- Nhưng mà cháu…à em thấy anh về đi gỗ thế này, nó khó coi lắm. Em về không có việc đi gỗ đã đành. Anh xem có việc gì ở Uỷ ban xã…
- Lấy đếch đâu ra! Mày tưởng ngon lắm à! Mấy thằng ở nhà tuy trình độ “a bờ cờ” nhưng còn đứng xếp hàng chờ nhau kia kìa. Ai nó cần thằng công an tuột xích như tao. Thế ra mày cũng làm gỗ cho thằng Tấn à? Thế lại hay. Tao cũng tính mãi rồi. Đi làm thế này, tự do thoải mái, lại không phải tiếp xúc với người làng bản đỡ ngượng.
Hôm nào nghỉ, vào nhà tao chơi, ngay gần chợ Xuân Hội ấy. Chị cả mày làm ruộng, nuôi dê. Chị hai mày bán thịt lợn. Không giàu, cũng chẳng sợ đói.
- Anh đi rừng, chịu khó vào sâu trong núi mà tìm gỗ loại A, cũng công đi chặt, thả bè về, lấy gỗ tạp thế kia được bao nhiêu tiền.
- Đếch phải tội ! Tao quanh quẩn ngoài suối, kiếm ít vốn đã. Rồi đi vào mua các vườn bồ đề, mỡ của dân, mang ra đây bán lại, ăn chênh lệch.
Chiếc xe kích màu lá mạ phành phạch về bến. Tấn uống rượu ở đâu, còn say lử lả. A! Thằng em quay lại rồi hả? Bà Mận đâu? Thư gì? Cho tao á? Cái bà này tệ quá! Vào đến đây rồi không thăm hỏi xem nhân viên yếu, khoẻ thế nào, lại về ngay. Lại còn thư từ, chỉ thị nữa. Tao biết rồi, bây giờ mua gỗ khó lắm. Đóng cửa rừng rồi, chỉ mua quanh quẩn trong nhà dân thôi, giá cả không còn “mềm mại” như trước nữa. Tính không chặt, về đến cảng nhà máy chả ở truồng cả lũ. Chú về rồi quét dọn lại nhà cửa mà nghỉ ngơi nhé. Từ mai hàng về dần dân, trông nom cho cẩn thận. Còn anh Tốn, hàng họ gì toàn gỗ vớ vẩn, định bán củi à? Anh em với nhau, tôi nói rồi, phải nể lẫn nhau. Chuyến nọ, chuyến kia, hả? Hai chuyến gỗ chuẩn, bố hãy dúi vào một chuyến gỗ tạp. Không thì anh em ta “ gãy răng” hết. Anh tưởng bà Mận khờ lắm à? Mụ ấy chả lộn ngược bè gỗ lên mà kiểm tra ấy chứ.
- Chú mày thông cảm cho anh. Chỉ chuyến này nữa thôi. Chuyến sau hứa với chú toàn gỗ mỡ ngoại hạng. Anh em mình còn lâu dài mà, chú giúp đỡ anh. Anh không dám để chú thiệt.
- Tôi với anh, nhưng còn người khác. Thằng Học đây này, đệ tử ruột của bà Mận đấy, nó mà toe một câu là đứt, bố hiểu không?
- Chú đừng ngại! Ai chứ tôi với thằng Học đây quen biết lâu rồi, thân thiết quá ấy chứ!
- Sao? Ông trước kia đi tù cùng nó à?
- ờ! Thì cũng gần như thế. Thôi chú nhận hàng gíup anh chiều nay sẵn xe máy đây, mời hai anh em lên nhà tớ uống rượu. Có mấy con vịt, ta làm tí tiết canh cho mát.
- Anh mời anh Tốn thôi! Em xin phép chị Mận, về nhà cho Mế ít tiền. Ba tháng nay chưa qua nhà rồi.
Tấn nằm ngửa ra bãi gỗ, hai tay bắt chéo sau gáy.
- Tới nhà ông Tốn uống rượu, xong lấy xe máy của tao về cho oách.
- Tôi không biết đi xe máy.
- Đến nhà tao, lấy xe đạp mà về! Tốn vuốt cái đầu cua nói như ra lệnh.
*
* *
Văn phòng khu bảo tồn thiên nhiên La Sơn nằm vắt vẻo cạnh bờ sông Hát. Đây là nơi dòng sông chững lại quẩn vào ghềnh đá, tạo thành một vũng sâu, nước phẳng lặng, trong vắt. Có thể nhìn thấy những con cá nhỏ như lá tre màu bạc đủng đỉnh bơi và đám ốc đá nằm rải rác dưới tít đáy nước. Bốn gian nhà xây trên nền cao hơn sân ba bậc lên xuống. Một đầu nhà là dòng sông, một đầu nhà là con đường lên xóm Thượng và kéo dài lên tận bản Gió.
Hạt trưởng là người thích bày biện một cách ngăn nắp. Trong phòng làm việc sách xếp ngồn ngộn xung quanh. Một chữ Đức bằng Hán Tự màu vàng trên nền đỏ treo trên tường. “ Chim Chích mà đậu cành tre/ Thập trên, tứ dưới, nhất đè chữ tâm” cứ thuộc lòng câu ca dao chiết tự ấy của các cụ là đọc được chữ Đức. Một khẩu hiệu chữ trắng trên nền xanh lá cây” Hồn tổ quốc ẩn trong rừng sâu thẳm. Rừng suy tàn nhân loại suy vong”. Người ta nói ai hay chữ thường sống có tâm. Câu này đúng, nhưng cũng phải tuỳ người. Lắm kẻ rỗng tuếch trong đầu nhưng hay viết chữ nhăng cuội để loè thiên hạ, loại này rễ nhận ra bởi chữ nghĩa nhặt nhạnh khắp nơi, treo loạn xạ, không có mục đích, trật tự gì. Còn Hà là người “ Thờ ” chữ. Mỗi chữ anh dùng, đều tâm huyết, kín đáo. Chữ và tâm đi cùng nhau, tạo ra ý nghĩa thực cho cuộc đời, mà người ta gọi là Nhân Văn. Nó cũng thế hiện ở cách bày trí khung cảnh văn phòng, một ý tưởng theo luật phong thuỷ, một chút bay bổng của tâm hồn nghệ sỹ. Mấy cây Chò chỉ, chè San trồng trong vườn. Hàng cây kim giao trồng ở cổng. Cây trám đen cạnh cửa sổ. Hàng trúc quân tử cạnh giàn su su. Dù đã đào giếng khơi, một lối đi xuống sông được lát xi măng đá rộng rãi, thoáng mát, con sông rộng chưa đầy trăm mét lững lờ, ngồi câu cá cũng là một thú vui.
Hà đang đánh vật với tập tài liệu bằng tiếng Anh giới thiệu về những khu bảo tồn thiên nhiên ở Tây Ban Nha, một anh bạn vừa đi nước ngoài mang về tặng. Vốn ngoại ngữ bằng B làm anh vấp váp trong việc dịch tiếng Anh từ nguyên bản. Ra Chi cục nhờ anh em dịch gíup thì xa qúa. Anh lần mò cùng cuốn Từ điển Anh – Việt, nặng như cục đá.
Chủ tịch xã Kiệt Sơn vừa ở đây ra về. Câu hỏi cửa miệng của anh ta là “Thế Hạt trưởng có cho xã em làm dự án chè núi không?”. Đã nói mãi rồi, phải làm điểm ở Bản Gió, rồi nhân ra các xã vùng đệm. Người dân sở tại nhìn ra lợi ích cho họ, là đòi làm bằng được.
- Anh duyệt cho Kiệt Sơn trồng chè nhé. Em đem biếu anh đàn dê béo núc ních.
- Cái thằng này! Định hối lộ cả tao à? Sau này dự án được duyệt, các xã ủng hộ việc trồng chè núi, tao còn thưởng cho ấy chứ. Thôi! Không ở lại ăn cơm thì về. Này! Tao xem lịch, mùng bẩy âm có sao tua rua, nhớ cho dân bản vào rừng tìm hạt dổi nhé, nhanh lên không bọn chồn, sóc nó ăn hết. Có bao nhiêu mang về đây Hạt mua hết. Nhớ không! Tao cho anh em nó ươm hạt dổi, trồng hai ven đường lên Gió. Sau này có mở du lịch sinh thái trên ấy, hàng cây dổi vừa đẹp, vừa cho quả. Ra tiền đấy.
Không riêng gì dự án trồng chè núi vào rừng trồng hộ, Hà còn phác thảo một kế hoạch xây dựng khu bảo tồn thiên nhiên thành khu kinh tế, du lịch. Muốn giữ được rừng nguyên sinh, phải đảm bảo đời sống cho người dân. Nếu con đường sớm hoàn thành, điện lưới quốc gia về được bản Gió sẽ mở ra được nhiều tiềm năng mới… Chỉ riêng các hệ thống hang động trên núi đá vôi, hệ thống động, thực vật quí hiếm trong rừng nguyên sinh, sông, suối, khí hậu trong lành, nếu xã hội hóa được ngành du lịch sinh thái ở đây, dân bản Gió có cơ hội làm giàu mà không phải phá rừng. Chỉ tiếc những ý tưởng này chưa đến được với các nhà lãnh đạo có quyền quyết định cho sự tồn, vong khu bảo tồn. Anh cũng biết có kẻ chẳng muốn cho anh làm việc gì cả. Cứ để nguyên thực trạng cũ. Con đường mở vào rừng chỉ tạo điều kiện cho những bọn đang thèm uống máu rừng. Nhiều tín hiệu nhằm vào anh, nhiều lời khuyên nhủ anh. Hãy an phận thủ thường, đừng làm loạn rừng lên với những ý tưởng điên rồ. Dân miền núi đói khổ, nhưng bao đời nay họ vẫn sống đấy thôi.
- Chiếc xe Min sầm sầm phi vào sân làm Hà dứt khỏi những suy nghĩ nặng nề. Chủ tịch xã Đinh Văn Thực cố đạp phanh, mà chiếc xe cứ lao thẳng vào giữa gian bếp, húc bừa vào những bó nứa xếp đống cạnh sân. Nứa nổ đôm đốp, tiếng máy rú ầm ầm. Thực thả chiếc xe đổ vật, giữ chiếc túi vải, nhảy ra ngoài.
- Hầy dà! Thằng xe này nó không chịu nghe mình điều khiển rồi!
Anh em trong Hạt cười ầm ĩ, xúm vào dựng chiếc xe dậy, Hà bước ra, không khỏi buồn cười vì chiếc xe máy lem luốc của chủ tịch xã. Chắc đường đã thông, Thực xuống xóm Thượng sửa xe để đi lại.
- Có xe đi họp huyện rồi, không còn phải đi nhờ xe Kiểm lâm nữa nhé. Liên hoan đi.
- Ô! Em xuống đón anh em lên Gió liên hoan đây. Chiều nay mổ trâu!
Hà ngạc nhiên, ông tướng này có việc gì nổi hứng giết trâu ăn mừng thế?
- Cúng lễ gì mà mổ trâu? Thực thở hổn hển, cười không thành tiếng.
- Khao dân bản mà, mừng đường đã thông đến bản Gió, em ra huyện từ sớm đón Giám đốc Nho. Chiều nó cũng vào đấy!
- Sao? Lại mổ trâu thật à? Con trâu để nuôi, làm nhiều việc sao giết thịt?
- ồ! Nhà có 4 con mà. Đã hứa với dân bản rồi, ngày nào có đường, thằng Thực mổ con trâu đực to nhất uống rượu mừng bản Gió.
- Mời Hạt trưởng hay cả cơ quan?
- Mời tất chứ! Lên cả cho vui anh Hà ạ!
- Nói cho vui thế thôi! Tớ và hạt phó, lái xe, ba người. Còn ở lại trông bến. Đi cả, bọn thằng Liên nó biết, lại chẳng chặt gỗ thả sông ngay.
Thực loay hoay với chiếc xe, đạp mãi máy không nổ. Anh nhờ đẩy xe lên dốc rồi thả xuống sân văn phòng, chiếc xe đang ngon trớn, khực lại, rồi ằng ặc như con thú bị chọc tiết, phun khói mù mịt. Thực giơ tay chào. Nhớ chiều lên Gió nhé! Xe quay đầu, lao lên dốc. Một lúc sau tiếng máy vẫn còn phành phạch dọc con đường rẽ vào bãi Vắt.
*
* *
Tiếng trồng hoà tiếng chiêng, thúc giục. Tùng! Cheng cheng! Tùng! Cheng cheng! Âm thanh cuồn cuộn như dòng lũ, nhưng không giống nhịp trống chiêng trong lễ hội múa mới của người Mường ta. Tiếng trống, chiêng người Mường thong thả chậm chạp hơn, hoà nhịp với dáng nghiêng ngả của người lên đồng, bắt nhịp giao hoà giữa thần thánh, tổ tiên với hiện tại.
Một ông thầy cả đội mũ đỏ đứng giữa. Sáu thầy trợ tế cũng áo dài mũ đen đi vòng quanh, tay phải lắc chiếc chuông theo nhịp âm thanh dồn dập. Ngồi trên chiếc chiếu giữa đám nhảy là một thanh niên 16,17 tuổi cũng áo dài, mũ đen viền tua đỏ. Hai người giữ chiếc mâm đồng che trên đầu cậu thanh niên, lửa từ những tờ giấy cháy đùng đùng giữa mâm.
Chen chúc trong đám người xem lễ. Mây kéo tay Học xán vào gần vòng nhảy.
- Họ đang đốt cấp sắc cho thằng Thạo đấy. Tên nó được viết vào tờ sớ, dâng lên ông tổ người Dao rồi. Chỉ có ông tổ và nó biết cái tên ấy thôi. Lúc nào lấy vợ, già chết đi, con cháu mới được khấn tên ấy.
- Người Mường anh không có lễ này! Yêu Mây có sao không?
- Em không biết! Con trai người Dao, chưa làm lễ cấp sắc, chưa được lấy vợ đâu. Nhưng nếu anh về làm rể nhà họ Triệu, chắc bố đồng ý thôi. Mình là thanh niên tiến bộ, không đi ở rể nữa.
Học đứng sát vào gần Mây, hơi nóng từ thân thể con gái thấm qua lớp vải chàm, ngấm vào cánh tay thật dễ chịu. Chiều nay về đến nhà, đưa mế bọc tiền là Học lên động Chóc tìm Mây ngay. Cô đang nghỉ hè. Mế dặn Học lúc đi.
- Hôm nay chủ tịch Thực mổ trâu mừng đường mới, nó khao cả bản, mày có ra uống rượu không?
- Tôi còn lên bản Dao, không muốn uống rượu đâu!
Đi uống rượu thịt trâu cũng thích, nhưng trong bụng Học không muốn gặp trưởng công an Đạo. Nó hay gườm gườm nhìn Học vẻ doạ nạt. Với lại phải nhìn cái mặt thằng Liên chán lắm. Hồi mới đi tù về, Học đã định tìm Liên để giải quyết ân oán, Mây can ngăn.
- Cái gì không đẹp, anh Học quên đi. Bây giờ anh là người khác rồi. Biết cái đường nhiều gai nhọn, mình không đi qua nữa.
Nhưng thằng Liên còn khôn hơn, nó cắp nách một con lửng, xách theo can rượu đến nhà Học, gọi thêm mấy người bạn trong bản làm thịt lửng mừng Học trở về. Nó uống rượu say, rồi khóc tồ tồ.
- Tao không tốt với bạn rồi. Nhờ ông Khả xin cho mày về mà không được. Họ bảo chống người thi hành công vụ, tội to lắm, chứ không phải tao lừa dối bạn. Tao thế đấy. Nếu tao nói dối, con rựa chém vào tay tao như thế này.
Nó rút con rựa ra khỏi vỏ, chém vào khúc củi gỗ trên bếp. Học cũng rơm rớm nước mắt. Nó biết hỗi lỗi không giận nữa.
Nhưng hôm nay ở đám khao, thằng Liên nhìn Học với con mắt khác. Hay là nó thấy Học đi cùng Mây? Cả bản, cả xã có mỗi mình Mây đi học trường Y, con trai nào không thích. Thế mà thằng tù mới về lại tán mất, có tức không chứ!
Hạt trưởng Hà bưng bát rượu bằng hai tay, đi mời từng người già, người trung niên. Bà con có vui không? Thế là đường đã lên đến bản Gió. Chủ tịch Thực tốt quá, giữ lời hứa mổ trâu khao cả bản. Bà con nên nghe theo cán bộ xã, họ chỉ làm những việc tốt cho dân bản thôi, mai kia dự án chè núi làm xong, Hạ kiểm lâm xin mổ thịt cả đàn dê khao dân bản.
Tiếng vỗ tay rầm rập. Thế thì mừng quá. Mong dự án làm cho nhanh để ăn canh thịt dê của cán bộ Hà. Nhưng Hạt có dê đâu cơ chứ? Bà con yên tâm, tôi đã bỏ tiền ra mua tám cặp dê, nhờ anh Trường ở bãi Vắt nuôi rồi. Dê lớn lên chia cho anh Trường một nửa, nếu dê đẻ con, lại chia đôi nữa. Lúc nào xong dự án có thịt dê ăn thôi. ồ! Thế thì cũng còn lâu đấy.
Cán bộ Hà cầm bát rượu đứng trước mặt Mây và Học.
- Chào cô Mây! Bao giờ xong về làm y sĩ cho xã đấy! Hai năm nữa à! Có phải cậu Học, ngày trước say rượu đánh cán bộ Khánh không? Đừng xấu hổ!.
Anh biết chú ngoan từ hồi bé tẹo, lần ấy say rượu làm bậy thôi. Về bản cố gắng lao động nhé. Trong khu bảo tồn đang cần người hợp đồng giữ rừng đấy. Nếu em đựơc lên chỗ anh đăng ký nhé. Học đứng như cây chuối mới trồng, không nói gì. Mây giật tay áo Học, cuống quýt.
- Anh Học nhận lời với cán bộ đi, nhận lời đi. Hà vừa bước đi, đã thấy hai cái mặt đỏ của Liên và Thắng nhô ra.
- Mày đừng dại mà nghe lời ông Hà. Nó muốn đưa mày vào trong ấy để quản lý cho dễ thôi. Cũng chẳng khác đi tù mấy đâu. Cứ về bản theo bọn tao, nhiều việc lắm kiếm ối tiền. Chú Khả tao sắp vào trong ấy thay ông Hà rồi, chẳng có dự án dự iếc gì đâu mà ngóng dài cổ.
Mây kéo Học sang chỗ bọn con gái đang túm tụm bên gốc cây cọ lùn. Cô không muốn Học phải nghe những lời của kẻ xấu. Hai thằng kia cười hô hố.
- Xem kìa! Con Mây sốt ruột muốn lôi thằng Học về ngủ thăm à. Học ơi! Bọn con gái đi học nhiều, trong bụng đầy chữ nó không biết đẻ đâu.
Mây thấy bực mình. Sao tụi nó xấu bụng quá. Đã thế ta rủ anh Học về nhà ngủ thăm cho chúng mày sáng mắt ra. Tưởng dễ đến ngủ thăm lắm à? Mấy lần chúng mày cậy cửa, tao tha chém què tay đấy.
Học ngần ngại khi nghe ý định của Mây. Người Mường chưa quen ngủ thăm. Có bố Triệu ở nhà, anh ngại lắm.
- Bố em vào cuộc rượu, sáng mai cũng chưa biết đường về đâu.
Cửa đã cài then, chỉ còn cửa sổ nhỏ hiu hiu gió thổi. Học nằm cạnh Mây nín thở. Không biết phải làm gì đây. Mình đã biết mùi đàn bà, nhưng là do ả Đức cưỡng ép. Nghĩ đến cái đêm trên bè, Học giật mình, toát mồ hôi. Bàn tay Mây mát lạnh sờ vào trán Học.
- Anh Học ốm à?
- Không! Anh… không ốm!
Mây cười rúc rích. Ôi! Sợ quá toát cả mồ hôi. Em cũng sợ lắm, tim nhẩy như con sóc đây này. Cô cầm tay Học, đặt lên ngực trái mình. Học nóng bừng người, khi bàn tay chạm phải bên vú nhỏ. Đúng là Mây cũng hồi hộp, con sóc nhỏ dưới bàn tay Học đang chực nhảy ra khỏi lần vải áo.
- Anh Học chưa biết làm à?
- Làm gì hả Mây?
- Làm cho con gái có em bé ấy! Em cũng chưa biết gì đâu. Nhưng hôm nay… thử xem. Anh làm thử thôi, đừng có em bé. Có em bé không được đi học nữa đâu. Học ôm choàng thân thể nhỏ bé của Mây, ghì chặt. ừ! Mây còn phải đi học, đừng vội có em bé. Đêm nay mình ôm nhau thế này thôi, nói chuyện đến sáng nhé.
*
* *
Hà xuống núi, ngồi trên xe như ngòi trên mây, người lâng lâng muốn bay lên, lại quay vòng muốn ngã. Vui quá nên uống nhiều rượu. Bên cạnh anh, già Hoa ngửa cổ dựa vào ghế xe, gà gật ngủ. Gìa đi nhờ xe xuống Hạt kiểm lâm, rồi sẽ đi xe khách xuống xóm Thượng đón bà vợ trẻ.
- Phải đi tìm nó về thôi! Quen hơi nó rồi không có không ngủ được. Già Hoa phân bua với Hà, khi ngỏ ý muốn xuống núi tìm vợ. Thực ra bà vợ mới về quê được hai ngày để lo việc cúng giỗ bên ngoại. Sở dĩ chú rể già không đi được là vì phải lo hướng dẫn bà con làm thủ tục hợp đồng bảo vệ rừng với Hạt kiểm lâm. Đây là việc Hà mới nghĩ ra, trong khi chờ đợi dự án chè núi.
Việc quan trọng nhất là phải có bát cơm cho dân bản, khi nguồn thu từ rừng bị hạn chế. Hơn tám nghìn héc ta rừng nguyên sinh cần có bàn tay con mắt của dân, chứ ba chục chiến sĩ của hạt làm sao bao quát nổi. Dân bản Gió vẫn giữ nếp sống cộng đồng rất cao. Săn được con thú nào, người đi săn không bao giờ hưởng riêng, mà sẽ gọi cả bản vào rừng khiêng thú về, phân chia rất công bằng, nhà nào cũng có phần. Số tiền bảo vệ rừng ba triệu mỗi héc ta một năm sẽ không vào túi riêng nhà ai cả. Sau khi bàn bạc với già bản, Hà quyết định họp dân, bàn bạc phương thức khoán bảo vệ rừng.
Xóm nào ở gần khu rừng nào sẽ nhận được khu vực ấy. Có thể diện tích không đồng đều, nhưng tiện việc trông coi. Như vậy xóm Lấp sẽ nhận được khu Đại Bàng hai trăm héc ta, mười bốn nóc nhà. Xóm Còn nhận khu núi cánh diều, một trăm tám mươi héc ta, hai mươi nóc nhà. Xóm Dù nhận khu núi Phật năm trăm héc ta, ba mươi nóc nhà. Xóm Nun nhận khu núi Voi bốn trăm năm mươi héc ta, ba mươi tư nóc nhà. Tất tật chưa đầy hai nghìn héc ta. Còn lại Hạt đảm nhiệm. Các xóm cử mỗi nhà một lao động khoẻ tham gia trông rừng. Nhà ai có người vào rừng chặt cây, phá nương sẽ bị đuổi ra khỏi nhóm. Tiền trông rừng nửa năm lĩnh một lần, chia đều cho các nhà. Ai cũng vui vẻ. Diện tích còn lại quá rộng, nhưng Hà vẫn yên tâm vì nó nằm giữa các khu nhận khoán bảo vệ. Bốn xóm tạo thành hàng rào bên ngoài, muốn lọt vào trong phá rừng cũng khó.
Già Hoa trong nhóm bảo vệ của xóm Dù. Ta phải đi đón vợ trẻ về, nó còn khoẻ, cũng nên nhận trông rừng với dân bản. Rồi còn dự án chè núi, nhà mình cũng phải làm. Ta đã bảy mươi tuổi, nhưng còn vợ trẻ nhỡ nó lại đẻ con, còn có cái mà nuôi con mười năm, hai mươi năm..
Xe đỗ xịch trước sân văn phòng Hạt. Hà nôn nao muốn đi nằm nghỉ. Già Hoa chợt tỉnh giấc mơ nhớ vợ. Một người cao, dáng lòng khòng đi từ bên sông lên, khăn mặt vắt vai, quần đùi áo lót.
- Chào sếp Hà! Khoẻ mạnh chứ?
Hà nhận ra nhà báo Quảng.Tay này vào đây có việc gì mà dáng điệu phởn phơ thế.
Tôi mang vào biếu anh tờ báo Nông nghiệp. Trong này chắc chưa có.
Hà mở vội tờ báo. Bài viết của Quảng không dài. Anh nêu ra vụ dân La Sơn còn trồng cây thuốc phiện ở đất giáp ranh tỉnh Hoà Bình, rồi nêu lên tính khả thi của dự án chè núi. Nếu dự án chè núi thành công, sẽ hoàn toàn xoá bỏ cây thuốc phiện trong toàn bộ khu bảo tồn. Hà quên là mình đang say rượu, lôi ngay bình rượu thuốc trong tủ ra. Nhà báo phải uống một chén cho tôi cảm ơn. Quảng vừa mặc quần áo, vừa nói:
- Còn nữa! Anh cứ bình tĩnh, một tin vui tiếp theo đây. Sau khi có bài báo, Ban Tuyên giáo tỉnh uỷ quan tâm lắm, điện cho anh em ở Đài truyền hình phải vào bản Gió ngay để làm phóng sự.
Tôi đưa mấy cậu nhà đài vào đây rồi, đang chờ anh về để xem công việc thế nào như vậy là tỉnh đã đồng ý đến 60% dự án chè núi rồi.
Hà dang tay ôm choàng lấy Quảng.
- Còn bàn gì nữa! Làm ngay thôi. Tôi sẽ đích thân đưa anh em lên núi! Ngày mai đi nhé?
- Ngày mai sẽ đi! Càng sớm càng tốt. Thêm cái phóng sự truyền hình này nữa, ai cũng tai nghe mắt thấy, thuyết phục lắm.
Hà vội nhảo chân tìm từng người một. Cảm ơn anh em đã tìm cho chúng tôi một cơ hội tốt. Hà cảm thấy người khoẻ mạnh, sảng khoái như vừa được tiếp thêm nguồn sinh lực mới. Nguồn sinh lực từ rừng, bao năm nuôi dưỡng như cộng hưởng với lòng nhiệt tình, biến thành sức mạnh. Mình đang là một võ sĩ sung sức bước lên võ đài. Chiến thuật và thể lực sung mãn. Hà cảm thấy không ngại một vật cản nào. Đối thủ nào nhằm ngăn chặn một trái tim tâm huyết với rừng, với người dân miền núi. Bất giác anh cất tiếng hát.
Rừng ơi! Ta đã về đây
Đem sức của đôi tay, lao động khó khăn không quản ngại
Rừng ơi! trong tiếng ca hôm nay
Vang lên cuộc đời thắm tươi trong tương lai…
Bài hát này không nên hát đoạn mở đầu, đoạn ấy toàn cưa với búa, đau lòng lắm! Nhiều lúc yêu rừng, mình rất thích hát bài này nhưng chỉ hát đoạn điệp khúc thôi. Các lão hiểu tôi chứ?
Phấn chấn Hà gọi tất cả nhóm nhà báo là lão. Một người mặc sắc phục kiểm lâm đi chiếc xe Min vừa xuống núi. Dựng xe vội vàng, anh ta chui tọt vào phòng Hạt trưởng Hà.
- Không cần thì thầm! Cứ nói to xem nào. Đứa nào phá vườn ươm.
- Thằng Liên ạ! Anh Đạo công an xã đã giữ nó lại trên Gió, bảo em về hỏi ý kiến anh. Cái thằng đến láo, nó bảo ươm thế nào được chè núi.
- Nó mượn tiếng nói của chú nó đây mà. Ông Khả coi thường anh em mình quá. Là cán bộ huyện mà dung túng những việc làm sai trái, không biết ông ta có ý định gì.
- Cậu quay lên bản Gió ngay, bảo công an xã cứ giữ thằng Liên lại. Mai tôi sẽ lên cùng anh em nhà báo. Có sẵn máy quay đây, nhờ các anh nhà báo đưa luôn vụ này ra ánh sáng. Quảng nghe rõ vụ việc, liền quay vào giục cánh nhà đài.
- Có vụ phá phách trên khu bảo tồn, bọn mình lên núi luôn.
Mấy người choàng dậy như có báo động, dồn cả đoàn trước sân. Hà ngơ ngác.
- Anh em đi đâu vậy?
- Lên núi luôn anh ạ! Đêm nay ngủ bản Gió càng vui.
- Anh em vừa vào, chưa nghỉ ngơi được bao nhiêu, hay là để ngày mai lên núi.
- Không! Đi luôn! Thời sự là phải nóng sốt. Bọn tôi quen làm việc kiểu không giờ giấc nào mà. Hà thấy cay cay sống mũi. Nếu ai cũng nhiệt tình với anh như anh Quảng và mấy anh em Đài truyền hình kia, chắc công việc chẳng mấy thời gian mà xong.
- Lái xe đâu! Chết thôi! Lại ngủ lúc này à? Dậy ngay!
Cậu tài xế xe vội vàng ngồi dậy, dụi mắt.
- Ra huyện ngay hở anh!
- Không! Lên núi!
- Đi đâu ạ?
- Lên núi! Lên bản Gió ngay.
- Chết rồi! Em chưa đổ nước vào két.
Cánh nhà báo nhanh chân, đã ngồi nhấp nhổm trên xe, giục rối rít. Hà giớ cả hai tay lên trời cười thân mật.
- Từ từ đã các bố! Để thằng tài đổ nước vào xe, không nửa đường chết máy, cho các bố ngủ rừng đấy.
Tài xế cuống lên, vấp ngã, xô nước đổ toé ra sân. Cậu nhăn nhó đứng dậy vội vàng quay xuống giếng. Hà bước lên ghế trước, quay lại nháy mắt với mọi người.
- Thấy chưa? Vôị vàng là hỏng chuyện hết. Tôi tranh thủ phân công thế này. Lên núi chắc cũng sắp tối. Công việc làm được đến đâu thì làm, còn để mai. Tối nay anh em nhà đài chịu khó sang nhà già bản ngủ, ông ấy xuống núi đón vợ, nhà bỏ không đấy.
chương 7
Thằng lơ xe còn ít tuổi mà mặt già câng, nhuộm tóc vàng hoe, miệng ngậm thuốc lá, bước ra khỏi quán là xán đến bẹo má én.
- Cô chủ quán kì này xuống sắc quá. Hay là cái bụng có nhân rồi?
Trông lùm lùm thế này. Thích quá!
- Có nhân thì cũng không bận gì đến cậu, cứ cuối tháng thanh toán tiền nợ cho chị đầy đủ là được.
Hàm răng bò nhe ra cười. Lúc nào cho tôi ngủ nhờ sẽ trả đủ tiền. Nào lên xe đi! Xuất phát! Cái cô Mây kia! Có đi không? Hay định quay lại động Chóc lấy chồng hả?
Mây luýnh quýnh kéo chiếc túi du lịch lên xe. Học nhắc tải măng tươi đặt ngay góc cửa lên xuống. Quà gửi các thầy cô giáo ở trường Trung cấp Y. Cả ngày hôm qua Học lên núi, chọn từng ngọn măng vừa mới nhú đất, đào đem về cho Mây.
Cánh tay nhỏ nhắn thò ra cửa xe vãy vãy, mấy chiếc vòng bạc lấp loá con mắt pha lẫn niềm vui và nối buồn. Anh Học về đi. Nếu cán bộ Hà cho vào làm vườn ươm chè thì ở nhà với mế, đừng đi chống bè nữa.
Chiếc xe lắc lư trườn qua ba, bốn cái ổ trâu, tung bụi đỏ vào mấy bộ mặt ngơ ngác ven đường.
- Thằng bạn chiến hữu đi đâu thế này?
Tiếng hỏi ngay bên cạnh làm Học dứt ánh mắt khỏi bóng chiếc xe mờ mịt cuối dốc Cọ. Thằng Liên hôm nay trắng toát như cây chẩu vừa lột vỏ, áo sơ mi trắng, khoa thắt lưng mạ bạc, cái mặt cố làm ra vẻ nghiêm nghị. Nếu nó thay đôi dép nhựa tổ ong bằng đôi giày đen thì đã giống một cán bộ huyện.
- Đi uống rượu đám cưới à? Học hỏi lạnh lùng.
-Xuống quán em én uống bia thôi. Thằng bạn nhìn tao giống cán bộ chưa?
- Không giống! Mày trông giống lâm tặc hơn!
Liên không chấp lời nói móc họng ấy. Giống ai thì tao vẫn là bạn của mày, đúng không? Vào đây uống bia. Liên kéo Học vào quán. én ở trong bếp nhìn ra, khó chịu vì cái cách búng ngón tay gọi nem chua của thằng Liên. Nó mới học ở đâu điệu bộ ấy?
- Tao có tin vui! Thằng Liên he hé mắt, lắc lư đầu trọc ra vẻ quan trọng. Chú Khả vào nhận chức Hạt trưởng kiểm lâm La Sơn rồi, Mới là quyền Hạt trưởng thôi nhưng sau này chẳng ông ấy thay lão Hà thì ai vào đấy. Chú Khả tao số sướng, vừa vào nhận chức là nhận luôn cái dự án chè núi. Chú Khả bảo tao vào trong vườn làm tổ trưởng ươm chè giống, nếu mày thích tao xin cho vào làm công nhân hợp đồng. Cốc bia đá lạnh làm Học suýt bị sặc. Cái thằng bán trời không văn tự. Cán bộ Hà cũng vừa hứa cho Học vào làm ở vườn ươm mà? Chú Khả vào thì cán bộ Hà đi đâu? Hỏi Liên, nó cũng lắc đầu. Lão Hà đi đâu tao chẳng cần biết, tao chỉ cần được làm cán bộ thôi. Tao sẽ có nhiều tiền, tao sẽ hỏi em én làm vợ. Đời quá đẹp. Học ghé tai Liên hỏi. Em én có nhân trong bụng rồi, là của mày à? Thằng Liên trố đôi mắt trâu đực. Ai bảo mày thế? Học nháy mắt về phía bếp.
- Nghe thằng lơ xe nói lúc nãy, mà mày nhìn bụng em là biết thôi.
- Không phải tao! Nửa năm nay nó không cho tao ngủ lần nào. A! Tao biết rồi! Của thằng nhà báo đấy! Thế thì tao thèm vào. Tao chờ con Mây trên động Chóc đi học về, tao sẽ hỏi nó. Tao biết mày cũng thích con Mây, nhưng nhà mày nghèo, không đủ bạc trắng nộp cho nhà nó đâu.
Qủa đấm thọi vào giữa cằm thằng Liên, hất cả cốc bia khắp mặt nó.
* *
*
Cánh Kiểm lâm đã thấy nóng toát mồ hôi, lần lượt cởi áo ngoài. Hà uống rượu yếu hơn nên đã chuếnh choáng. Còn già Hoa vẫn khoanh chân ngồi bên mâm rượu, vững như cối đá đại, mặt đỏ hồng như đánh phấn. Tiếng nói không méo, với tay rót rượu không ngả nghiêng, chỉ mái tóc bạc là dựng đứng lên. Chủ tịch xã Đinh Văn Thực ngồi dựa vào tường, ngáp ngủ. Mỗi khi ngà ngà rượu, anh có tật buồn ngủ, người ta gọi là Tuý tử những người uống rượu say đi ngủ thật không còn gì quý bằng, nhất là với đám đàn bà.
- Già bản thấy rồi đấy, dự án trồng chè núi vào rừng phòng hộ coi như xong được hai phần ba. Chú Thực nghĩ sao?
Già Hoa chỉ ngồi cười, hiền như Bụt. Thực cố mở mắt ra vì nể Hà quá,
- Mừ. ng lắm! Dân.. La Sơn tin lời nói của anh Hà rồi.
Hà phấn khởi vung tay, có tí men rượu anh thấy trong lòng nóng bỏng, cồn cào. Mỗi héc ta mới được đầu tư 5 triệu đồng, nhưng cả xã được 5 tỷ đồng đấy. Bây giờ tiền dự án thuộc về dân La Sơn, Hạt Kiểm lâm chỉ tư vấn về cách thức trồng rừng thôi. Tiền của dân cả đấy! Ngoài chi phí ươm cây giống, còn thì phát quang, đào hố, chăm sóc chè, dự án đều chi tiền cho từng hộ dân tham gia dự án. Khi thu hái được chè, sản phẩm cũng thuộc về dân cả, Nhà nước chỉ cần chè núi mỗi năm một lớn, ngăn chặn lũ xói, lở đất cho rừng bảo tồn. Dự án này, thực ra cả dân và Nhà nước đều có lợi.
Già Hoa rót một chén rượu đầy.
- Ta hiểu rồi, dân bản hiểu rồi. Cái ấm, cái no này dân La Sơn ơn Đảng, Chính phủ một phần, ơn cán bộ Hà một phần. Chén rượu này ta thay mặt dân bản cám ơn cán bộ.
Hà cố nuốt ngụm rượu xuống họng, trong người nôn nao. Niềm vui át đi cái nôn nao của trận say rượu đang đến.
Chiếc xe Uóat lọc xọc chạy tung bụi mù trước cổng Uỷ ban xã. Già Hoa bước ra, gặp ngay Hạt phó Quốc Khánh. Khánh chuyển tay xách cặp, đón cái bắt tay cảm nhận sức mạnh từ bàn tay vuông, rắn chắc của ông già. Cán bộ về muộn quá, già uống rượu xong rồi, đi trước nhé. Bộ mặt nở ra vì sung sướng của ông già va phải bộ mặt vẻ khó chịu của Khánh. Anh bước lại chỗ Hạt trưởng Hà, chán nản ngồi xuống sàn gỗ.
- Dự án duyệt rồi anh ạ! Nhưng nhân sự có thay đổi.
Khánh mở cặp, dè dặt đưa cho Hà chiếc phong bì to, dán kín. Hà thận trọng mở ra bên trong là tập giấy tờ đóng dấu đỏ. Anh lặng thinh đọc, trán nhíu lại, nhìn Khánh như dò hỏi. Hạt phó cũng tò mò nhìn lại anh.
- Có quyết định điều mình ra Chi cục, tay Khả vào tạm nhận quyền Hạt trưởng.
Khánh giận dữ đóng sập nắp cặp số.
- Biết ngay mà! Từ hôm anh có quyết định kiêm nhiệm chức Chi cục phó Kiểm lâm em đã lờ mờ nhận ra. Hôm may có quyết định tay Khả quyền Hạt trưởng. Dự án vừa được tỉnh duyệt. Thế là rõ rồi. Em cũng xin nghỉ luôn chức Hạt phó cho tay Khả vào đây muốn làm gì thì làm.
Hà mím môi, nhìn xa xôi.
- Hạt trưởng sẽ là chủ dự án. Cả một núi tiền đấy, nhưng là tiền của dân La Sơn, không đứa nào được dòm ngó hết. Cậu không được nản chí. Bao nhiêu công sức anh em và dân bản để có được dự án trồng rừng phòng hộ, không phải cho bọn cơ hội kiếm ăn. Anh bỗng đấm tay xuống sàn. Tiền của dân đấy. Đứa nào đụng vào, chặt đứt tay nó đi! Cậu phải ở lại giám sát cho xong dự án. Tự thấy mình quá nóng, Hà hạ giọng.
- Công việc đều có nguyên tắc tổ chức, mình phải tin vào cấp trên, có lẽ các anh bên Uỷ ban tỉnh chưa hiểu rõ bản chất công việc. Ta phải chờ Khánh ạ. Tay Khả hiểu quái gì về rừng mà vào đây? Chẳng qua dòm ngó mấy đồng dự án.
Giám đốc Hà Nho đánh xe lên tận văn phòng khu bảo tồn đón Hà. Chiếc xe Uóat cũ không thấy đâu, hôm nay là chiếc lada màu sữa còn khá mới. Hà Nho
-Xe tịch thu của bọn lâm tặc đấy, tỉnh thanh lý còn mình may mắn mua được. Có hai chục triệu, máy cực khoẻ. Bọn nó làm lại máy để chuyên trở động vật quý hiếm, mấy lần cho xe Uóat kiểm lâm ăn khói rồi đấy. Hôm nay lên chở lão về Chi cục lấy may.
- May cái con khỉ! Tớ ra Chi cục, cái dự án chè núi sẽ không đến đầu đến đũa. Tay Khả vào khéo hỏng mất, lại khổ dân thôi.
- Lạy bố! Bấc đến đâu, dầu đến đấy, lo quá cũng chẳng được, mặc áo không qua khỏi đầu mà.
Hà ngồi buồn rầu nhìn qua cửa xe. Những cánh rừng xanh tít đằng xa thấp thoáng những cánh tay vẫy gọi. Không biết là chào tạm biệt hay kêu cứu.
- Lão là cứ hay cả nghĩ. Một mình lo việc thiên hạ khó lắm. Không biết vun vén cho mình, được khen là liêm khiết, chưa hẳn là hay. Ăn tham quá cũng không nuốt trôi. Nó phải dung hoà lão ạ. Tại sao Công ty mình chưa làm xong gói thầu này đã nhận đựoc gói thầu khác. Trong khi thằng Sơn Ngọc phương tiện máy móc nhiều hơn, vốn nhiều hơn toàn phải chạy đôn đáo xin làm “bê phẩy”?.
- Ông làm doanh nghiệp, hiểu hết thế nào được bọn tôi.
Những người trồng rừng, giữ rừng không có tấm lòng của con cháu lo cho cha mẹ, ông bà, của người chủ lo cho gia đình thì rừng chỉ là miếng thịt cho bọn cơ hội xâu xé thôi. Tôi đang…
Chiếc xe xóc mạnh, đầu Hà đập vào mui xe đau điếng. Anh quay sang Hà Nho.
- Ông thấy chưa? Đường chưa nghiệm thu xong mà đã ổ trâu, ổ bò thế này.
Hà Nho cười khì.
- Như thế công nhân của mình mới có lương chứ. Tháng nào chả duy tu, bảo dưỡng, nhưng nói thật với lão, đường núi được thế này là khá rồi. Một trận mưa lũ là tốn thêm bao nhiêu tiền sửa đi, sửa lại.
Cửa rừng mở toang, không gian phía trước thoáng đoãng hẳn, với những dộc ruộng và chân đồi thấp, lưa thưa vài mái nhà sàn nằm sùm sụp như voi phục. Quán cô én đây rồi. Mấy cây mận trước sân hình như to hơn trước, lá thấp thoáng chùm quả màu hồng tím đặc trưng. Cây sào phơi phấp phới toàn những tã lót đủ màu. Hà bỗng đập tay vào vai cậu lái xe. Dừng lại! Trong quán, một người đàn ông dáng cao lòng khòng bước ra, trên tay nâng niu một đứa trẻ mới sinh.
- Có phải tay Quảng nhà báo kia không nhỉ? Sao lại vào bế trẻ con ở đây.
- Lão nằm trong rừng lạc hậu quá. Cậu Quảng cho cô én một thằng cu rồi. Đợt này chắc xin phép Tổng biên tập đi công tác miền núi. Hà Nho cười ha hả. Đúng là gan nhà báo, dám giật người đẹp từ tay ông Khả ra. Lần này lão đi rồi, tay Quảng mon men vào đến khu bảo tồn khéo bị đuổi từ cửa. Ta vào thăm bố trẻ tí đã nhé.
Cửa xe hai bên đồng loạt mở, đồng loạt đóng sập. Quảng vẫn giơ hai tay nửa bồng, nửa nâng. Miệng ngoác tận mang tai.
- Chào các vị: Giám đốc Hà Nho đưa tiễn ông vua rừng về xuôi à?
Hà búng nhẹ vào bên má bụ sữa, đỏ hồng của đứa trẻ, hỏi.
- Chim hay bướm đây?
- Chim đấy! Mà chim gõ kiến hẳn hoi hai anh ạ! Nhân tiện báo cáo sếp luôn. Đây là chương trình “ vê tê vê hai” đã được bà xã cấp giấy phép. Con gái tôi cũng lớn, mà bà xã bị cắt mất ổ trứng rồi . Tôi vào đây, đang thu xếp cho mẹ con cô én về ngoài nhà chơi ít ngày. Con bé lớn đang háo hức được bế em.
Hà Nho gật đầu chào lại én. Cô đang lúi húi với chậu quần áo vừa giặt xong. Mái tóc búi cao để lộ cái gáy trắng và cao. Chiếc áo lót cộc tay mỏng mỗi lần cúi xuống, lộ ra hai bầu vú mẩy, căng sữa. Hà đỡ chén nước từ tay Quảng.
- Nhà báo vi phạm Luật hôn nhân gia đình rồi nhé!
Quảng đỏ mặt, vuốt dọc chiếc mũi cao, mìm cười.
- Gỡ gạc thằng cu hương khói sau này sếp ạ. Tôi làm quang minh, chính đại, có báo cáo “ chi bộ” gia đình hẳn hoi. Các sếp to ngoài kia, khối vị còn hư bằng mấy mình ấy chứ. Tôi đã biết tin ông Khả vào thay để anh ra Chi cục. Công việc rồi sẽ không được như anh em ta đã bàn đâu. Ông Khả không phải là người của rừng, nhất lại là rừng nguyên sinh. Nhưng tôi cũng hi vọng, chức Chi cục phó vẫn có thể giúp anh can thiệp vào được những điểm nóng. Tôi sẽ lót ổ nằm ở đây. Theo dõi sát việc thực hiện dự án chè núi. Hà nắm chặt tay Quảng, tưởng tượng đó là một chiếc phao.
- Phải đấy! Nhà báo phải gíup bọn tôi đến cùng nhé.
* *
*
Liên ra trụ sở Uỷ ban xã từ sáng sớm. Chưa có ai đến cả. Cánh cửa gỗ xộc xệch và chiếc khoá hoen rỉ. Ôi! Chủ tịch Thực ơi! Mấy người cán bộ xã sao lười biếng quá. Mặt trời ngồi trên đỉnh núi rồi mà chưa ai ra trụ sở? Lại không có ghế băng đặt bên ngoài cho dân ngồi. Ta mỏi chân rồi, nhưng không thể ngồi xuống bậc cửa lấm láp kia được. Liên vuốt nhẹ lên lớp vải nhẵn mịn, phẳng phiu của chiếc quần mới màu tím than. Quần mới may, mới mặc ngày hôm qua. Tối qua ngủ ở nhà em Na, Liên đã phải cởi ra, gấp gọn để dưới gối. Không biết nhờ chiếc quần hay nhờ chức tổ trưởng vườn ươm mà mình được con Na cho ngủ thăm. Con bé đẹp thế mà bọn trai bản đồn là không biết chửa. Liên đã nằm gối đầu lên cái bụng phẳng mịn, phập phồng của Na, nghe ngóng xem có tiếng cựa quậy nào trong đó không. Ta lên Bản Gió làm cán bộ vườn ươm đấy. Chú Khả ta cũng vào thay cán bộ Hà, sau này nhà em Na có khó khăn gì, cứ nói với ta một tiếng. Na cong người, lập sấp lại.
- Chẳng cần gì! Chỉ cần anh làm cho Na có chửa để lấy chồng thôi.
Liên lâng lâng hãnh diện. Cô em là người hiểu biết thời thế đấy, lại không kiêu ngạo như con Mây. Con Mây đi học làm thầy thuốc cũng tốt thôi, nhưng hỏi có về bản Gió, có lấy chồng không? Có chồng, đẻ vài đứa con, lại nhăn nheo như quả bí ngô già thôi mà. Mày thích thằng Học a? Cái thằng không cha, lại mới ở tù ra, đẹp mặt không?
Liên bẻ một tàu lá dong lớn, lót ngồi xuống hè. Buổi sáng ở đây thích hơn dưới cửa rừng nhiều. Ngủ ở quán con én chưa sáng hẳn đã ồn ã tiếng người, tiếng gà vịt, chó sủa, dê be, muốn ngủ thêm cũng không được. Kể ra, mình lấy được con én thì tốt, nó giỏi giang, xinh đẹp, ở với nó thật sướng. Thế mà chú Khả cứ giữ khư khư. Buồn cười thật, ông già gãy hết răng đòi ăn thịt sơn dương, nhai thế quái nào được. Con én sỏ chú Khả là đáng đời, mình chẳng bênh tí nào. Nó lại theo thằng nhà báo. Phì! Ta cóc cần! Con Na chỉ không thơm bằng con én, chứ ngủ với nó cũng sướng chán. Nó như con ngựa cái động cỡn, quần cho ta rời rã gân cốt ra đây. Ô! Ai như già Hoa, đi đâu mà về sớm thế, lại đeo cả chiếc gùi nặng.
- Thằng Liên hử? Tao ra suối đào mấy cái măng thôi. Mày thấy cái khôn của người già thế nào? Năm năm trước, tao đem cây vầu về trồng một bãi cạnh suối. Bây giờ thích ăn măng cứ ra suối là có thôi, không phải trèo núi như chúng mày nữa. Nghe nói mày cũng lên đây làm cán bộ à? Cái ngữ mày lên đây để ngủ với gái bản thôi, không làm được cán bộ đâu.
- Ô! Ô! Già cũng biết cháu ngủ nhà con Na à?
- Biết chứ! Mày cứ về nhà nó mà ăn cơm. Chiều Uỷ ban xã mới làm việc. Lên đây thì lo mà làm ăn, đừng phá phách như dưới xóm Thượng. Mày ngủ nhà con Na thôi, đừng làm nhiều gái bản có chửa, không đủ lợn nộp phạt đâu. Lúc ấy tao cắt con giống đấy! Liên lè lưỡi, phủi đít đi mất. Già Hoa bực bội nhìn theo. Cái thằng láo như khỉ mà cũng được cử lên làm cán bộ, chỉ dựa hơi ông chú thôi chứ. Cái mặt nó không đáng so với góp chân thằng Học. Hây dà! Thương thằng Học quá, vừa được cán bộ Hà hứa nhận vào làm công nhân hợp đồng, thế mà công việc rối tung cả lên. Nhớ hôm Hà lên chào chủ tịch Thực và già bản, nước mắt nó xăm xắp quanh mi mắt đỏ.
- Già phải giúp đỡ cậu Thực, phải vận động dân bản giữ lấy rừng. Những cánh rừng như của ta đây, cả nước còn ít lắm, cả thế giới cũng còn ít lắm. Nó quý lắm, không tiền bạc nào sánh nổi đâu. Chủ tịch Thực còn trẻ người, non dạ, cứ một lời như dao chém cột hứa sẽ làm xong dự án chè núi, sẽ mở rộng diện tích rừng phòng hộ, mà không hiểu rằng cán bộ Khả sẽ không làm như cán bộ Hà. Con chồn làm tổ trên hốc cây. Con chuột làm tổ dưới đất, khác nhau chứ !
ở ngôi nhà ven dốc, Học vung tay quật từng nhát vồ xuống những chiếc cọc rào. Mẹ Mây đem ra bãi cỏ một bát chè củ mài.
- Nghỉ ăn chè đã cháu! Củ mài hôm qua đào ở đâu mà to thế, lại bở lắm.
Học cười một mình. Củ mài ở Khe Thân tìm thấy từ hôm đưa Mây đi đào măng, mãi hôm qua mới đào về, to bằng bắp tay dài cả mét. Vị ngọt của bát chè làm Học nhớ tới mùi thơm của ngực Mây. Nó cũng dìu dịu, ngọt mát như thế này. Từ hôm đưa Mây xuống núi, Học không ngủ được. Nỗi nhớ từng đêm khắc khoải theo tiếng tắc kè núi khàn khàn ngoài vách đá. Lần đầu tiên Học thấy nhớ cồn cào, chưa khi nào nhớ như thế, kể cả ba năm nằm trong trại giam, thao thức nhớ đến mẹ. Không phải Học chưa biết mùi đàn bà. ả Đức ở cảng nguyên liệu đã mấy lần hùng hục đánh thức con đực trong người Học. Nhưng những lần đó, chỉ là bản năng mà thôi. Lần đầu tiên được ngủ với Mây, Học mới biết thế nào là yêu, là nỗi sung sướng được vuốt ve, được thở hít mùi thơm thân thể trinh nữ. Cái thằng Liên mặt khỉ. Mày mà cũng dám đòi yêu Mây à? Chỉ một lần nghe mày nhắc đến Mây nữa, là tao sẵn sàng ném mày xuống vực Khỉ.
ở bến Quân, lão Pháo cũng đang nằm nghĩ đến Học. Bố sư thằng ngựa non, không thấy xuống núi với tao. Lão mân mê chán hai núm vú đen sì, nứt nẻ của một người đàn bà lang thang mới rủ rê xuống bè chiều qua. Người đàn bà khô đét, đang đi tìm việc làm vì thằng chồng nghiện thuốc phiện đã mất hết cả mảnh vườn và con trâu. Sự đói ăn của mụ ta gặp nỗi khát đàn bà của lão Pháo. Nhưng lão Pháo là người sành chơi. Cái khúc gỗ khô đét này nằm thẳng đuỗn mặc kệ lão bầm dập, chẳng rên rỉ, chẳng thở hào hển, làm lão mất cả hứng. Lão nghĩ đến cô Mận béo phốp pháp và nuốt nước bọt. Đêm qua, lão vừa nhấp nhổm trên tấm thân khô, vừa cố tưởng tượng đó là cái bụng, cặp đùi nần nẫn của cô Mận. Nhưng đùi lão va phải mấy đốt xương be lồi lõm, đau tức.
Cô Mận tìm đến nhà lão Pháo hôm đầu tháng.
- Ông Pháo chuẩn bị lên bến Quân nhận gỗ và đóng cốn nhé. Có hàng rồi.
Lão Pháo vặn người răng rắc, thấy từng thớ thịt bắp tay, bắp chân run rảy nhè nhẹ. Lại có hàng rồi hả cô?
- Có rồi! Cấm rừng mãi thế nào được. Tay Hà kiểm lâm ra tỉnh nhận chức mới rồi. Ông vào trong ấy nhắn tìm thằng Học ra nữa nhé. Thằng ấy được việc đấy.
Lão Pháo chép miệng. Biết nó ở đâu mà nhắn. Cô chả nhờ ngay thằng Tốn công an tuột xích ấy, nó cũng võ nghệ cao cường ra phết. Cô Mận kéo căng vạt áo, gài lại cúc ngực.
- Nhờ thằng Tốn, lại mất công bảo ban từ đầu. Nếu không gặp thằng Học, ông hãy bảo thằng Tốn nhé.
Chẳng phải tìm thằng Tốn. Hai hôm sau đã thấy nó lò dò ra bến, trên ghi đông xe đạp treo ngược con gà sống tre.
- Bác Pháo! Lâu lắm không gặp, nghe bác lên bến em ra ngay. Có mồi nhắm rượu đây rồi. Tốn phủi tay, rót nước ra chén, nhấm nháp.
- Lâu quá không được vào rừng, viêm màng túi nặng. Đợt này em lại đi tìm hàng cho bác nhé.
Lão Pháo loáng cái đã vặt trụi thùi lụi con gà.
- Mẹ nó! Nhỏ nhưng chắc thịt đáo để, chú mày kiếm cho tao củ gừng với vài lá chanh. Rang nhạt lên uống rượu hết ý. Mà chú có biết thằng Học đâu không? Nhắn nó ra, cô Mận lại gọi đi làm đấy.
- Lâu lắm em có gặp nó đâu. Trước nghe tin ông Hà kiểm lâm cho nó vào làm hợp đồng, nhưng ông Hà nhót rồi. Con bé người Dao của nó thì đi học y sĩ, chẳng biết nó nằm mãi trên núi làm gì.
- Bố sư khỉ! Nằm trên ấy gặm đầu b… mà sống à?
Nhắn nó xuống đây hộ tao, tháng sáu, bảy trăm ngàn, cơm rượu ba bữa, gái gú thoải mái.
Tốn giơ tay bắt con kiến đen bò trên gần cổ gà chọi của lão Pháo.
- Hay bác nói hộ với cô Mận, cho em theo bè với. Một đoạn lòng gà bị đứt, lão Pháo ném xuống sông. Nó trôi quanh quẩn một thoáng rồi mất hút dưới một tăm cá vừa nổi lên.
- Tao cũng bàn với cô Mận rồi, nếu thằng Học không xuống thì bảo chú mày đi phụ bè. Dù sao chú mày cũng quen chống mảng rồi. Mà nếu thằng Học xuống, tao cũng cứ kêu thiếu người, bảo cô Mận gọi chú mày nữa. Ba thằng càng vui.
Tốn gãi vung tấm lưng dài. Ôi giời ơi! Tốt quá!
Mẹ cái thằng Học, nó cứ xoen xoét là bác Pháo tốt bụng lắm, cứ tưởng nó kiếm chuyện, ai ngờ bác tốt thật. Để em vào xóm kiếm chai rượu nếp nhé.
- ờ! Đi nhanh lên, tao làm nhoáng cái xong bây giờ. Mà này! Xem trên ấy có con bé nào, kiếm xuống đây một đứa, tiền tao chi.
Tốn sững người, khoản này thì anh kém, không biết bao giờ. à! Có rồi! Một bà nạ dòng đâu người Thuỷ Khê đang xới cỏ mướn trong xóm. Tốn kiếm được chai rượu, vội vàng ra phía sau vườn hàng xóm. Người đàn bà mặt bịt khăn đen chỉ hở hai con mắt, sùm sụp cái nón rách. Đang lúi húi xới cỏ.
- Này! Chị kia! Có việc này hộ tôi tí, ông bạn tôi ở ngoài bến cần người nấu cơm gíup, trả công cao gấp đôi việc ở đây, chị ra mà nhận. Người đàn bà khấp khởi đi theo Tốn ra bến. Bác Pháo! Em tìm được người nấu cơm cho bác đây rồi.
Hai người cưa đôi hết chai rượu nếp. Thịt gà tre hơi dai, nhưng rất đậm, nhai sướng miệng. Tốn ngắt một chiếc lá từ bờ sông chìa ra, lau miệng. Chị thu dọn hộ bác ấy nhé. Em về trước. Tốn vừa bước lên bờ, lão Pháo liền rút ra tờ hai chục, nhét vào túi người đàn bà.
- Thưởng cho cô em đấy.
Đôi mắt mệt mỏi chớp chớp vì ngạc nhiên. Em xin bác, ngần này bằng hai ngày công xới vườn của em đấy.
- Cứ ở đây gíup anh, khắc có nhiều tiền.
Lão Pháo đổi giọng xưng anh rồi sấn đến, đè ngửa người đàn bà ra mặt bè. Người kia lúng lúng mất một lúc, xong cũng bị bàn tay thô cứng nắn bóp mềm cả người.
- Gợm đã, cho em tắm táp một tí, cả ngày mồ hôi, mồ kê.
- Dào ôi! Vẽ! Lão Pháo nói thế và lột phăng chiếc quần thâm của người nằm dưới.
* *
*
Tiếng cưa máy nổ ầm ĩ cả khu vực Khỉ. Thằng Liên hớn hở trèo lên, trèo xuống, hò hét khản cổ. Sướng thật. Chặt gỗ thế này mới đã, hai chiếc cưa máy nổ phành phạch, rú lên ầm ầm mỗi khi lưỡi cưa ăn sâu vào thân gỗ. Chả bù cho những ngày bắc ván, kéo cưa xẻ thịt cây từng tấm gỗ một. Bọn cắt gỗ đều là người ngoài phố huyện vào cả. Hai chiếc cưa máy và tám thằng lực lưỡng chuyên bẩy, khiêng gỗ xuống suối. Khu rừng ở vục Khỉ không nằm trong diện tích trồng mới của dự án chè mới, nhưng từ hôm ông Khả vào thay chỗ Hà thì việc chặt gỗ được thực hiện. Đây là vùng giáp ranh của rừng nguyên sinh, độ che phủ của rừng mỏng nhưng gỗ to thì còn khá nhiều. Những cây nghiến, chò nâu, dổi cả trăm tuổi đang bị hai lưỡi cưa máy cắt vát xung quanh, mùn gỗ đỏ như máu vung vãi quanh từng gốc cây, chảy thành dòng theo vực đá sâu ba mươi mét, hòa vào dòng nước suối Đục.
Gần trưa, bố con ông Thiềng ở xóm Nun hầm hầm vác hai con rựa tìm đến.
- Mấy thằng kia! Rừng tao nhận khoanh nuôi, ai cho phép chúng mày chặt gỗ?
Bọn người kia giả điếc. Tiếng cưa máy càng gầm réo hơn. Nhìn thấy ánh thép loang loáng từ tay bố con ông Thiềng, thằng Liên sấp, ngửa chạy đến.
- Bố Thiềng à! Khu này huyện cho phép chặt gỗ để trồng chè núi mà. Chú phải hỏi Uỷ ban xã ấy, đừng ra đây gây sự, công an huyện bắt giam thì khổ mế con thôi.
Nhìn tờ giấy đóng dấu đỏ chót, bố con ông Thiềng hậm hực quay về. Tao phải hỏi chủ tịch Thực cho ra nhẽ. Tự dưng chặt rừng của nhà tao. Thực đi họp ngoài huyện nên không biết được tình hình ở vực Khỉ . Trưởng công an xã Hà Văn Đạo kéo theo bốn nhân viên đến nơi. Bọn chặt gỗ đang ngồi ăn trưa dưới một mái lều bạt. Chục con người xúm quanh những lon bia Halida bẹp dúm.
Dưới sát mép vực, gỗ đã cắt khúc hai mét, ba mét ngổn ngang như trâu nằm. Liên giơ tay vẫy.
- Cán bộ Đạo à! Uống lon bia cho mát cái bụng đã.
Đạo không trả lời, chăm chăm nhìn vào những bộ mặt đỏ au. Trừ thằng Liên cháu ông Khả, còn toàn bộ lạ hoắc.
- Ai cho chúng mày cắt gì ở đây?
Một thằng to lớn, da ngăm đen, cởi trần phơi bộ ngực nở xẻ múi, hất đầu về phía Liên.
- Hỏi thằng ấy thì biết. Bọn tôi chỉ đi làm thuê thôi.
Thằng Liên lơ láo một lúc rồi rút tờ giấy có dấu đỏ trong túi ra.
- Em cũng làm theo lệnh của chú Khả thôi mà!
Đạo lớn tiếng.
- Đây là khu rừng khoanh nuôi, dự án trồng chè núi không thuộc về khu này. Chúng mày để nguyên hiện trường, tao lập biên bản.
Từ dưới chân núi, nhấp nhô những bóng áo chàm và tiếng hò hét. Đứa nào phá rừng, đánh chết chúng nó đi! Dẫn đầu đoàn người hùng hổ, lăm lăm dao rựa, gậy gộc là Học, tay Học còn cầm chiếc vồ bằng gỗ. Bọn cưa máy chẳng nói chẳng rằng, đứng cả dậy, nổ máy làm tiếp. Một cây chò chênh vênh mép vực bị lưỡi cưa ấn vào, run lên bần bật.
Đạo không lường trước được sự việc. Đoàn người mới đến đã vây kín bọn cắt gỗ, những cây gậy vung lên, những ánh thép vung lên. Đạo túm được tay Học. Chúng mày kéo dân bản ra đây làm gì? Để tao và công an xã giải quyết thôi. Về đi. Học gằm mắt dữ tợn, mồ hôi túa đầy trán. Không được! Rừng này cán bộ Hà giao cho dân bản trồng nuôi rồi, không để chú cháu thằng Liên phá đi. Nó vùng ra, xông tới. Nhát gậy đầu tiên nó phang vào đầu thằng Liên. Có tiếng rú lên. Đã có máu chảy, bọn cưa gỗ cuống lên, vôị tìm lấy khúc gỗ cầm tay làm vũ khí. Đã có mấy đứa ôm đầu lăn lộn. Đạo hốt hoảng xông vào đám ẩu đả, bạ ai cũng đấm đạp đẩy ra, miệng hét. Giải tán hết! Đừng chém giết nhau nữa. Một thằng cầm chiếc cưa máy vẫn nổ phành phạch, vung tròn để đỡ những nhát gậy đập tơí tấp. Đạo vừa chạy đến, chỉ kịp né đầu tránh thì nghe xoẹt một tiếng trên đầu, anh ngã ngồi. Lưỡi cưa máy cắt thủng chiếc mũ cối, làm rách một vệt nông da đầu, maú nong nóng chảy xuống cổ Đạo. Anh lại túm được chân Học, kéo lại.
- Thằng Học ! Chạy ngay về Uỷ ban xã, bảo chú Ban xã đội cho dân quân ra đây. Trói tất cả lại cho tao.
Đến đầu dốc Cổng trời, Học gặp Tốn cũng đang hớt hải đi lên.
- Ôi trời! Thằng Học hả! Mày vừa đi đánh nhau hả?
- ừ! Công an Đạo bảo em về gọi dân quân.
- Gọi cái gì! Công an huyện theo lão Khả đang vào đông lắm, mày có đánh nhau không?
- Có! Em quật cho thằng Liên một gậy lăn xuống suối!
- Chết mẹ rồi! Theo tao tránh đi ngay. Mày là thằng có tiền án, tiền sự. Sai, đúng gì không biết, công an cũng túm gáy đầu tiên.
- Em về nhà đã.
Tốn bực bộc kéo Học xềnh xệch.
- Thằng ngu! Theo tao ra bến Quân ngay. Bà Mận nhắn mày ra trông bè đấy. Nhân cơ hội tránh ngay đi.
* *
*
Mũi bè mới được ba chục hộp, nhưng lão Pháo lo cho Học nên nhổ neo đi ngay đêm ấy.
- Hai thằng lên mũi, chỗ nào cạn thì lấy sào mà đẩy ra nhé. Để tao đi neo.
Trời mờ mờ ánh sao, mặt sông lấp loáng sáng. Lão Pháo chống mảng sang trái, thả neo. Lão thấy trong người ngây ngất mệt. Đêm qua “ khúc gỗ dẹt” chia tay lão để lên bờ. Tự dưng nổi hứng, mụ bắt lão Pháo cưỡi đến ba lần. Mẹ kiếp! Đúng là mạ khô háo nước, nó điên lên làm mình bở hơi tai. Tuy mệt, nhưng phải thả bè thôi. Cố đêm nay đến vực Quẩn thì dừng lại nghỉ, cho thằng Học tránh càng xa đám hỗn loạn càng tốt.
Mũi bè dùng dằng, chững lại, những hộp gỗ nổi lên một phần ba. ì oạp sóng vỗ. Lão Pháo loay hoay với chiếc mảng nứa, hò hét luôn miệng.
- Lấy sào đẩy mũi trái ra, có cái ngầm cát giữa sông đấy. Thế đéo nào mà như xẩm sở l… thế? Cả hai thằng cùng đẩy mới được chứ!
Bè đã quay mũi sang trái, rùng mình rồi đủng đỉnh trôi xuôi. Dòng sông tối mờ, nhìn thấy rộng mênh mông. Nước bắt đầu reo nhè nhẹ, vỗ óc ách hai bên mớm bè. Thi thoảng một con cá đớp bóng sao mờ, quẫy ũm cạnh bè.
Tốn bắt đầu nằm ngửa trong lều, hát ư ử, còn Học lo lắng nhìn ra phía trước. Quãng sông này quá quen thuộc. Nếu đi ban ngày sẽ nhìn thấy phía trái là cồn nổi lơ phơ mấy thân ngô già, những con chó chạy quẩng lên, đuổi nhau đùa nghịch trên cát. Bờ phải dựng đứng, những dãy tre bụi oằn oại dưới chân đê vì dòng sông nước chảy xiết, xoáy tràn vào bờ.
Bè giật nhẹ, chững lại rồi vặn mình răng rắc quay mũi sang trái. Sao lão Pháo lại buông neo lái bè đoạn này? Học nghĩ thầm trong đầu, miệng vẫn trả lời những câu hỏi của Tốn về vụ lộn xộn ở vực Khỉ.
- Mày dại lắm! Có tiền án, về địa phương đừng dây vào mấy chuỵên ấy. Tao mà không kéo mày đi ngay. Giờ chưa biết thế nào.
- Tức thằng Liên quá anh ạ. Toàn mang rắn về bắt gà nhà mình. Khu rừng đang tốt thế, đưa nhau đến phá đi trồng lại. Chẳng riêng gì em, dân bản cũng giận bọn nó lắm.
- Giữ thế qoái nào được. Hồi tao còn nhỏ, rừng già còn mãi dưới xóm Thượng cơ. Chưa đến nửa đời người mà rừng bị phá trụi mãi vào trong bản Gió. Khu rừng còn sót lại ấy, để chúng nó chặt nốt đi cho yên chuyện. Này con bé người yêu của mày xinh lắm hả? Thứ tí rồi chứ? Tốn cười hềnh hệch làm Học khó chịu. Ai lại kể chuyện mình đã ngủ với Mây, làm xấu cả cô ấy đi. Học lắc đầu.
- Em chờ nó đi học về đã…
Quái! Hình như bè dừng lại hay sao ấy? Học đi ra mép bè. Đúng là đã dừng thật, sợi song nín bè căng ra, rung bần bật.
- Bác Pháo ơi! Sao lại dừng ngủ đêm ở đây?
Mặt sông yên lặng, chỉ có tiếng nước óc oách nhè nhẹ vỗ vào mạn bè. Tốn soi đèn pin dọc mũi bè, rồi quét về phía trên, mảng lái lắc lư một chỗ, không thấy lão Pháo đâu.
- Học! Lão Pháo mò lên bờ tìm gái rồi! ở đây có “ cơ sở cách mạng” của lão à?
Học cũng ngạc nhiên không kém. ở đây làm gì có xóm nào. Phải lội qua bãi nổi, đi mãi vào phía trong mới có nhà dân. Chợt Học lạnh người. Chết cha rồi anh Tốn ơi, khéo cái dây óc, bác Pháo hay kể chuyện về cái dây óc buộc neo, ai không cẩn thận bị cuốn vào chân.
Hai người bám vào sợi cáp neo, bơi ngược lên phía mảng lái. Nước sông cuốn lấy họ, quần áo như lá buồm đầy nước, đẩy họ quay lại. Vật lộn với nước mãi cũng bám được vào mảng nứa. Học bảo Tốn.
- Anh đứng trên mảng, giữ chặt cây sào để em lặn xuống xem thế nào. Bám vào cây sào, Học đạp chân lặn xuống đáy sông. Nước sâu hơn bốn mét. Sờ soạng một lúc. Học đụng phải lão Pháo. Dây óc cuốn vào chân lão và kéo hút theo mỏ neo xuống đáy sông. Cả thân người lão vẫn uốn éo theo dòng nước như cá bơi. Tìm được sợi dây óc, Học nhao lên mặt nước. Hai người đứng trên mảng ra sức kéo neo lên. Khi mỏ neo bị nhổ khỏi đáy sông, dưới kia mũi bè lại răng rắc chuyển động. Học bảo Tốn giữ chặt xác lão Pháo, rồi cắt đứt sợi dây ni lon bằng ngón tay cái đang cuốn vào chân lão.
Học vớ vội mái chèo, khoát nước hướng mảng vào bãi nổi. Tốn hét lên.
- Bè trôi mất rồi! Làm sao đây Học?
- Kệ nó thôi. Có ai biết lái bè đâu. Em đưa ông Pháo vào bãi, rồi anh em mình tìm cách đưa xác ông ấy về nhà.
Quảng buộc xong chiếc va li to kềnh sau xe, chuẩn bị nổ máy chiếc xe Honda đời 80 cũ kỹ của én. Phía cửa rừng có một người đi ra, vai cõng một túi xác rắn nặng. Dân bản đi chợ đã lên xe khách đi từ sớm rồi, mẹ con én cũng đi
chuyến ấy. Sao có người đi muộn thế.
Quảng đã nhận ra người kia là già Hoa.
- Ô! Già bản đi đâu thế này?
- Chào nhà báo! Ta ra tỉnh đây, xe chạy rồi a?
- Xe chạy lâu rồi, già ra tỉnh chơi à? Túi gì nặng thế này?
- Ta mang gạo ra tỉnh, định tìm cán bộ Hà. Ta phải xin tỉnh cho nó quay lại La Sơn thôi. Rừng lại bị phá rồi.
Quảng sững người nhìn ông già. Khoé mắt nhăn nheo hình như ươn ướt.
- Già bản nghĩ giống cháu rồi. Phải tìm cách cho anh Hà quay lại La Sơn là đúng lắm.
Người không tâm huyết với rừng, không ở trong rừng được đâu. Thôi! Mời già lên xe cháu chở đi luôn.
Quảng buộc dựng ngang chiếc va li, lấy chỗ cho ông gìa ngồi. Có làn gió rừng chợt thổi thốc ra, đẩy vào lưng hai người. Già Hoa bắt đầu quen với những cú xóc của xe máy, quay ra bắt chuyện.
- Ta thương thằng Học quá. Lần trước theo bọn phá rừng đánh cán bộ, bị tù ba năm. Vừa rồi lại chống bọn phá rừng, lỡ tay đánh chết thằng Liên, công an tìm bắt được rồi. Lại tù tội thôi.
Quảng dừng hẳn xe lại. Già đừng lo, đó là cái giá để cứu rừng. Lẽ phải rồi sẽ thắng. Còn có bọn cháu sát cánh cùng dân bản mà. Thôi ta đi già nhé./.
Phong Châu, tháng 4 năm 2006
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét